مطابق با آیه قرآن و قانون مدنی ایران، نکاح قواعدی دارد؛ یکی از این قاعده ها موضوع ممنوعیت نکاح با بعضی افراد است. بنابراین با کسی باید ازدواج کرد که از شرعا و قانونا برای آن مانعی وجود نداشته باشد. خداوند در قرآن کریم طبق آیه «وَ أَنْ تَجْمَعُوا بَیْنَ الْأُخْتَیْنِ إِلاَّ مَا قَدْ سَلَفَ» ازدواج همزمان مرد با دو خواهر را ممنوع و حرام اعلام کرده است. دو خواهر از لحاظ عاطفی و نسبت خونی، به یکدیگر علاقه شدید دارند؛ ولی هنگامی که رقیب هم میشوند، به طور منطقی نمیتوانند علاقه قبلی خود را حفظ کنند، به این ترتیب تضاد عاطفی در آنها پیدا میشود که برای زندگی زیان بار است و بنیان خانواده را از هم میپاشد و همین میتواند از جمله مهمترین دلایل این حرمت در قرآن باشد. برای اینکه عقد نکاح به نحو صحیحی واقع شود، لازم است تا شرایط خاصی وجود داشته و برعکس، ممنوعیت ها و موانع خاصی وجود نداشته باشند. ازدواج و زنا با زن شوهردار، داشتن چهار زن دائم و اختلاف در دین(مانند اینکه زن، مسلمان و مرد، مسیحی باشد) از جمله موانع نکاح می باشند. یکی از ممنوعیت ها یا موانع نکاح در قانون مدنی، ازدواج همزمان با خواهر زن بوده که البته، بر خلاف ازدواج با سایر خویشاوندان، مانند ازدواج با مادر زن یا پدر شوهر، مطلق نبوده و تحت شرایط خاصی، مجاز و امکان پذیر است. با توجه به توضیحات فوق، در این مقاله، ابتدا به این سوال پاسخ داده که آیا ازدواج با دو خواهر امکان پذیر است یا خیر، سپس، حکم شرعی و قانونی این ازدواج و احکام مربوط به مدت ممنوعیت، حرمت ابدی و تاثیر رضایت زن در ازدواج همزمان با خواهر زن را مطابق قانون مدنی، توضیح خواهیم داد.
آیا ازدواج با دو خواهر امکان پذیر است؟
عقد ازدواج، یکی از عقود غیر مالی مطرح شده در شرع و قانون مدنی کشور ما بوده که به دلیل آثار متعدد فردی و اجتماعی آن، از اهمیت بسیاری برخوردار است و لذا، قانون گذار، به تبعیت از شرع، به بیان احکام این عقد، با جزئیات کامل، پرداخته است. برای اینکه، نکاح، اعم از نکاح دائم و منقطع(صیغه)، به نحوصحیحی واقع شود، لازم است که یک سری، شرایط وجود داشته و در عین حال، یک سری از ممنوعیت ها که موانع نکاح، نامیده می شوند نیز وجود نداشته باشند. اختلاف در جنسیت زوجین، قصد و رضا و اهلیت آنها ، از مهم ترین شروط عمومی صحت عقد ازدواج می باشند. علاوه بر این شروط، در عقد موقت یا همان صیغه، لازم است که دو شرط دیگر نیز موجود باشد که این دو شرط، عبارتند از: تعیین دقیق مدت عقد و میزان مهریه. اما، علاوه بر شرایط، برای اینکه عقد نکاح، به نحو صحیحی واقع شود، لازم است که یک سری از ممنوعیت ها یا همان موانع نکاح نیز وجود نداشته باشند. ازدواج و زنا با زن شوهردار، داشتن چهار زن دائم و اختلاف در دین(مانند اینکه زن، مسلمان و مرد، مسیحی باشد) از جمله موانع نکاح می باشند. یکی از موانع نکاح در شرع اسلام و به تبعیت از آن، در قانون مدنی کشور ما، ممنوعیت ازدواج با برخی از خویشاوندان بوده که در قانون مدنی، اقارب، نامیده شده اند. این اقارب، خود به دو گروه نسبی و سببی تقسیم می شوند. ممنوعیت ازدواج مرد با مادر، خواهر، عمه و خاله خود و ممنوعیت ازدواج زن با پدر، برادر، دایی و عموی خود، از جمله ممنوعیت های ازدواج با اقارب یا خویشاوندان نسبی بوده که در قانون مدنی، مورد تصریح قانون گذار قرار گرفته است. منظور از اقارب سببی، افرادی هستند که به واسطه ازدواج، خویشاوند فرد می شوند. به عنوان مثال، مادر زن و پدر زن، از اقارب سببی هستند. ممنوعیت ازدواج با مادر زن و پدر شوهر نیز از نمونه های ممنوعیت ازدواج با اقارب سببی، در قانون مدنی است. یکی از اقارب سببی که در قانون، در رابطه با ممنوعیت ازدواج با وی، تعیین تکلیف شده، خواهر زن می باشد. قانون مدنی، حکم ازدواج با دو خواهر را بدین صورت، بیان کرده که یک مرد، نمی تواند تا زمانی که در عقد ازدواج با زنی بوده، با خواهر وی نیز ازدواج کند. بنابراین، ازدواج همزمان با خواهر زن در قانون مدنی، امکان پذیر نبوده و ممنوع می باشد.
حکم شرعی ازدواج با دو خواهر
حکم ازدواج با دو خواهر، همانند حکم ازدواج با زن بیوه، در قانون مدنی کشور ما، به تبعیت از شرع اسلام، تعیین شده است. چرا که در اسلام، ازدواج همزمان با خواهر زن، ممنوع و در نتیجه، باطل می باشد. با توجه به اهمیت این حکم شرعی، در این بخش از مقاله، به توضیح حکم ازدواج با دو خواهر، در شرع و مستندات این حکم، می پردازیم. حکم ازدواج همزمان با خواهر زن، در قرآن، در آیه 23 سوره نسا، بیان شده است. مطابق این آیه: «حرمت علیکم امهاتکم و بناتکم و اخواتکم و .... و ان تجمعوا بین الاختین الا ما قد سلف» یعنی:«(ازدواج با) مادرانتان، دخترانتان و خواهرانتان، بر شما حرام شد .... و اینکه جمع کنید بین دو خواهر، مگر آنچه که در گذشته، انجام گرفت» منظور از جمع بین دو خواهر، در این آیه، نکاح و ازدواج با دو خواهر، یه طور همزمان می باشد. بنابراین، همانطور که ملاحظه می شود، حکم ازدواج همزمان با خواهر زن، ممنوعیت و حرام بودن چنین ازدواجی می باشد. با تبعیت از این آیه، فقها بر این اعتقاد هستند که در دین اسلام، ازدواج همزمان با خواهر زن، چه آن دو خواهر، خواهر نسبی بوده یا رضاعی، عقد ازدواج، دائم باشد یا موقت(صیغه) و دو خواهر در یک شهر، ساکن باشند یا در دو شهر متفاوت، در هر حال، حرام و ممنوع می باشد.
تا چه مدتی مرد نمیتواند با خواهر زن خودش ازدواج کند؟
هیچ کس نمیتواند همزمان با دو یا چند خواهر ازدواج کند. بنابراین اگر مردی با زنی ازدواج کند، تا زمانی که از وی جدا نشده نمیتواند با خواهر او ازدواج کند. اگر ازدواج با دو خواهر یا بیشتر در یک زمان نباشد، اشکالی ایجاد نمیکند. به عبارتی دیگر، زمانی که زنی در عقد مردی است، تا وقتی که زن در عقد اوست، وی نمی تواند با خواهر او ازدواج کند؛ فرقی نمیکند این عقد به صورت موقت باشد یا دائم.
در صورتی که مرد زنش را طلاق دهد آیا میتواند با خواهر زنش ازدواج کند؟
در صورتی که مرد، زنش را به صورت رجعی طلاق دهد، طلاقی که در آن امکان بازگشت مرد به زوجیت وجود دارد، چون در این نوع طلاق، در مدت عده، زن مثل زوجه مرد فرض میشود، تا پایان مدت عده، مرد حق ازدواج با خواهر زنش را ندارد. ولی در انواع دیگر طلاقها و یا عده عقد موقت، مرد میتواند طی مدت عده با خواهرزنش ازدواج کند؛ هر چند که طبق نظر اکثریت فقها احتیاط کردن در این موارد هم مستحب است و بهتر است بعد از اتمام عده، ازدواج صورت گیرد.
در چه صورتی مرد نسبت به خواهر زنش حرام ابدی میشود؟
اگر مردی با علم به حرمت ازدواج با خواهر زن، با وی رابطه زناشویی داشته باشد، مرتکب زنا شده است. با این وجود همسر او بر وی حرام نمی شود ولی چون رابطه او با خواهر زنش حکم زنا را داشته است، آن دو نفر، نسبت به یکدیگر حرام ابدی می شوند و امکان ازدواج مجددشان وجود ندارد. بنابراین در صورتی که مردی با خواهر زن خودش رابطه نامشروع داشته باشد، عقد او با همسرش باطل نمی شود. البته برای طرفین مجازات رابطه نامشروع اعمال خواهد شد.
آیا رضایت همسر به ازدواج با خواهرش، تاثیری در صحت ازدواج دارد؟
اگر همسر مرد به وی صریحا این اجازه را بدهد که با خواهرش ازدواج کند، هیچ تاثیری در اصل حکم ندارد و حرمت آن از بین نمیرود. این استثناء قانونی فقط در زمانی است که شوهر قصد ازدواج با خواهر زاده یا برادر زاده همسرش را دارد. در این صورت اذن زوجه برای ازدواج با برادرزاده یا خواهر زاده علاوه بر اذن به ازدواج مجدد لازم است.
امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.
حکم محرمیت با دختر همسر
