همه آنچه که باید در مورد سبک معماری بروتالیسم بدانید!

معماری بروتالیسم سبکی به یاد ماندنی در معماری است که ساختمان های آن، در میان جمعیت خودنمایی کرده، برای همیشه چشم اندازهای شهر را تغییر داده و از دور نمایان هستند. بروتالیست، یک سبک جسورانه است که افراد نمی توانند نسبت به آن بی تفاوت باشند؛ یا طرفدار این سبک هستند و یا مخالف آن. در راستای سلسله مقالات بررسی سبک های معماری به زبان ساده، در این مقاله قصد داریم تا به بررسی سبک معماری بروتالیسم بپردازیم و با هم مروری اجمالی خواهیم داشت بر ویژگی های بارز این سبک. بهتر است در ابتدا با تاریخچه این سبک از معماری آشنا شویم و سپس عناصر اصلی این سبک را بشناسیم. پس با ما همراه باشید.

معماری بروتالیسم چیست؟

بروتالیسم (زبره کاری) برگرفته از واژه فرانسوی بتن بروت به معنای سیمان خام است که برای نخستین بار در سال ۱۹۵۳ میلادی، توسط پیتر و آلیسون اسمیتسون، مورد استفاده قرار گرفت. این زوج علاقه مند به نمایش خام مصالح در ابتدای راه خود تنها بودند. از این رو، واژه بروتالیست در آن دوران، به قشر جوانی اطلاق می شد که از ایده های این دو پیروی می کردند. این سبک که برای نخستین بار توسط لوکوربوزیه در ساخت مجتمع مسکونی یونیت دی هبیتیشن، مورد استفاده قرار گرفت، از محبوبیت چندانی برخوردار نبود و تنها پس از انتشار کتاب رینر بنهام به نام “معماری بروتالیست نوین: اخلاقیات یا زیبایی شناسی؟” در اروپا رواج پیدا کرد.

تاریخچه معماری بروتالیسم

اصطلاح بروتالیسم، توسط هانس آسپلوند (Hans Asplund)، معمار سوئدی به عنوان نئوبروتالیسم ابداع شد و توسط رینر بانهام (Reyner Banham) انگلیسی، منتقد معماری در سال 1955 رواج یافت. این اصطلاح در واقع به طبیعت احتمالاً خشن ظاهر آن اشاره ندارد و از عبارت فرانسوی برای بتن خام، béton brut گرفته شده است. معماری بروتالیسم با ظهور جنبش مدرنیستی از اواخر قرن 19 تا اواسط قرن20، در دهه 1950 متولد شد. تصور می شود که لوکوربوزیه (Le Corbusier) معمار مدرنیست مشهور، برای ساختن ساختمان Cité Radieuse در مارسی فرانسه که یک واحد مسکونی 1600 نفری بود که پس از جنگ برای طبقه کارگر ساخته شد، از جنبش بروتالیست الهام گرفته است. این ساختمان در سال 1952 تکمیل شد و دارای یک اسکلت بتون مسلح بدون تزئینات و واحدهای آپارتمانی مدولار بود. این سازه تبدیل به الگویی برای جوامع پس از جنگ شد که قصد داشتند مناطق مسکونی را برای توده مردم بازسازی کنند. بروتالیسم تدریجا در سراسر قاره اروپا، اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده گسترش یافت. همچنین، در سراسر جهان در کشورهایی مانند ژاپن و برزیل گسترده شد. معماری بروتالیسم با به کار رفتن در ساختمان های سازمانی مانند One Police Plaza در نیویورک (1973) و تالار شهر بوستون (1968) به محبوبیت رسید. همچنین کتابخانه های دانشگاه، پارکینگ اتومبیل، کلیساها، مراکز خرید و برج های مسکونی مانند Orgues de Flandre در پاریس و مجموعه های فرهنگی مانند Hayward Gallery (1968) و تئاتر ملی (1976) در South Bank لندن با بهره گیری و الهام از این سبک ساخته شدند.

عناصر اصلی معماری بروتالیسم

در اینجا با برخی از عناصر اصلی و مشخصه های سبک معماری بروتالیسم آشنا خواهیم شد:

• استفاده از بتن های نمای خام (و گاهی آجر) در نمای ساختمان
• ظاهر بلوکی و سنگین
• تک رنگ بودن
• سطوح زبر و ناهموار
• عدم وجود تزیینات
• استفاده از متریال های مدرن مانند استیل، شیشه، سنگ و گابیون (تورسنگ)
• عناصر مدولار
• پنجره های کوچک
• خطوط ساده و گرافیکی
• ایجاد احساس کارآمدی و سودمندی

خصوصیات معماری بروتالیسم

در این سبک، بتن نمادی بارز دارد، و در اغلب ساختمان های این سبک، بتن به صورت نمایان ظاهر شده است. گاهی حتی اثر بافت قالب های چوبی، که در بتن می ماند را همانگونه رها می کنند تا بدین گونه، عوامل شکل دهنده نیز تاثیر خود را بر نما بگذارند. علاوه بر نمایش بتن در سبک بروتال، اجسام و سازه ساختمان، خصوصا تیرها و ستون ها به صورت اغراق آمیز همانند یک قلعه مدرن نمایش داده می شوند. بتن عریان، بارزترین نماد سبک بروتالیسم است. در این سبک که معمولا عاری از تزیینات است، حجم های بتنی به خودی خود، زیبایی به اثر معماری می بخشند. آنچه که بروتالیسم را از دیگر سبک ها متمایز میکند، روح خشنی ست که به مدد کاربرد بتن بکر در سطح وسیع، به کالبد بنا دمیده میشود. در عین حال که بتن، نقطه کانونی محسوب میشود، مصالحی نظیر آجر، سنگ، چوب، شیشه و… نیز در آن به وفور استفاده شده است. قاب های بتنی، فرم هایی که اغلب راست گوشه هستند، تناسبات مدولار و عدم استفاده زیاد از الما ن های دکوراتیو از اصول سبک بروتالیسم به شمار می آیند.

سخن آخر

در سلسله مقاله های معرفی سبک های معماری قصد داریم تا اطلاعاتی هرچند اجمالی درمورد سبک های مختلف معماری به شما ارائه دهیم. در این مقاله درمورد بروتالیسم صحبت کردیم که به دهه های ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰ میلادی برمی گردد که در دهه ۱۹۸۰ به تدریج از بین رفت؛ سازه های این سبک معماری بیشتر بتونی، ساده و بلوکی هستند و به دید خیلی افراد، سرد، بیزارکننده و نامناسب برای انسان ها به نظر می رسند.از مهمترین ویژگی های ساختمان هایی که به سبک بروتالیست ساخته شده اند، می توان به استفاده از بتن، سطوح زبر و ناهموار و عدم استفاده از تزئینات و تک رنگ بودن آنها اشاره کرد.

آرت دکو و مشخصه های اصلی این سبک در معماری چیست؟