همه چیز درباره ختنه کردن نوزاد

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز و به نقل از نی نی سایت، ختنه(circumcision) شایعترین عمل جراحی است که روی نوزادان پسر انجام می شود. در طی این عمل ، پوست ختنه گاه (هم لایه بیرونی و هم لایه درونی پوست) برداشته می شود تا نوک آلت (حشفه)، آزاد و برهنه و قابل رویت گردد. انجام عمل ختنه سابقه ای پانزده هزار ساله دارد. ختنه فواید زیادی دارد که از جمله آن می توان به موارد ذیل اشاره کرد :

مهم ترین فایده ختنه، پیشگیری از عفونت های دستگاه ادراری نوزادان و شیرخواران است که در صورت عدم درمان می تواند منجر به عفونت کلیه ها شود. ختنه احتمال عفونت ادراری در کودکان؛ به ویژه در سن زیر یک سال را 10 برابر کاهش میدهد. ختنه همچنین احتمال ابتلا به بیمارهاى مقاربتى و HIV را کاهش می دهد و از آنجا که زیر پوست ختنه گاه محیط خوبی برای رشد باکتری ها و ویروس هاست لذا برداشتن آن از بیماری های عفونی موسوم به بیماری های منتقل شونده به روش جنسی جلوگیری می کند و احتمال عفونت با ویروس پاپیلو مای انسانی (HPV) که باعث بروز زگیل تناسلی می شوند را کاهش می دهد.

ختنه می تواند موجب کاهش اسمگمای تولیدشده توسط مردان شود.اسمگما ترشحاتی هستند که اگرعفونی شوند موجب التهاب آلت یا همان بیماری بالانیت می شوند، کاهش این ترشحات همچنین موجب سهولت دفع ادرار می شود. همچنین احتمال بروز سرطان آلت تناسلی در مردانی که ختنه شده اند کمتر از مردانی است که عمل ختنه را انجام نداده اند و همسران مردان ختنه شده نیز کمتر به سرطان دهانه رحم مبتلا می شوند. به گفته کارشناسان تنها سرطانی که در دنیا ١٠٠٪؜ قابل پیشگیری بوده سرطان آلت است، که صرفا با ختنه نوزادی قابل پیشگیری است. فاکتوری که در بروز این سرطان دخالت دارد، پاپیلوما ویروس تیپ ١٦ و ١٨ است. این ویروس در آلت ختنه نشده خیلی بیشتر از آلت ختنه شده، دیده می شود.

روشهایی که برای ختنه استفاده می شود

برای انجام ختنه از دو روش جراحی و حلقه استفاده می شود. در روش حلقه که روش متداول ختنه است، حلقه پلاستیکی را روی نوک آلت قرار می دهند و با نخ گره می زنند و 5 تا 7 روز آن را به همین حال نگاه می دارند. حلقه پس از یک هفته تا 10 روز می افتد. بعد از عمل، کودک می تواند پوشک شود. حتی می توان کودک را بعد از ادرار کردن زیر آب گرفت، چون پانسمانی وجود ندارد.از این روش تا قبل از 3ماهگی استفاده می شود. در صورتی که عمل ختنه در یکی دو ماه اول صورت نگیرد، پزشک بعد از سه ماهگی با روش جراحی ختنه را انجام می دهد.

با افزایش سن کودک، باید به جای بی حسی از بی هوشی استفاده کرد. همچنین خون ریزی های ناشی از انجام ختنه بین یک تا سه ماهگی بسیار کمتر است و احتمال خون ریزی با افزایش سن، بیشتر می شود و به تبع آن استرس و نگرانی های خانواده نیز افزایش می یابد. در جراحی، عروق گره زده شده و مخاط و پوست بخیه زده می شوند اما در روش حلقه گذاری برش و بخیه وجود ندارد و پس از حدود یک هفته تا 10 روز حلقه استفاده شده خود به خود جدا می شود و می افتد. در روش جراحی کودک نباید تا چند روز پوشک شود زیرا پانسمان از بین می رود و تعویض آن برای کودک بسیار دردناک است. بعد از یک هفته هم می توان کودک را به حمام برد تا پانسمان خود به خود جدا شود. در مورد این که کدام روش بر دیگری برتری دارد، پزشک تصمیم می گیرد و مبنای این تصمیم گیری بیشتر سن کودک است. در کل روش حلقه ساده تر و احتمال خونریزی بعد از ختنه در آن کمتر است.

چه زمانی باید نوزاد را ختنه کرد؟

نوزاد پسر بهتر است تا هرچه سریع تر ختنه شود ولی نباید در ۲۴ ساعت اول بعد از تولد این کار انجام شود. علت این فاصله زمانی هم حصول اطمینان از سلامت نوزاد است. این ۲۴ ساعت، این امکان را فراهم می کند که نقایص و بیماری هایی که در آنها نباید ختنه انجام شود، شناسایی شوند. در بیماری های اختلالات خونریزی دهنده مثل هموفیلی، نباید ختنه انجام شود. همچنین در موارد ذیل نیز نباید نوزاد را ختنه کرد :

• اگر آلت نوزاد در چربی ناحیه عائه فرو رفته باشد.

• اگر آلت تناسلی نوزاد کمتر از 2/5 سانتیمتر طول داشته باشد. ( آلت تناسلی نوزاد سالم بین 2/8 تا 4 سانتیمتر طول دارد )

• اگر پوست ختنه کامل تشکیل نشده باشد

• اگر نوزاد مبتلا به هیپو سپادیاس باشد.

• اگر تنه آلت خمیده باشد.

البته در اختلالات مادرزادی دستگاه ادراری - تناسلی هم نباید نوزاد ختنه شود. مهم ترین این اختلالات مادرزادی، هایپوسپادیازیس است که در آن سوراخ مجرای ادراری در زیر آلت تناسلی قرار دارد و چون بعدها در ترمیم این اختلال به پوست ختنه گاه احتیاج پیدا می شود، نوزاد نباید ختنه شود. خود عمل ختنه کردن می تواند در برخی موارد عوارضی به همراه داشته باشد.

بهترین زمان برای ختنه

بهترین زمان انجام عمل ختنه بین یک تا سه ماهگی است؛ چرا که کودک، مرحله نوزادی را طی کرده، رشد آلت تا حدودی صورت گرفته و از طرفی کودک هنوز به سنی نرسیده که این عمل موجب ایجاد خاطرات بد در ذهن او شود و عواقب روانی به همراه داشته باشد. چون کودک در سنین کودکی (بویژه 2 تا 3 سالگی) نسبت به حفظ آلت تناسلی خود حساسیت دارد و ممکن است ختنه را نوعی تنبیه تصور کند، یک کودک سه ساله به راحتی فرق بین جنسیت خودش و جنس مخالف را می فهمد و کاملا به این موضوع آگاه است، به همین دلیل هم احتمال دارد در حین عمل ختنه احساس کند به بخشی از جنسیت و هویتش تعارض شده و به همین علت نیز احساس روانی بدی به او دست بدهد. بنابراین توصیه می شود که این عمل حتما قبل از دو سالگی انجام شود تا به بی هوشی نیازی نباشد و عمل با بی حسی صورت گیرد و احتمال خون ریزی نیز کاهش یابد.

مراقبت های پس از ختنه

خونریزی خفیف را می توان با فشار ملایم گاز تمیز به مدت 10-5 دقیقه برطرف کرد. گاز پانسمان 24 ساعت پس از ختنه برداشته می شود. پیش از برداشتن پانسمان بهتر است که پانسمان را با آب ولرم مرطوب کنید تا به راحتی از روی زخم برداشته شود. معمولأ التیام آلت 10-7 روز طول میکشد؛ ولی در سنین بالاتر بهبود دیرتر حاصل می شود. در ابتدا نوک آلت متورم و قرمزخواهد بود و شما ممکن است مقدار کمی خون در پوشک کودک مشاهده کنید. چند روز اول دلمه یا ترشح زردرنگ بر روی آلت دیده می شود که خود به خود از بین خواهد رفت. برای تسکین درد معمولا 15-10 میلی گرم شربت استامینوفن به ازای هر کیلوگرم وزن کودک هر 6 ساعت تجویز می گردد. درد نباید بیش از 7-4 روز طول بکشد. تنگی مجرای ادرار یکی از عوارضی است که ممکن است بعد از ختنه دیده شود. خوشبختانه شما می توانید با مراقبت دقیق از فرزندتان و مراجعه به موقع به پزشک، از این عارضه پیشگیری کنید. ناحیه ختنه باید کاملا تمیز بماند، پوشک و کهنه های نوزاد را در هفته اول بعد از ختنه بیشتر عوض کنید و هر روز محل ختنه را شست وشودهید.

پس از هر تعویض پانسمان آلت را به آرامی با آب شستشو دهید و از دستمال مرطوب استفاده نکنید. پوشک را کمی شل ببندید و مقداری وازلین یا ویتامین A.Dجلوی پوشک و روی محل ختنه شده قرار دهید تا اصطکاک آن ناحیه با پوشک به حداقل برسد. در روش جراحی کودک نباید تا چند روز پوشک شود، زیرا پانسمان از بین می رود و تعویض آن برای کودک بسیار دردناک است. بعد از چند روز هم باید همچنان پماد آنتی بیوتیک به سر آلت زده شود و بهتر است به محلی از پوشک که با سر آلت تماس دارد هم کمی پماد آنتی بیوتیک بمالید.به نوزاد شیر بیشتری بدهید تا ادرارش رقیق شود و نوک مجرای ادراری نسوزد و بهتر است تا یک ماه نیز صبح و شب 30 سی سی آب ولرم جوشانده به کودک خورانده شود تا ادرار رقیق شود و مانع از تنگی و سوختگی ادرار نوزاد شود. اگر سن کودک هنگام ختنه بیش از 2 سال است در هفته های اول بعد از جراحی اجاز دویدن و بازی کردن زیاد را به او ندهید چون ممکن است باعث خونریزی محل زخم شود.

بخیه های محل ختنه اغلب از نوع جذبی هستند و نیازی به برداشته شدن ندارند و در موارد استفاده از حلقه؛ طی 5 تا 7 روز حلقه خواهد افتاد. در صورت نبود مشکل، بهتر است 2 هفته پس از ختنه به پزشک مراجعه شود تا کودک ویزیت شود.

نکات مهم در ختنه نوزاد

در صورت مشاهده موارد زیر باید حتما با پزشک کودک تماس بگیرید:

• خونریزی پایدار

• افزایش قرمزی، ویا عدم برطرف شدن آن طی 5-3 روز پس ختنه

• تب (تب معمولا فقط در 24 ساعت اول بعد از جراحی طبیعی محسوب می شود)

• ﺗﻐﻴﻴﺮ رﻧﮓ وتیرگی ﻧﻮک آﻟﺖ و ﻳﺎ ﺧﻮﻧﻤﺮدﮔﻲ وﺳﻴﻊ در ﺑﻴﻀﻪ و آﻟﺖ

• تشدید ترشح وتورم، ترشح بدبو، تاول چرک

• ناتوانی در ادرار کردن در 8-6 ساعت اول پس از ختنه، جریان ادرار کودک قطع و وصل می شود یا حالت پخش شدن پیدا می کند

• در صورتیکه حلقه ختنه تا 12-10 روز پس از عمل نیافتد

• کل آلت قرمز و متورم باشد

• عدم پاسخ به مسکن و بیقراری شدید، گریه شدید و امتناع از غذا خوردن

• افتادن حلقه در کمتر از 3روز ویا نیفتادن حلقه تا 10روز بعداز ختنه

• سایر مواردی که به نظر والدین غیرعادی است

ختنه عوارض هم دارد؟

عوارض عمل ختنه درحدود 5-0.2 درصد موارد گزارش شده است. بیشتر عوارض خفیف هستند. بیشترین عامل مؤثر در ایجاد عوارض ختنه ناشی از ضعف تکنیکی است و علاوه بر آن مراقبت های ناکافی هم در بروز عوارض دخیل هستند. شایعترین عارضه، خون ریزی است که در 0.1 درصد موارد مشاهده شده است و در کودکان بزرگتر شایع تر میباشد. این خونریزی به ندرت نیاز به انتقال خون دارد و با اقدامات ساده ؛ازجمله فشردن آلت؛ کنترل می شود. دومین عارضه عفونت موضعی است که خفیف و به صورت قرمزی و ترشح چرک آشکار می شود. اگر پوست کمتر یا زیادتر از معمول برداشته شود آلت بد شکل می گردد. ( ولی با بزرگ شدن کودک شکل آن طبیعی خواهد شد ). در موارد بسیار نادر امکان دارد که پیش پوست به صورت خیلی کوتاه یا بلند جدا شودو در نتیجه به صورت نامناسب ترمیم شود و نیاز به عمل یا ختنه مجدد باشد.

اگر ختنه در زمان خود انجام نگیرد یا بهداشت دستگاه تناسلی نوزاد یا شیرخوار رعایت نشود، پوست غلاف سر آلت باریک و تنگ می گردد و کودک به سختی و با فشار ادرار می کند. این حالت را فیموزیس می نامند. در چنین حالتی باید به دستورهای بهداشتی عمل شود و هر چه زودتر کودک ختنه گردد. اگر ختنه در ماههای اول انجام نگیرد، ترشحات سفید رنگی زیر پوست غلاف آلت بوجود می آید که این ترشحات چرک نیست و مادر می تواند آن را هنگام حمام کردن پاک و تمیز نماید. اگر ختنه در ماههای اول انجام نگیرد مادر باید کودک را نپیچد و شلوار آزاد به پای کودک نماید و در هنگام حمام کردن پوست غلاف آلت را تا آنجایی که امکان دارد به طرف بالا بکشد و باز کند و آن را تمیز نماید.

ختنه یک عمل ظریف و حیاتی است وبهتر است مادر در طول مدت جراحی کنار فرزندش باشد تا استرس کودک و حتی مادر کاهش یابد. اگر چه ختنه معمولا بیش از نیم ساعت طول نمی کشد و به ظاهر ساده و پیش پا افتاده است، اما انجام غیرصحیح آن ممکن است عوارض غیرقابل جبرانی برای کودک به همراه داشته باشد. بنابراین والدین باید به این نکته توجه ویژه داشته باشند و کودک خود را برای انجام ختنه نزد افراد غیرمتخصص نبرند و حتما به پزشک مراجعه کنند.