هفت عادت مردمان مؤثر استفان کاوی در بوته نقد؛ گفتگو با دکتر قباد حق محمدی

ساعدنیوز: انسان ها با توانایی های متفاوتی پا به عرصه وجود می گذارند و در یک معنا، هر فرد انسانی، بخشی منحصربفرد از پازل هستی را به خود اختصاص می دهد. اما علیرغم این واقعیت هستی شناختی، در عرصه حیات اجتماعی، الگوها و معیارهای موفقیت و کامیابی در قالب هایی محدود تعریف می شود که به نظر با واقعیت های انضمامی مرتبط با وجود بشری انطباق کامل ندارند و حس کامیابی یا شکست آدمیان نیز تابعی از انطباق یا عدم انطباق با همین قالب ها است. آیا استفان کاوی به این مطلب توجه لازم را دارد و آیا راهکاری را برای خروج از بن بست های روانی و اجتماعی حاصل از این واقعیت اجتماعی پیشنهاد می کند؟

قباد حق محمدی: ما در ابتدای کتاب با مثال هایی از کاوی مواجه می شوی، که افرادی پردستاورد، ولی ناراضی را شاهد هستیم؛ فردی که دستاورد بزرگی در شرکت خودش دارد، شرکت خودش را به لحاظ مالی به اوج برده است؛ اما رابطه خوبی با کارکنان خودش ندارد. پدری که بسیار کار می کند، جایگاه علمی بسیار بالایی دارد، اما رابطه خوبی با فرزندش ندارد. فردی که بارها و بارها رژیم غذایی گرفته، ولی موفق نشده است؛ افرادی که بسیار کار می کنند، اما هنوز از خودشان راضی نیستند. زن و شوهرهایی که کنار همدیگر با مسالمت زندگی می کنند، اما شور و میل و اشتیاق در رابطه آنها جایی ندارد.

کاوی با این نگاه، در عنوان کتابش از عبارت effective people (انسان های مؤثر) به جای successful people (انسان های موفق) استفاده می کند. کاوی از معنای موفقیت فاصله می گیرد و میل می کند به سمت معنای تأثیرگذاری. او می گوید که من حاصل 200 سال پژوهش را بر روی آموزه های موفقیت مطالعه کردم و دیدم که 150 سال اولیه، موفقیت با منش مرتبط بود و 50 سال اخیر، موفقیت با شخصیت مرتبط شد. و از آنجا که موفقیت ممزوج شد با محتوایی به نام شخصیت، ارزش های اجتماعی، معیارهای دستاوردهای سطحی به ملاک کامیابی تبدیل شد و این جایی بود که آدمها به بیراهه رفتند. این جایی بود که کتاب های زرد بازاری، کتاب هایی که وعده های سریع می دهند؛ کتابهایی که بیشتر بر روی رفتار و نه بر روی شناخت و نه بر روی باورها یا به تعبیر کاوی، نه بر روی تغییر پارادایم ها که کاری بسیار زمانبر و پر از تعهد را، متمرکز هستند، به میدان آمدند.

بنابراین، باید گفت که این کتاب به تقابل با نگاهی که شما در سؤالتان مطرح ساختید وارد می شود. پس در نگاه "هفت عادت"، معنای هر فرد در پازل هستی مغایرت دارد با معیارهای موفقیت در عرصه های اجتماعی؛ در معیارهای اجتماعی، شما با حس موفقیت یا حس شکست مواجهید؛ فرد را بر اساس این دو مفهوم تحلیل می کنیم؛ یک فرد، یا پیروز است یا بازنده است؛ اما در نگاه "هفت عادت"، شما به جای این بر روی حس شکست یا حس موفقیت را دنبال کنید ، حس اثربخش بودن و در مسیر ارزش ها حرکت کردن را مشاهده می کنید.

ما نمی توانیم بگوئیم که توران میرهادی با بسته شدن مدرسه فرهاد بعد از انقلاب، در هدف خودش ناکام ماند. او با یک ارزشی زندگی کرد، که حتی با بسته شدن فیزیکی مدرسه اش، این ارزش را با فرهنگنامه کودک و نوجوان دنبال کرد؛ پس به نظر می رسد که اصلاً خود "هفت عادت" دارای یک راهکار شفاف و فرایند منظمی است. این نکته بسیار مهمی است که این فرایند مستقل از سلایق اجتماعی است؛ مستقل از منافع حزبی است؛ مستقل از معیارهای نسلی است. از آنجایی که "هفت عادت" مبتنی بر اصول و قواعد حاکم بر طبیعت است، به همین دلیل ایرانی و غیرایرانی، مرد یا زن، لائیک یا مسلمان، پیر یا جوان، نمی شناسد. به همین دلیل است که این کتاب در بین اقشار مختلف جامعه، اعم از مذهبیون، مدیران و دیگران، جایگاه پیدا کرده است.

جالب است که بدانید، در راستای کتاب "هفت عادت مردمان مؤثر" کتابی به نام "هفت عادت کودکان شاد" وجود دارد که در مهدکودک ها درس داده می شود؛ کتابی با نام "هفت عادت نوجوانان مؤثر" که در مدارس درس داده می شود؛ کتابی با نام "هفت عادت دانشجویان مؤثر" در دانشگاه ها تدریس می شود؛ به همین ترتیب، کتابی وجود دارد برای مدیران، کتابی برای عمومی و کتابی برای خانواده ها! وقتی مجموعه این هفت عادت برای کودکان، نوجوانان، دانشجویان، عموم مردم، مدیران و خانواده ها قابل استفاده است، معنایش جز این نیست که این هفت عادت مبتنی بر اصولی است که انسان بر اساس آن اصول بنا شده است. بنابراین، کتاب "هفت عادت" در قالب سلایق محدود نمی شود و قالب ها و معیارهای محدود اجتماعی را درمی نوردد و اصولاً مبتنی بر اصول جامع انسانی است.

ساعدنیوز: تحلیل کاوی از موفقیت حول محور "کارایی" سامان یافته است و به نظر تمام تلاش او در جهت تبیین درک خود از موفقیت ذیل این مفهوم پراگماتیستی است. برخی معتقدند که چنین نگاه ابزارانگارانه و مصلحت گرایانه به مقوله موفقیت اصولاً باعث غفلت ما از ساحت های درونی و اگزیستانسیال بشری و تقلیل کامیابی به یک رویداد عینی می شود و اساساً جایی برای بروز سوژگی در عرصه حیات اجتماعی و فردی باقی نمی گذارد. نظر حضرتعالی درا ین خصوص چیست؟

قباد حق محمدی: اجازه بدهید به این سؤال از این منظر پاسخ دهم؛ کاوی کیست؟ کاوی یک فیلسوف نیست! کاوی یک روانشناس نیست! کاوی یک جامعه شناس نیست! کاوی مدیر بنیاد رهبری کاوی است! به این معنا که دارد مدیران و شرکتها را برای حصول نتایجی بهتر تربیت می کند. مخاطب اصلی یا کسانی که کاوی 40 سال بر روی آنها کار کرد، مدیران و شرکت ها بودند و بعد، آرام آرام مخاطبش خانواده ها یا گاهاً افراد در عرصه های اجتماعی شد. بنابراین، اولین چیزی که باید در ذهن داشته باشیم این است که کاوی مدیر یک بنیاد رهبری در حوزه کسب و کار است. کاوی در آمریکا بزرگ شد؛ در آمریکا درس خوانده و به شرکت های آمریکایی این سرویس را می دهد. همان طور که می دانید خاستگاه پراگماتیسم آمریکا است و اساساً پراگماتیسم یک نگاه آمریکایی به انسان است. به این معنا که عملگرایی و نتایج عینی نشان دهنده درستی یک موضوع است!

من نمی خواهم این نگاه را تأئید یا رد کنم. سخن من این است که خاستگاه یک فرد را باید مد نظر داشته باشیم و خصوصاً به این نکته توجه داشته باشیم که هر آنچه که درست است، حتماً بذر و میوه ای دارد. شما در کتاب کاوی مفهوم P/PC یا Production vs. Production Capability را می بینید؛ مفهوم غاز و تخم طلا! اگر خیمه بزنیم روی مفهوم غاز، فلسفه گرای محض میشویم و هیچ چیزی حاصلمان نمی شود. و اگر زیاد روی تخم طلا متمرکز شویم، عملاً PC (توانایی تولید) را از دست می دهیم. اصلاً کاوی می گوید Efficiency حاصل تعادل بین P (تولید) و PC (توانایی تولید) است.

بدانیم که کاوی دارد نتیجه گرایی را مبتنی بر ساحت وجودی تعریف می کند. به عبارت دیگر، تخم طلا را مبتنی بر مراقبت از غاز می بیند. سایر کتاب ها، عموم آموزه ها بر روی تخم طلا مانوور می دهند. در حالی که، شما وقتی کتاب کاوی را می خوانید، ردپای فرانکل و حوزه های وجودی را در این کتاب می بینید. کاوی مقدمه کتابی را نوشته است که به اندیشه های ویکتور فرانکل در محیط کار می پردازد! وقتی کتاب کاوی را می خوانید، انگار کتاب فرانکل را می خوانید! قطعاً در عادت 1 و در عادت 2، اصلی ترین عادت ها در 7 عادت است، عیناً جملات ویکتور فرانکل می بیند. میان محرک و پاسخ فاصله ای است که در آن فاصله، قدرت آزادی انتخاب انسان نهفته است. این جمله از آنِ فرانکل است. وقتی شما از اصول یا فانوس دریایی صحبت می کنید، عین عبارت ویکتور فرانکل است. وقتی شما در عادت دوم از امنیت، حکمت، قدرت و هدایت صحبت می کند و از پایداری این مؤلفه ها سخن می گوید، و پایداری اینها را در ساحت های وجودی می جوید. به همین دلیل، من باورم به این نیست که نگاه کاوی، صرفاً پراگماتیستی است؛ در عین باور به کارایی، او ساحت های وجودی انسان را نیز مدنظر قرار می دهد. به همین دلیل است که بعد از 30 سال، این کتاب هنوز جزو پرفروش ترین ها است. او نه نیچه است و نه آنتونی رابینز! کاوی این دو تا را به هم متصل کرده و این به نظر من منتهای هوشمندی اوست. یک انسان با فهم طبیعت مستقل از سلیقه چنین طرحی بیفکند.

ساعدنیوز: اصل اخلاقی بودن یا به تعبیر خود کاوی، "مبتنی بر اصول اندیشیدن و عمل کردن" یکی از پیچیده ترین لحظات تحلیل وی از مقوله موفقیت جمعی و شخصی است. اگر ما تمام هفت عادت مد نظر کاوی را معطوف به رسیدن کارآیی ماکسیمال و نهایتاً دستیابی به موفقیت بدانیم، در بسیاری موارد در موقعیت های خطیر در زندگی فردی و اجتماعی، آدمی در دو راهی اخلاق و سود (به عنوان معیار کارآیی) باقی می ماند. هستند کسانی که معتقدند که با اصول هستی زیستن ذاتاً منجر به ناکامی هایی در عرصه حیات اجتماعی می شود ولی کاوی عکس این مطلب را می گوید. آیا کاوی استدلالی برای رفع این ابهام دارد؟

قباد حق محمدی: ما الان دو چالش داریم. بله، استفان کاوی می گوید که هر عادت مبتنی بر اصولی تعریف شده است که این اصول متقن و جامع هستند؛ به طور مثال، اصل مربوط به عادت یک این است که ما انتخابگریم و ما مسئول پیامدهای ناشی از انتخابمان هستیم. در عادت دوم می گوید که هر چیزی دو بار خلق می شود، خلق اول ذهنی، و خلق دوم عینی! در عادت سوم می گوید که آن زمان که میان آنچه مهم می دانیم و آنچه انجام می دهیم یکپارچگی وجود دارد، موفقیت حاصل می شود. و همین طور درباره عادات بعدی!

اخلاقی اندیشیدن به معنای فاصله گرفتن از دستاورد نیست. مشکل از جایی شروع می شود که شما از دو راهی اخلاق و سود صحبت می کنید. در عادت چهارم، شما با مفاهیم جسارت و ملاحظه روبرو می شوید. مادامی که پارادایم الاکلنگی حاکم است؛ میان جسارت و ملاحظه، "یا" وجود دارد! یا جسارت یا ملاحظه! بین دو مفهوم علم و ثروت، "یا" گذاشته اند؛ یا علم یا ثروت! بین دو مفهوم عقل و قلب، "یا" گذاشتند؛ یا زندگی عاقلانه و ایمن یا زندگی عاشقانه و پرتب و تاب! مادامی که بین دوگانه های اصیل در وجود ما، دوگانگی خلق شد، آنجا فلاکت انسان شکل گرفت! جایی که ما می گوئیم برنده-برنده آن جایی است که جسارت بالاست، و همزمان ملاحظه هم بالاست. این نکته برای برخی قابل درک نیست. می گویند مگر می شود که در یک رابطه هم جسور بود و هم ملاحظه کار! بله می توان چنین بود. در رابطه برنده-برنده نمرات جسارت و ملاحظه از صفر تا ده بالاست.

ما بیزنس هایی را می بینیم مانند برند BOSE به رهبری عمار بوز که بهترین سیستم های صوتی و تصویری دنیا را تولید می کند؛ شما Apple را می بینید؛ یا شرکت ماکروسافت! شما در ایران دارید گروه صنعتی گلرنگ را می بینید؛ شرکت کروز را می بینید؛ یا شرکت هاکوپیان را! نگاه کنید ببینید آیا این برندهای موفق اگر ثروت دارند، علم ندارند یا بالعکس؟ اینها بازی اجتماعی است. امسال دیدیم در نتایج کنکور، غالب کسانی که دارای ثروت بالاتری بودند، در جاهای بهتری قبول شدند. یا برعکس، کسانی که تحصیلات بهتری دارند، زندگی مالی بهتری دارند. وقتی ما بین قلب و عقل الاکلنگ تعریف می کنیم، یکی باید به نفع دیگری، ببازد! در زندگی زن و شوهر، وقتی ریاست را به "یا" تعریف می کنیم، آن وقت است که همکاری به رقابت تبدیل می شود. پس من باورم به طور عمقی این نیست که کاوی درباره این دوراهی شفافیتی ایجاد نمی کند.

به این نکته توجه داشته باشیم که وقتی کاوی درباره "مبتنی بر اصول اندیشیدن" سخن می گوید، این اصول الزاماً اصول اخلاقی نیست. چون اخلاق یک معیار اجتماعی است. می گوید هر چیزی دو بار خلق می شود! دو بار اندازه بگیر، یک بار بِبُر؛ مثالی که در کتاب "هفت عادت خانواده های موفق" از قول خیاط ها مطرح می شود. اگر تو یک بار اندازه بگیری، مجبور می شوی که بارها و بارها ببری و هزینه ایجاد کنی! شما در مجله تان، دو بار بخوان، یک بار تایپ کن. وقتی یک بار می خوانی و بعد تایپ می کنی، مجبور می شوی، بارها و بارها این کار را بکنی.

من باورم به این است که کاوی بین دوگانه های اصیل در وجود ما، "و" می گذارد. می گوید "اخلاق و دستاورد". این چیزی است که در جامعه ما با پارادایم های فقر، هضم اش سخت است. موضوع آخر را در این سؤال، این که آیا کسانی که با اصول هستی زیسته اند این مسأله باعث ناکامی های اجتماعی نشده است؟ هر فرد دیگری ممکن است با محنت روزگار مواجه شود. هر فرد دیگری! ممکن است با تغییر رئیس جمهور! ممکن است با از دست دادن فرزندش یا از دست دادن اعضای بدنش یا قطع نخاع در تصادف به این محنت گرفتار شود! این آدم در هدفش شکست بخورد ولی در ارزش هایش شکست نمی خورد. وقتی عادت 2 را مطالعه می کنید به این مفهوم پی می برید که شما در مسیر ارزش هایتان هیچ وقت شکست نمی خورید.

پس زندگی مبتنی بر ارزش ها که در بلند مدت می شود مأموریت و در کوتاه مدت قالب هدف به خودش می گیرد، می تواند زندگی ای باشد، وقتی شما بهش می رسید، باهاش ازدواج می کنید، یا درش قبول می شوید، به خودتان نمی گید که چی؟ همش همین بود؟ اینجاست که اهداف مبتنی بر ارزش ها می توانند تجلی آن باشند؛ امکان دارد که جامعه و پاپوش یا موانع دیگر باعث شود که شما به آن اهداف نرسید ولی ارزش در دل آن زنده است و از محل و تجلی گاه دیگری بیرون می زند. معتقدم که درک این موضوع منوط به تجربه است تا فهم فلسفی. مثل موضوع توکل، شما نمی توانید توکل را در قالب فهم و تحلیل فلسفی درک کنید بلکه باید آن را در فرایند تجربه بفهمید.

ساعدنیوز: خودآگاهی به نظر مهمترین مقدمه ای است که کاوی برای ورود به عرصه درونی سازی هفت عادت کلیدی ضروری می داند. ذات این خودآگاهی چگونه تعبیر و تفسیر می شود و اصولاً چه کسی را می توان خودآگاه دانست؟ آیا صرفاً یک علم اجمالی به "من بودگی" است یا کاوی برداشتی عمیقتر از این خودآگاهی دارد؟

قباد حق محمدی: کاوی درباره مفهوم Self-Awareness یا خودآگاهی در مقدمه کتاب بحث هایی را مطرح می کند و در بحث 4 موهبت هم دوباره بدان بازمی گردد. اجازه بدهید که پاسخ به سؤالتان را با بحث درباره تعریف "خود" پیگیری کنیم. خود یعنی چی؟ در اینجا نمی خواهیم به نگاه فروید یا اریکسون درباره "خود" و بحث های پیرامون آن بپردازیم. به بیان ساده، خود از چهار ساحت تشکیل شده است: ساحت اول متشکل از احساسات، عواطف و هیجانات، ساحت دوم متشکل از رفتار، کنش، و عمل، ساحت سوم متشکل از بدن، وضعیت جسمی، و ساحت فیزیکی، و ساحت چهارم متشکل از حوزه شناخت چه سطحی یا عمیق (باید ها و قواعد)، پارادایم ها به تعبیر کاوی یا پیش نویس ها و ناخودآگاه فردی به تعبیر روانکاوها. کاوی می گوید که من خیلی در سطح رفتار تمرکز نمی کنم چون تغییر در سطح رفتار، بسیار آسان اما کم دوام است. تغییر در سطح هیجانات متوسط و دوامش نیز اینگونه است. تغییر در سطح شناخت کاری است سخت، بلندمدت و پایدار. از سطح شناخت شروع می کند تا به پارادایم ها برسد و در نهایت پارادایم شیفت رقم بخورد.

اشراف به قالب های فکری، اشراف به الگوهای شناختی، اشراف به نظام ارزش گذاری شده، اشراف به درست و غلط، اشراف به این مفاهیم برای کاوی موضوع بسیار اساسی است. این نگاه کاوی است به ذات خودآگاهی در کتابش. چه کسی را می توانیم خودآگاه بدانیم؟ کسی که مشرف به این اتفاقات و فرایندهایی است که گفتیم. وقتی کاوی در حال تحلیل شایستگی است و درباره بلوغ شایستگی سخن می گوید، گام اول برای بلوغ شایستگی یا به تعبیر من کارآمدی، تبدیل ناکارآمدی ناخودآگاه به ناکارآمدی خودآگاه است. یعنی من نمی دانم ناخودآگاه شکلات از روی میز برمی دارم می خورم. من ناخودآگاه کتاب می خرم. من رفتار ناکارآمد دارم. بگذار این ناکارآمدی بماند ولی آن را از حالت ناخودآگاه به خودآگاه تبدیل کن. ببین چقدر داری شکلات می خوری؟ ببین چقدر نوشابه می خوری؟ ببین چقدر کتاب می خری که مورد استفاده اکنونت نیست؟ ببین چقدر با تیزی کلامت مردم را آزار می دهی؟ ببین که چقدر بی محابا قرض می کنی؟

گام بعدی، تبدیل کردن این ناکارآمدی خودآگاه به کارآمدی خودآگاه است. خودآگاهانه کالری کمتری مصرف کن! خودآگاهانه عوض یک قوطی نوشابه یک استکان بخور! خودآگاهانه کتابی را که فعلاً زمانی برای مطالعه اش در نظر نگرفتی را نخر! این را که انجام دادی، می رسیم به گام سوم شایستگی یا کارآمدی، یعنی تبدیل شدن کارآمدی خودآگاه به کارآمدی ناهشیار، تمام این موارد تبدیل می شود به منش تو! اینجاست که کاوی می گوید عادت! پس اولین گام هشیاری از وضعیت نامطلوب، گام بعدی، اقدام هشیارانه برای شیفت به سمت وضعیت مطلوب و در نهایت تبدیل وضعیت مطلوب به جریان غالب زندگی فردی یا جمعی. به صرف من بودگی نیست. اگر من بودگی صرف کافی بود، دیگر آن ناکارآمدی خودآگاه کافی می بود. بلکه بر مبنای یک انتخاب یک شیفت یا تغییر به سمت وضعیت مطلوب و درونی سازی آن صورت می گیرد و این چیزی فراتر از یک من بودگی صرف است.

ساعدنیوز: عمود خیمه ی 7 عادت کلیدی کاوی به اعتقاد حضرتعالی چیست وآیا این 7 عادت عناصر یک الگوی موفقیت در میان الگوهای متعدد است یا مبنایی ترین عناصر هر الگوی ممکنی از موفقیت می باشند؟ به نظرتان، کدام یک از این 7 عادت ظرفیت حضور در هر الگوی پیشنهادی درباره موفقیت را دارد؟

قباد حق محمدی: عمود خیمه عادات هفتگانه به اعتقاد من، اصول است. کاوی در یک سخنرانی در جشن فارغ التحصیلی یکی از دانشگاه های آمریکا، سخنانش را با داستان فراخواندن ناخدای کشتی جنگی نیروی دریایی آمریکا به عرشه آغاز میکند. به کاپیتان گفته می شود که خطری کشتی را تهدید می کند. کاپیتان به عرشه می آید و با صدای بلند می گوید که شما برای ما یک تهدید هستید و اگر تغییر جهت ندهید، مورد حمله قرار خواهید گرفت. در پاسخ گفته می شود که شما یک تهدید هستید و اگر تغییر جهت ندهید با عواقب سنگین مواجه می شوید. کاپیتان می گوید که شما می دانید با چه کسی صحبت میکنید؟ من افسر ارشد ناو جنگی نیروی دریایی آمریکا هستم. آن صدا می گوید که "من گروهبان قندعلی هستم از فانوس دریایی!" کاوی در اینجا تأکید می کند که چیزی که می شکند، مائیم در برابر اصول! آن چیزی که پایدار می ماند اصول است.

نخ تسبیح و عمود خیمه هفت عادت کلیدی کاوی اصول است. ما نمی توانیم از این اصول تخطی کنیم و دستاوردی ماندگار خلق کنیم. ما می توانیم پول نزول بگیریم و خودروی آنچنانی بخریم بندازیم زیر پایمان! ما امروز می توانیم دم یک رئیس شعبه بانک را ببینیم و فلان درصد از وام را به او بدهیم و n تومان وام بگیریم! ما می توانیم بر سر بچه مان داد بزنیم و او را در اتاق بکنیم تا مشق های ریاضی اش را بنویسد! ما الان می توانیم چهار رقم را بگیریم و نیم ساعت دیگه برایمان کنتاکی سه تکه ای اسپایسی بیاید! پس این ها در تی 1 و تی 2 جواب می دهد. ولی آن بیزنسی که با پول رانت شده خاوری در کانادا! یا کسی که با داد زدن بچه اش را بزرگ کرده و آن بچه الان شده جوان 19 ساله! یا کسی که به خوردن کنتاکی سه تکه و همبرگر ادامه داده! در تی 10 چه اتفاقی برایش می افتد؟ کاوی دستاوردهای ماندگار را مورد تأکید قرار می دهد. به همین دلیل، عمود خیمه هفت عادت اصول است.

درباره بخش دوم سؤالتان هم باید بگویم که من معتقدم که این هفت عادت، مبنایی ترین عناصر هر الگوی ممکنی از موفقیت است. این پاسخ را به این دلیل نمی دهم که امروز بیزنس من با "هفت عادت" است. بلکه اعتقاد من، هفت عادت است. اگر از همسر من هم که نزدیک ترین فرد به من است و در فراز و فرود زندگی ام در کنارم است، این سؤال را بپرسید، تأئید میکند که "هفت عادت اعتقاد من" است. من بیش از 150 بار دوره "هفت عادت" را برگزار کرده ام و هر بار گویی نخستین بار است که این دوره را برگزار می کنم و این را می توانید از نزدیک ترین همکارانم نیز جویا شوید. پر از شور و هیجان و حظ و بودن! این فقط از چیزی می تواند بربیاد که مبنایی است.

واقعیت این است که هر کدام از این هفت عادت را بردارید و تمایز دهید، قاف داده اید! مگر می شود که پیروزی های شخصی را گفت، و عاملیت را نگفت. مگر می شود رفت سراغ روابط میان فردی و به اندیشه بُرد-بُرد را نگفت! فکر نمیکنم که هیچ یک از این هفت عادت ظرفیت حضور در یک الگو به تنهایی و فارغ از عادات دیگر را داشته باشند. البته هر یک از این هفت عادت استقلال خودش را دارد ولی در کنار همدیگر قرار گرفتن آنهاست که به تعالی ای منتهی می شود که غیرقابل کتمان است.

وقتی کتاب Put First Things First ، بعد از این که بنیاد رهبری کاوی، کتاب "هفت عادت" را چاپ کرد، منتشر شد، خطاب به خوانندگان کتاب، پرسشنامه ای نوشت و یکی از سؤالاتی که در آن مطرح شد این بود که در کدام عادت، بیشترین چالش را دارید؟ متفق القول همه گفتند: عادت سوم! به این معنا که زندگی ما خیلی بر مبنای فوریت ها پیش می رود تا اهمیت ها! کاوی کتابی به قطر "هفت عادت" فقط برای توضیح بیشتر عادت سوم نوشت! کاوی مفهوم سینرژی را در کتاب "راه حل سوم" پیش برد! به نظر می رسد که استقلالی در هر عادت و یک جامعیتی در کنار هم قرار گرفتنشان وجود دارد.

ساعدنیوز: با توجه به تجربه آکادمیک و عملی تان در زمینه آموزش الگوی کاوی، آیا این الگو به زیست جهان خاصی تعلق دارد و ممکن است به دلیل عدم انطباق جغرافیای فرهنگی و ذهنی خالق آن با مختصات فرهنگی و ذهنی ما ایرانیان کارآمدی لازم را در زمینه آموزش راهکارهای موفقیت در ایران را نداشته باشد؟ تجربه شخصی تان در این زمینه چیست؟ آیا اساساً چنین دغدغه ای در برخورد با الگوهای مدیریتی خارجی چه در عرصه فردی یا سازمانی مدخلیتی دارد؟

قباد حق محمدی: وقتی شما از دم کشیدن برنج صحبت می کنید؛ وقتی شما درباره جاذبه صحبت می کنید؛ یا درباره کاشتن یک دانه گندم صحبت می کنید؛ شما دارید درباره اصول فیزیکی ای صحبت می کنید که بلازمان و بلامکان هستند! همین موضوع درباره اصول کاوی هم صدق می کند. اصولی که کاوی در ساحت روابط انسانی یا ساحت وجود انسانی کشف کرده دقیقاً همین طور است. همان قدر که جاذبه مستقل است، این قواعد هم مستقل است. شما نمی توانید متعهد به مهم هایتان در برنامه روزانه تان نباشید و دستاوردی ماندگار کسب کنید. شما نمی توانید بگوئید که عشق من زن و بچه ام است و وقتی از شما پرسیده می شود که آخرین باری که با زن و بچه ات یک پیک نیک رفتی کی رفتی و با بچه ات یک دست گیم بازی کردی؟ یادت نیاد و فکر کنی که برای بچه 18 ساله ات، تو قبله آمالی و یک آدم اثرگذاری هستی که در بزنگاه های زندگی به تو عطف و رجوع می کند. چنین چیزی نیست!

به همین دلیل، من به طور جدی معتقدم که هفت عادت مستقل از موقعیت فرهنگی، جغرافیایی و حتی ذهنی آدمها است. من کتاب "هفت عادت خانواده" را در یک خانواده بسیار مذهبی که آخرین پنجشنبه ماه های قمری جلسه داشتند، ماهی یک جلسه به مدت یک سال و نیم درس دادم. بازخوردی که من از این خانواده گرفتم حاکی از این بود که این هفت عادت با مفاهیم دینی شان همسو بود. من این کتاب را به مدیران شرکت های در حال توسعه درس دادم. من این را به مدیران شرکت های توسعه یافته درس دادم.

بنابراین، من معتقدم که وقتی ما موفقیت را در چارچوب قالب های اجتماعی تعریف می کنیم، آن را به چارچوب محدودیت زمانی و موقعیت امکانی می بندیم. اما زمانی که ما یک شاخصه ثابت تعریف می کنیم و این شاخصه در هیچ زمان یا مکانی تغییر نمی کند، تکلیف خودمان را برای یک بار با خودمان مشخص می کنیم. البته برای تفهیم بهتر مفاهیم، مثال ها را از دل موارد داخلی می آوریم. ما "هفت عادت" را با قرائت فارسی آن بیان می کنیم. مثال را از شرکت تویوتا نمیزنیم. مثال را از شرکت کروز می زنیم. ما مثال را از شرکت Dell نمی زنیم، ما مثال را از شرکت ابرآرمان می زنیم. ما مثال را از شرکت e-Bay نمی زنیم بلکه مثال را از شرکت باسلام می زنیم. برای همین، اتفاقاً ما داریم سعی می کنیم که مواردی که دستاوردهای ماندگار در داخل را داشتند، بتوانیم آرام آرام در اینجا بیاوریم. به نظر من، این موضوع می تواند به سازمان ها کمک کند. به همین دلیل است که ما می توانیم با کارگر خط تولید شرکت صنایع غذایی کوروش که روغن اویلا و فامیلا تولید می کند، با این کانسپت باهاش حرف بزنیم تا سطح مدیران ارشد! در غیراینصورت، باید به مدیران ارشد سطح A را ارائه دهیم؛ برای کارشناسان سطح B برگزار کنیم و برای کارگران و خدمات سطح C را برگزار کنیم؛ برای شرکت های High-tech سطح D را برگزار کنیم و برای شرکت سنتی، سطح F را! دچار کلافگی ای می شویم؛ به خاطر تفاوت در مبنا، نمی توانیم باهمدیگر دیالوگ کنیم. به خاطر این که ادبیات مشترک با همدیگر نداریم. یک نفر تی 1 می گوید، یک نفر دیسک می گوید، و آن دیگری اکت! یک نفر سی بی تی می گوید؛ یک نفر ام بی تی آی می گوید.

ما مشکل مان این است که ادبیات مشترک برای درک مفاهیم مختلف نداریم. وقتی بر اساس یک الگوی واحد "هفت عادت" را تدریس می کنیم، همه می دانند که پارادایم چیست؛ همه می دانند P/PC چیست؛ همه می دانند که حلقه نفوذ و حلقه نگرانی یعنی چه؛ همه می دانند توقف یعنی چه؛ همه می دانند تولد 80 سالگی یعنی چه؛ همه می دانند Big Rocks یعنی چه؛ همه می دانند جسارت و ملاحظه یعنی چه؛ مدیر ارشد، مدیر میانی، مدیر اجرایی، و خدمات همه را می دانند. وقتی ادبیات مشترک داریم، دیالوگ اتفاق می افتد و ما با هم شریک می شویم و این اتفاق بزرگی است.

اهدای عضو، اهدای زندگی/ مرگ مغزی مساوی مرگ است