توكسوپلاسموز يكي از مهمترين بيماري هاي انگلي مشترك بين انسان و حيوان است كه طب دامپزشكي با آن سروكار زيادي دارد. عامل ايجادكننده اين بيماري انگلي بسيار ريز و تك سلولي است به نام توكسوپلاسما گوندي. توكسوپلاسما تنها در بدن گربه سانان (اهلي و وحشي) توانايي توليدمثل و تكثير را دارد اما مي تواند هم در خود گربه و هم در بسياري از گونه هاي پستانداران (از جمله انسان) و پرندگان ايجاد بيماري كند. توكسوپلاسموز بيماري شايعي است كه تقریبا در تمام نقاط جهان مي تواند ديده شود. در تحقيقاتي كه انجام شده در آمريكا حدود 40 درصد گربه ها با اين انگل برخورد داشته اند اما تنها 6/6 درصد از خود انگل توكسوپلاسما را دفع كرده اند. انگل قادر است باعث بيماري زايي در هر سن گربه شود اما بچه گربه هايي كه از طريق جفت در رحم مادر آلوده شده اند اغلب گرفتار بيماري شديدتري مي شوند.
قبل از خرید و نگهداری از سگ به چه نکاتی توجه کنیم؟نحوه آلوده شدن گربه به توكسوپلاسما
-
از طريق خوردن انگل دفع شده از گربه آلوده در محيط.
مدفوع گربه مي تواند با آب يا غذا تماس پيدا كرده که گربه با خوردن آب و يا غذاي آلوده شده گرفتار بيماري شود.
-
از طريق خوردن مراحل تكاملي انگل (برادي زوئيت يا تاكي زوئيت) که در بافت هاي بدن پستانداران و پرندگان آلوده می توانند وجود داشته باشند.
گربه ها اغلب شكار را دوست دارند بنابراین خوردن شكاري كه به توكسوپلاسما آلوده است باعث آلودگي گربه مي شود. بدين ترتيب تغذيه با گوشتخام ،نیم پخت یا نپخته آلوده به انگل نيز باعث انتقال بيماري مي شود.
- از طريق انتقال يك مرحله تكاملي انگل به نام تاكي زوئيتاز جفت به جنين در رحم گربه آبستن.
به هر طريقي كه گربه آلوده شود انگل خود را به لوله گوارش و روده باريك رسانده و در آنجا شروع به تكثير و تزاید مي كند. اگر گربه از طريق خوردن گوشت يا بافت آلوده (مثل گوشت نپخته يا خوردن شكار) به توكسوپلاسما مبتلا شود معمولاً 10-3 روز بعد و اگر با خوردن تخم انگل از محيط آلوده شود معمولاً 48-19 روز بعد مي تواند از خود انگل را از طريق مدفوع دفع كرده و باعث انتشار بيماري شود.
به فرم توكسوپلاسمای دفع شده از مدفوع گربه اووسيت می گویند که در اصطلاح عامیانه به ان تخم انگل گفته میشود. اين اووسيت لازم است پس از دفع در مدفوع 5-1 روز در محيط باقي بماند تا عفوني گشته و قابليت آلوده كردن گربه هاي ديگر، پستانداران (از جمله انسان) و پرندگان را پيدا كند. به همين خاطر اگر مدفوع گربه بی درنگ به صورت مناسب از محل برداشته و حذف شود انگاه ديگر احتمال انتقال بيماري به انسان و ساير حيوانات به حداقل ممكن خواهد رسید.
وقتي اووسيت در مدفوع و یا محيط باقي بماند انگاه فرصت عفوني شدن را پيدا می کندو بيماري زا خواهد شد. این تخم براي مدت طولاني (ماهها تا سالها) در محيط باقی مانده و سبب آلودگي می تواند بشود.
علائم توکسوپلاسموز در گربه
اگرچه توکسوپلاسموز به ندرت باعث علائم جدی در گربه ها می شود ، اما گاهی اوقات علائم آن شامل موارد زیر است:
- تب، از دست دادن اشتها، کاهش وزن، بی حالی
- مشکلات تنفسی
- مشکلات التهابی چشم
- بیماری کبد که باعث زردی می شود
- علائم عصبی (به عنوان مثال، لرزش یا تشنج)
- علائم کمتر شایع گزارش شده عبارتند از: بزرگ شدن غدد لنفاوی، استفراغ و اسهال، درد عضلانی
عفونت در گربه باردار می تواند باعث بروز علائم شدید و مرگ بچه گربه های جوان شود، اما این مسئله غیر معمول است.
روش های انتقال توکسوپلاسما به انسان
انگل توکسوپلاسما از دو راه می تواند انسان را آلوده نماید:
1- خوردن یا تماس با گوشت آلوده به این مفهوم که حتی چاقوی آشپرخانه ای که گوشت با آن خرد شده و یا تخته خرد کردن گوشت و حتی قطرات آب گوشت خام که روی میز و لوازم آشپرخانه ریخته شده و نیز تماس دست دارای خراشیدگی و زخم با گوشت خام و نیز خوردن کباب یا استیک کم پخته شده نیز می توانند این انگل را به انسان منتقل کنند.
2- خوردن تخم های فعال شده انگل (تخم انگل دفع شده از مدفوع گربه های مبتلا که به مدت 2 تا 3 روز در محیط مرطوب و نسبتا گرم باقی مانده و فعال شده باشد)
انسان در واقع میزبان واسط انگل توکسوپلاسماست و در صورت ورود این انگل به بدن ما، در بدن کیست های بسیار ریز میکروسکوپی تشکیل می دهد که به سرعت توسط سیستم ایمنی افراد سالم مهار شده و اغلب تا پایان عمر فعال نمی شود. این اتفاق تنها یک بار در طول عمر هر فرد رخ می دهد و از آن پس فرد در برابر این انگل ایمن خواهد شد.
نکاتی درباره کوتاه کردن موی سگ در تابستاندر افرادی که به دلایلی مانند ابتلا به ایدز و یا شیمی درمانی شدید سیستم ایمنی بسیار تضعیف شده است ممکن است در برخی مواقع این کیست ها مجددا فعال شوند که در این صورت با آنتی بیوتیک های مخصوص درمان می شود. این افراد همواره از طریق خوردن و تماس با گوشت قرمز و سفید نیز در معرض آلودگی مجدد هستند.
آنچه که اغلب در جامعه ایجاد نگرانی می کند ابتلای زنان باردار به این انگل است که در میان مردم به نازایی ناشی از گربه شهرت یافته است. در این خصوص چند نکته وجود دارد:
به همین دلیل در بسیاری از کشورهای پیشرفته تمامی زنان پیش از بارداری و یا پس از اطلاع از بارداری مورد آزمایش سرمی توکسوپلاسموز قرار می گیرند. افرادی که از نظر سرمی مثبت هستند (یعنی قبلا با انگل آلوده شده اند) در طول بارداری با خطری مواجه نیستند ولی افرادی که از نظر سرمی منفی هستند (یعنی تا کنون به انگل توکسوپلاسما آلوده نشده اند) تحت آموزش های لازم برای جلوگیری از ابتلا به توکسوپلاسما در طول بارداری قرار می گیرند.
درمان خانگی توکسوپلاسموز
با توجه به اینکه بسیاری از افراد به صورت مکرر از ما سوال می کنند که درمان خانگی توکسوپلاسموز چیست ناچار به پاسخگویی به این سوال هستیم. این بیماری انگلی است که اگر به صورت جدی درمان نشود ممکن است باعث صدمات جدی شود با این وجود بسیاری اصرار به خود درمانی دارند؛ پس اکیدا توصیه میکنیم به هیچ وجه از درمان های توصیه شده خانگی و… توسط افراد غیر متخصص استفاده نکنید و حتما زیر نظر یک پزشک متخصص باشید.
مراقبت از دندان ها و لثه های سگ و گربهدرمان قطعی توکسوپلاسموز
این بیماری بیشتر در افرادی که ضعف سیستم ایمنی دارند و نوزادان مشکل ساز است و با توجه به اینکه شما نمی دانید سیستم ایمنی بدنتان چقدر قدرتمند است باید آن را جدی بگیرید. در حال حاضر درمان این بیماری در انسان ها با روش های مختلفی انجام می گیرد یکی از آنها که دانشمندان به تازگی آن را کشف کرده اند با ترکیبی از داروهای کاهش دهنده کلسترول و داروهای پوکی استخوان است. برای درمان گربه ها نیز با استفاده از آنتی بیوتیک های موثر برای این انگل اقدام می شود و در طول دوره درمان نظارت دقیق دامپزشک بر کیفیت درمان بسیار اهمیت دارد.
