حکم تولیت چیست؟

یکی از اعمال حقوقی که در قانون مدنی از آن نام برده شده و موادی از قانون مدنی به آن اختصاص داده شده، وقف می باشد. وقف، عمل حقوقی است که به موجب آن، مالی از مالکیت مالک آن خارج شده و منافع آن مال، در یک راه خیر صرف می گردد. مانند اینکه مالک، مالی را وقف کند تا از محل درآمد آن به دانشجویان بی بضاعت کمک مالی شود. مطابق احکام قانون مدنی، اداره و تولیت وقف و مال موقوفه با شخصی بوده که متولی وقف نامیده می شود. بنابراین تولیت، مفهومی است که در وقف مطرح می شود. نکته ای که باید به آن توجه شود آن است که متولی وقف، پیش از آغاز تولیت خود و شروع به اداره مال موقوفه باید برای اخذ حکم تولیت اقدام نماید. بنابراین ممکن است این سوال مطرح شود که حکم تولیت چیست؟ با توجه به اهمیت لزوم اخذ حکم تولیت برای متولی وقف، در این مقاله به بررسی مساله تولیت و تعریف آن در وقف می پردازیم. با این توضیح که ابتدا به این سوال پاسخ داده که تولیت چیست؟ سپس حکم تولیت و نحوه اخذ آن را توضیح خواهیم داد.

تولیت چیست ؟

پیش از آنکه به تعریف مفهوم حکم تولیت بپردازیم، لازم است تا کمی در مورد مفهوم کلمه تولیت و معنای آن در حقوق صحبت نماییم. به همین دلیل در این بخش به تعریف مفهوم تولیت پرداخته و در بخش بعد، حکم تولیت و نحوه اخذ آن را توضیح خواهیم داد. تولیت، مفهومی است که در وقف در حقوق مطرح می شود. ماده 55 قانون مدنی در تعریف وقف مقرر داشته : «وقف عبارت است از اینکه عین مال حبس و منافع آن تسبیل شود.» با توجه به این ماده در تعریف وقف می توان گفت : وقف عمل حقوقی است که به موجب آن، مالی از مالکیت مالک آن خارج شده (عین مال حبس می شود) و منافع آن مال، در یک راه خیر صرف می گردد (منافع آن تسبیل می شود) مانند اینکه مالک، مالی را وقف کند تا از محل درآمد آن به دانشجویان بی بضاعت کمک مالی شود. اما در پاسخ به این سوال که تولیت چیست؟ ماده 75 قانون مدنی پاسخگو می باشد. به موجب این ماده: «واقف می تواند تولیت یعنی اداره کردن امور موقوفه را مادام الحیات یا در مدت معینی برای خود قرار دهد و نیز می تواند متولی دیگری معین کند که مستقلا یا مجتمعا با خود واقف اداره کند ...» بنابراین با توجه به ماده 75 قانون مدنی می توان به این سوال که تولیت چیست؟ به این صورت پاسخ داد که تولیت یعنی اداره کردن مال وقف شده و به کسی که برای اداره کردن مال موقوفه تعیین می گردد، متولی وقف گفته می شود. تولیت مال موقوفه، ممکن است بر عهده خود واقف باشد و ممکن است بر عهده شخص دیگری گذاشته شود. اما نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد آن است که در صورتی که واقف قصد داشته باشد تا نحوه تولیت وقف را تعیین کند، الزاما باید ضمن عقد وقف برای این عمل اقدام نماید؛ در غیر این صورت پس از اتمام انعقاد عقد وقف، واقف امکان تعیین متولی و تغییر نحوه اداره و تولیت وقف را نخواهد داشت.

حکم تولیت و راه های اخذ

در بخش قبل به تعریف وقف پرداخته و سپس در مورد مفاهیم تولیت و متولی که در وقف مطرح می شود، صحبت نمودیم. حال پس از روشن شدن مفهوم تولیت اعم از اینکه اداره مال موقوفه توسط چند متولی انجام گرفته یا توسط یک نفر، در این بخش به توضیح حکم تولیت و راه هایی که از طریق آن راه ها، متولی می تواند حکم تولیت خود را اخذ نماید، می پردازیم. پیش از آنکه به توضیح راه های اخذ حکم تولیت بپردازیم، به عنوان مقدمه لازم است تا توضیح دهیم که حکم تولیت چیست؟ در تعریف حکم تولیت می توان گفت، وقتی شخصی به عنوان متولی وقف در ضمن عقد وقف تعیین گردیده و تولیت وقف به وی سپرده می شود، پیش از هر گونه اقدام برای اداره وقف و مال موقوفه، باید تولیت خود را از طریق یک مرجع رسمی اثبات نموده و تایید آن مرجع را کسب نمایند. به حکمی که پس از درخواست متولی برای تایید تولیت وی صادر شده، حکم تولیت گفته می شود. حال که حکم تولیت را توضیح داده و با مفهوم آن آشنا شدیم، به توضیح راه های اخذ حکم تولیت می پرازیم. راه های اخذ حکم تولیت، عبارتند از :

اخذ حکم تولیت از طریق اداره اوقاف

یکی از راه های اخذ حکم تولیت، مراجعه به اداره اوقاف و تقدیم درخواست تایید و صدور حکم تولیت می باشد. اداره اوقاف علاوه بر اینکه وظیفه صدور حکم تولیت را برعهده داشته، در مواردی نیز می تواند برای عزل متولی وقف اقدام نماید. پس از ثبت درخواست متولی در اداره اوقاف، تحقیق در مورد صحت وسقم این درخواست، برعهده شعب تحقیق اداره اوقاف می باشد. شعب تحقیق با استفاده از روش هایی همچون تحقیق محلی، پرس و جو از شهود و استفاده از کارشناس متخصص، به تحقیق در مورد ادعای تولیت متولی پرداخته و گزارش خود را به اداره اوقاف ارسال می نمایند. تصمیم گیری در مورد ادعای تولیت و صدور حکم تولیت در اداره اوقاف، بر اساس این گزارش انجام می گیرد. نظر شعب تحقیق اداره اوقاف، قابل اعتراض در دادگاه حقوقی می باشد.

اخذ حکم تولیت از طریق دادگاه

راه دیگر اخذ حکم تولیت، مراجعه مستقیم به دادگاه حقوقی می باشد. در این روش، متولی وقف باید با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی، درخواست حکم تولیت خود را در قالب یک دادخواست ثبت و برای دادگاه حقوقی صالح ارسال نماید. شعبه دادگاه به درخواست متولی وقف رسیدگی نموده و در صورتی که تولیت این شخص بر اساس دلایل موجود همچون وقف نامه یا شهادت شهود محرز باشد، حکم تولیت وی را صادر خواهد نمود.

نحوه اثبات حکم تولیت

یکی از مسائل حقوقی بسیار مهم در زمینه حکم تولیت نحوه اثبات آن می باشد. در مورد این موضوع باید به ماده ۱۴ قانون تشکیلات اوقاف و امور خیریه در سال ۱۳۶۳ تصویب شده است مراجعه کنیم. طبق این ماده قانونی یکی از وظایف شعب تحقیق اوقاف، تشخیص متولی می باشد. در واقع شعبه تحقیق اوقاف باید حکم تولیت را بررسی نمایند و در صورت درست بودن آن را تایید کنند. کسی که ادعا دارد حکم تولیت در اختیار عمومی باشد برای اثبات این ادعا باید به اداره تحقیق مراجعه کنند و درخواست مربوط به آن را به این اداره تحویل دهد. برای اینکه حکم تولیت بررسی شود راهکارهای مختلفی وجود دارد که در بخش بعدی در مورد آن صحبت خواهیم نمود. اما پس از اینکه تحقیقات شعب تحقیق به طور کامل انجام شد، آنها نتیجه را به اداره اوقاف تحویل میدهند اداره اوقاف بر اساس آن نظر خودش را اعلام می کند. توجه داشته باشید کسب نظر از اداره اوقاف در هر زمینه ای برای شعب تحقیق لازم است به جز دعواهای حقوقی که یک طرف آن خود اداره اوقاف باشد. دقت داشته باشید که در صورتی که یکی از طرفین دعوا در زمینه تولیت به حکم اعلام شده در مورد قبول یا رد به اثبات تولیت اعتراض داشته باشد میتواند اعتراض خودش را در دادگاههای دادگستری مطرح کند. به عبارت بهتر رایی که در این زمینه صادر می شود، قابل تجدید نظر خواهی است. البته این دعوا قابلیت فرجام خواهی ندارد. در ادامه همراه ما باشید تا اطلاعات بیشتری در این زمینه در اختیار شما قرار دهیم.

روشهای تحقیق برای اثبات حکم تولیت

روشهای مختلف وجود دارد که با استفاده از آنها شعب تحقیق ادارات اوقاف می توانند برای بررسی حکم تولیت اقدام کنند. اولین راه شهادت شهود می باشد. برای انجام این کار اداره اوقاف چند نفر از معتمدین محل را انتخاب کرده و جلسه استماع شهادت از آنها را برگزار کرده و نظر آنها را در مورد متولی جویا می شود. راه دیگری که برای اثبات حکم تولیت وجود دارد تحقیقات محلی است. در واقع شعب تحقیق چند نفر از پرسنل خودشان را برای بررسی موضوع به محلی که موقوفات در آن قرار دارد میفرستند و آن افراد در مورد متولی اطلاعات لازم را جمع آوری می کنند. روش دیگری که برای تحقیق در این زمینه وجود دارد ارجاع امر به کارشناس می باشد. در واقع، شعبه تحقیق برای بررسی بیشتر پرونده را در اختیار یک کارشناس با تجربه قرار می دهد و هم با توجه به علمی که دارد نظر نهایی را در مورد اثبات یا رد حکم تولیت اعلام می کند. توجه داشته باشید هر تحقیق دیگری که به روشن تر شدن موضوع کمک کند قابل انجام می باشد و تنها کافی است اداره اوقاف آنها را مورد نظر قرار دهد.

بهترین راه برای اثبات حکم تولیت

با توجه به اینکه اثبات حکم تولیت یک روند حقوقی را باید پشت سر بگذارد بهترین کار برای اینکه بتوانید آن را اثبات نمایید این است که از یک مشاور حقوقی یا وکیل در این زمینه مشورت بخواهید. البته وکیل ای که انتخاب می کنید باید قابل اعتماد باشد و با هزینه مناسبی این کار را برای شما انجام دهد. وکلای بسیار زیادی هستند که ادعا می کنند در این زمینه تجربه دارند اما اعتماد کردن به آنها کمی مشکل است.

امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .

حکم انعقاد قرار داد اجاره بدون مدت چیست؟