یکی از مواد شوینده بسیار پرمصرف، شامپوها می باشند. شامپوها انواع مختلف و متنوعی دارند که انتخاب آن ها به نوع مو، آب و هوا، توان مالی هر فرد و … بستگی دارد. از انواع شامپوها می توان به شامپو برای موهای چرب، شامپو برای موهای خشک، شامپو برای موهای رنگ شده و … اشاره کرد که هر کدام از آن ها ویژگی ها و مشخصات منحصر به فردی دارند. یکی از شامپو هایی که امروزه مورد استفاده قرار گرفته است، شامپوی بدون سولفات می باشد.
سولفات در واقع کلمه ای است که برای توصیف ماده ای شیمیایی استفاده می شود که با سولفوریک اسید واکنش داده و یک نمک تشکیل می دهد.
انواع مختلفی از سولفات وجود دارد که از آن ها به طور گسترده در صنایع متفاوت استفاده می شود. رایج ترین نوع سولفات مورد استفاده در صنعت مراقبت از مو، سدیم لوریل سولفات (SLS) و سدیم لورت سولفات (SLES) است که از وازلین و روغن های گیاهی تولید می شوند. اگر در حال حاضر از شامپوی بدون سولفات استفاده نمی کنید، مطمئناً نام یکی از این ترکیبات را روی بطری شامپوی خود پیدا می کنید.
چرا در شامپو از سولفات استفاده می شود؟
بیشتر افراد باور دارند که هرچه کف محصولات بیشتر باشد قدرت تمیزکنندگی آن ها نیز بیشتر است. سولفات همان ماده ای است که به ژل حمام و شامپو، کف غلیظی می دهد. البته این باور صحیح نیست؛ هرچند کف می تواند به بهتر پخش شدن شامپو روی سر کمک کند، اما کف بیشتر به معنای پاکیزگی بیشتر نیست.
سولفات در واقع نوعی سورفکتانت قوی است. سورفکتانت ماده ای است که هم به چربی و هم به آب متصل می شود. در حالی که بخشی از این مولکول، ذرات چربی نامطلوب را جذب کرده، بخش دیگر آن به مولکول های آب می چسبد. بدین ترتیب زمانی که موهایتان را با کفِ حاصل از شامپو می شویید، چربی متصل شده به سولفات ها همراه با آب شسته و پاک می شود.
آیا سولفات خطرناک است؟
وجود سولفات در شامپو ممکن است معایبی را نیز به دنبال داشته باشد.یکی از این معایب این است که سولفات در تمیز کردن، بیش از حد قوی است. در واقع سولفات کمک می کند تا علاوه بر آلودگی ها، تمام چربی های مو نیز پاک شود. این درحالی ست که مو برای اینکه سالم بماند، به حفظ مقدار کمی از رطوبت و چربی های طبیعی خود نیاز دارد.سولفات همچنین ممکن است رطوبت مو را بیش از حد از بین ببرد و منجر به خشکی، شکنندگی و ناسالم شدن آن شود. در واقع این ماده، پوست سر را خشک و آن را مستعد تحریک شدن می کند.البته اگر از شامپو حاوی سولفات به درستی استفاده کنید، به غیر از خشک کردن مو و کف سر، خطر قابل توجهی سلامت شما را تهدید نمی کند.در مطالعه ای مسمومیت احتمالی سدیم لوریل سولفات بررسی شد. محققان به این نتیجه رسیدند که بیشتر دیدگاه های منفی افراد درباره سولفات، به نحوه تفسیر آن ها از مقالات علمی برمی گردد.
یکی از رایج ترین باورهای غلط درباره سولفات این است که باعث سرطان می شود. با این حال، هیچ مدرک علمی مشخصی برای تایید احتمال بروز سرطان و یا مشکل مشابه دیگری در اثر وجود سولفات در شامپوها وجود ندارد.
سدیم لوریل سولفات ممکن است منجر به عوارض جزئی دیگری مانند تحریک چشم و پوست و مسمومیت گوارشی (در صورت بلع یا نوشیدن) شود. با این حال احتمال تجربه عارضه جانبی در صورت استفاده از سولفات کم یا تقریباً صفر است.
شامپو بدون سولفات چیست؟
اگر پوست و موی حساسی دارید و با استفاده از شامپو سولفات دچار عوارض جانبی شده اید، شامپو بدون سولفات را امتحان کنید و ببینید علائم شما باقی می مانند یا برطرف می شوند. انواع مختلفی از شامپوهای فاقد سولفات وجود دارد؛ با این حال مهم است به یاد داشته باشید که بسیاری از این محصولات همچنان حاوی ترکیبات شیمیایی شبیه به سولفات هستند.اگر پوست و موی بسیار حساسی دارید، باید از محصولات طبیعی و کاملاً فاقد سولفات استفاده کنید تا دچار عوارض جانبی نشوید.
ممکن است استفاده از شامپو فاقد سولفات در ابتدا متفاوت به نظر بیاید. به طور مثال، مدت زمان بیشتری طول می کشد تا شامپو کف کند (البته در محصولات برتر، از مواد طبیعی برای ایجاد کف و بهتر پخش شدن شامپو روی موها استفاده می شود) و باید از مقدار شامپوی بیشتری برای تمیز کردن کامل موهایتان استفاده کنید. همچنین باید وقت بیشتری را صرف آبکشی موهایتان کنید.
در صورتی که از شامپوی بدون سولفات به شکل صحیح استفاده کنید، اثربخشی آن در تمیز کردن موها به اندازه شامپوهای حاوی سولفات خواهد بود.
شامپو حاوی سولفات برای چه افرادی مفید است؟
تاثیرات سولفات چندان قوی نیست و بیشتر افراد می توانند از تاثیرات مثبت شامپوهای حاوی سولفات بهره ببرند.افرادی که موی بسیار چربی دارند یا دچار شوره سر هستند، ممکن است به این نتیجه برسند که شامپوی حاوی سولفات، تنها شامپویی ست که موی آن ها را به طور موثر تمیز می کند.
همچنین افرادی که از محصولات مراقبت از مو بدون نیاز به آبکشی مانند نرم کننده های پس از حمام (leave-in conditioner) بهره می برند، حتماً نیاز دارند بین دو تا چهار بار در ماه از شامپوی حاوی سولفات برای پاکسازی ساقه مو استفاده کنند. در صورتی که از محصولات بدون نیاز به آبکشی روی موهایتان استفاده می کنید، اگر همیشه موهای خود را فقط با شامپو سولفات فری بشویید، به تدریج متوجه کدر و خشن شدن ساقه موهایتان خواهید شد. همچنین ممکن است متوجه شوید محصولاتی که قبلاً برای حالت دادن موهای خود استفاده می کردید، دیگر اثرگذاری سابق را ندارند. این مسئله به دلیل تجمع بقایای محصولات مراقبتی مانند نرم کننده ها و ماسک مو روی ساقه های مو رخ می دهد. موفرفری ها معمولاً بیشتر از سایرین درگیر این مشکل می شوند. زیرا موی فر به طور طبیعی خشک تر از سایر انواع مو است و نیاز بیشتری به محصولات مراقبتی نیز دارد.
شاید اصطلاح شامپوهای clarifying یا شفاف کننده را شنیده باشید، این ها همان شامپوهای حاوی سولفات هستند که برای پاک کردن باقی مانده های محصولات مراقبتی از روی ساقه مو استفاده می شوند. پاکسازی دوره ای ساقه مو باعث درخشندگی و شفاف شدن مو می شود.
چه کسانی باید از شامپو بدون سولفات استفاده کنند؟
با وجود مزایای شامپو سولفات دار، برخی افراد نباید از شامپوهای حاوی سولفات استفاده کنند و باید موهایشان را با شامپوهای بدون سولفات بشویند. این افراد عبارتند از:
- افرادی که پوست حساس یا بیماری پوستی دارند: اگر پوست سر یا موهایتان حساس است، ممکن است در اثر استفاده از شامپوی حاوی سولفات، خشکی شدیدی را تجربه کنید. اگر دچار بیماری های پوستی، مانند اگزما و پسوریازیس هستید و از شامپوی حاوی سولفات استفاده می کنید، ممکن است بعد از استفاده، خارش سر، قرمزی و ترک های ریزی را تجربه کنید. بنابراین اگر جزو افراد ذکرشده هستید، از شامپوهای فاقد سولفات استفاده کنید.
- افرادی که موی خشک و وز دارند: افرادی که به طور طبیعی موی خشک، فر یا وز دارند، نباید از شامپوهای حاوی سولفات استفاده کنند. سولفات با از بین بردن چربی ها و رطوبت طبیعی مو، خشکی و وز آن را زیاد می کند.
- افرادی که مو دکلره و رنگ شده دارند و یا از محصولات شیمیایی مو استفاده می کنند: اگر موهایتان را رنگ کرده اید یا آن ها را به طور مرتب صاف یا فر می کنید، از شامپوی حاوی سولفات استفاده نکنید؛ این فرایندهای شیمیایی می توانند به موهای رنگ شده شما آسیب بزنند. پیدا کردن روش های موثر برای جلوگیری از هرگونه استرس اضافی یا خشکی در مو، می تواند به حفظ سلامت آن کمک کند . شامپوهای حاوی سولفات همچنین باعث از بین رفتن سریع تر رنگ در موهای رنگ شده می شوند.
- افرادی که به صورت روزانه حمام می روند: اگر جز آن دسته افرادی هستید که عادت دارید هر روز به حمام بروید و موهای خود را بشویید، بهتر است از شامپوهای بدون سولفات استفاده کنید. شستن روزانه موها با شامپو های معمولی به شدت به مو صدمه می زند، در نتیجه برای حفظ سلامتی موها بهتر است از شامپوهای بدون سولفات استفاده شود.
-
افرادی که به تازگی کراتینه یا بوتاکس مو انجام داده اند: لازم به ذکر است مصرف شامپوهای بدون سولفات توسط افرادی که موهای خود را کراتینه کرده اند و یا بوتاکس مو انجام داده اند بلامانع می باشد.
-
افرادی که درگیر با موخوره هستند: عده ای از موخوره رنج می برند و می دانیم که تنها راه حل قطعی برای درمان موخوره، کوتاه کردن موها می باشد، اما استفاده از شامپو های بدون سولفات نه تنها مشکل موخوره را تشدید نخواهد کرد بلکه به درمان آن تا حدودی کمک می کند. در نتیجه مصرف این نوع شامپو توسط افرادی که به موخوره دچار می باشند، توصیه می شود.
مزایای استفاده از شامپو بدون سولفات
اگر در دسته افرادی که نیاز به استفاده از شامپو سولفات دار دارند، قرار ندارید؛ از شامپوهای بدون سولفات استفاده کنید تا از مزایای آن ها بهره من شوید. شامپو فری سولفات علاوه بر اینکه طبیعی و بی خطر هستند، در مقایسه با شامپوهای معمولی، موهایی درخشان و ابریشمی را به شما هدیه می دهند. طبق مطالعات انجام شده برخی از دیگر فواید شامپوهای بدون سولفات عبارتند از:
حفظ چربی های طبیعی
چربی طبیعی مو برای سلامت موها لازم است . این چربی طبیعی مانع از خشک شدن موها می شود. شامپو هایی که در ترکیبات و یا فرمولاسیون آن ها از سدیم استفاده شده چربی موها را به خوبی پاک می کند اما باعث از بین رفتن بخش زیادی از چربی طبیعی مو میشود. شامپوهای بدون سولفات علاوه بر این که موها را به خوبی تمیز می کند چربی طبیعی موها را از بین نمی برد. چربی طبیعی موها برای تغذیه ساقه مولازم است.
حفظ موثر رطوبت مو و پیشگیری از شوره سر با شامپو بدون سولفات
مو باید مرطوب باشد تا دچار مشکلاتی مانند موخوره و شکنندگی نشود. شامپوهای حاوی سولفات رطوبت تارهای مو را از بین می برند و در نتیجه منجر به کدر و وز شدن آن می شوند. در عوض، شامپوهای فاقد سولفات به حفظ رطوبت طبیعی مو کمک می کنند.
شامپو بدون سولفات از خشک شدن پوست سر که یکی از عوامل ایجاد شوره سر می باشدجلوگیری می کند، در واقع می توان گفت با جلوگیری از خشکی سر، شوره سر را درمان می کند.
کاهش تحریک و التهاب
سولفات نوعی ماده شیمایی خشن است؛ به همین دلیل می تواند پوست سر را خشک و تحریک کند. در واقع همین موضوع باعث ایجاد التهاب می شود؛ در مقابل، محصولات فاقد سولفات ملایم هستند و با ملایمت و بدون ایجاد چنین مشکلاتی موی شما را تمیز می کنند. اگر پوست سر حساسی دارید از این نوع شامپو استفاده کنید.
حفظ رنگ مو از مزایای شامپو بدون سولفات
رنگ کردن مو جزو روتین زندگی بسیاری از افراد، به ویژه خانم هاست. هرچند ماندگاری رنگ مو، به نحوه مراقبت شما از مو نیز بستگی دارد. استفاده از یک شامپوی فاقد سولفات خوب، ماندگاری رنگ مو را افزایش می دهد. ماندگاری رنگ مو همچنین باعث می شود موهای خود را کمتر رنگ کنید، در نتیجه آسیب ناشی از افزایش دفعات رنگ مو نیز کاهش می یابد.
بی خطر برای محیط زیست و مناسب برای هر مویی
تمام موادی که ما استفاده میکنیم از راه های مختلف به طبیعت بازمیگردد ترکیبات شامپوهای بدون سولفات فاقد مواد شیمیایی می باشد، در نتیجه به محیط زیست صدمه وارد نمی کند، زیرا از مواد گیاهی به جای مواد شیمیایی در ترکیباتشان استفاده شده است .
علاوه بر این شامپو بدون سولفات برای انواع مو مناسب می باشد. منظور از انواع مو، موهای صاف، موهای رنگ شده، موهای فر، موهای حالت دار و … می باشد. با توجه به حذف سدیم در ترکیبات این نوع شامپوها استفاده از آن برای تمامی افراد بی ضرر میباشد.
حفظ درخشندگی مو
شستن بیش از حد مو باعث خشکی مو میشود اگر این شستشو به صورت مکرر با استفاده از شامپو، نرم کننده یا مواد حالت دهنده موی قوی باشد احتمال بروز خشکی بیشتر خواهد شد؛ شامپوهای بدون سولفات علاوه بر حفظ رنگ مو، باعث درخشندگی مو ها می شود و از کدر شدن موها به مرور زمان جلوگیری میکند.
جلوگیری از تحریک چشم ها
به دلیل حذف مواد شیمیایی و سدیم از شامپوهای فاقد سولفات واکنش های آلرژیک چشم به کمترین حد خود میرسد. شامپوهای بدون سولفات باعث تحریک چشم ها، قرمز شدن آن ها، سوزش و … نمی شود. در نتیجه این نوع شامپوها را می توان برای کودکان نیز مورد استفاده قرار داد.
جلوگیری از ریزش مو
خشکی پوست سر میتواند به فولیکول مو آسیب برساند و باعث ایجاد ریزش مو در افراد شود. شامپو های بدون سولفات به دلیل عدم وجود مواد شیمیایی در ترکیباتشان، باعث تقویت ریشه مو می شوند و از ریزش مو جلوگیری می کنند. بنابر این افرادی که با مشکل ریزش مو مواجه هستند می توانند از این محصولات استفاده کنند.
معایب شامپوهای بدون سولفات
شامپوهای بدون سولفات هم مانند سایر شامپوها دارای معایبی می باشند، اما معایب آن ها نسبت به سایر شامپوها کمتر است. در حقیقت شامپو بدون سولفات با حداقل معایب وعوارض نسبت به شامپوهای معمولی شستشوی موی شما را انجام میدهد.این نوع شامپو برای افرادی که موهای بسیار چرب دارند مناسب نمی باشد. زیرا چربی طبیعی موها و پوست سر و رطوبت ساقه ها را حفظ می کنند، در نتیجه افرادی که دارای موهای بسیار چرب می باشند، بهتر است از این نوع شامپو استفاده نکنند.برای کنترل چربی مو میتوانید از ماسک های خانگی بسیاری استفاده کنید که به شما در کنترل این چربی کمک می کند.
شامپوهای بدون سولفات جایگزین ژل شستشو صورت
شامپوهای بدون سولفات را نمی توان جایگزین ژل شست و شو صورت قرار داد. برخی افراد از شامپو برای صورت و بدن نیز استفاده می کنند، ماده ای که در شامپوی سر استفاده می شود برای پوست صورت مناسب نیست. چون ماده ای قوی است تا کثیفی و چربی را از بین ببرد، بنابراین باعث خشکی و ناراحتی پوست صورت می شود و برای حفظ سلامتی پوست مناسب نمی باشند.