تالاب میقان
درست در قلب بیابان یک تالاب با وسعت ۲۵ هزار هکتار با زیبایی تمام خود نمایی می کند. تالاب میقان علاوه بر تامین آب یک شهر بیابانی به پاک بودن هوای آن نیز کمک می کند. اگر در طول سال به مقدار کافی باران بیاید پرآب می شود اما در سال های کم بارش خشک شده و فرم کویری می گیرد. زمین های باتلاقی آن منبع عظیم سولفات سدیم در کشور هستند که باعث شده کارخانه املاح معدنی ایران به استخراج مواد معدنی از تالاب بپردازد. اگر علاقه مند به طبیعت هستید بازدید از تالاب را فراموش نکنید، چرا که گونه های مختلف و گاهی نادر از پرندگان، پستانداران و گیاهان آب شور در اطراف آن یافت می شوند. مشهورترین آن ها درنا است.
بازار اراک
قدمت بازار به سال ۱۲۲۸ هجری قمری در زمان سلطنت فتحعلی شاه برمی گردد و با توجه به نیازهای شهر جزو اولین بناهایی بود که در اراک احداث شد. مجموعه بازار شامل ساختمان های مدرسه، مسجد، حمام، سقاخانه، کاروانسرا و آب انبار است. که متاسفانه امروزه تنها مسجد و سقاخانه باقی مانده اند. در زمان ساختش از هر سو به دروازه های اصلی شهر وصل می شده که بر اهمیت آن می افزوده است.
برای خرید هرگونه مایحتاج می توانید به بازار مراجعه کنید. طول این بازار کمی کمتر از یک کیلومتر است و دارای دیوارهایی با ارتفاع بسیار است که در برخی نقاط طول آن ها به ۷ متر می رسد. خوشبختانه راه های ورود و خروج زیادی برای بازار تعبیه شده به گونه ای که تقریبا هر راهرو مسیر مختص خود را دارد و در مواقع حادثه یا آتش سوزی موجب بالا رفتن سرعت خروج مردم می شود.
ارگ حکومتی اراک (برج شیشه)
تاریخ ساخت این بنا نیز اوایل قرن سیزدهم هجری قمری و زمان سلطنت فتحعلی شاه است. ارگ با هدف استفاده به عنوان مرکز حکومتی شهر و اقامت حاکم در آن بنا شد. ارگ به خاطر داشتن کاشی کاری های معلقی با طرح لوزی شکل که در طوق های آن وجود داشت، هنگام تابش نور خورشید به طور عجیبی می درخشید. درخشش بسیارش موجب شده بود تا آن را برج شیشه بنامند. ناصر الدین شاه هنگام اقامت خود در سال ۱۳۰۹ به اراک ارگ حکومتی را انتخاب کرد. متاسفانه بر خلاف قانون ارگ حکومتی در سال ۱۳۶۱ شمسی تخریب شد و تنها قسمتی از آن به نام خانه سپهدار باقی مانده است. امروزه نمادی از برج را در ابعاد کوچک ساخته و در میدان سردار شهر نصب کرده اند تا یادبودی باشد برای ارگ از بین رفته.
حمام چهار فصل
حمام چهار فصل در زمان احمد شاه قاجار به دست محمد ابراهیم خوانساری ساخته شد. که امروزه در خیابان شهید دکتر بهشتی اراک قرار دارد. علت این نام گذاری وجود نقاشی هایی از فصل های مختلف سال در گوشه و کنارهای حمام بوده است. این اثر تاریخی با ۱۶۰۰ متر مربع مساحت لقب بزرگ ترین حمام ایران را به خود اختصاص داده است. آب مورد نیاز آن از قنات تامین می شده و برای گرم نگهداشتن آن ارتفاعش را حدود ۳٫۵ متر پایین تر از خیابان های اطرافش ساخته اند.
روستای هزاوه
برای رسیدن به روستای هزاوه باید ۱۸ کیلومتر از شهر اراک به سمت غرب برویم. قدمت روستا را قرن پنجم هجری تخمین می زنند. مقبره شاه احمد که در بلندترین قسمت قرار دارد را مربوط به دوره ایلخانان می دانند که در زمان صفویان بازسازی شده و به شکل امروزی خود در آمده است. بافت هزاوه به خاطر کوهپایه بودن شکل پلکانی دارد و از گل، سنگ و چوب ساخته شده است. روستای هزاوه را زادگاه مردان تاریخ ایران نامیده اند. چرا که افراد مشهوری مانند امیرکبیر، میرزا بزرگ قائم مقام و … در آن متولد شده اند.
خانه حسن پور
این بنای قدیمی که در زمان احمد شاه قاجار بنا شد در ابتدا شرکت فرش متعلق به حاج علی مشیری بود پس از آن تبدیل به مدرسه و در آخر منزل مسکونی جواد حسن پور شد. در سال ۷۴ سازمان میراث فرهنگی و گردگشری خانه را خرید و پس از بازسازی تبدیل به موزه صنایع دستی شد. مساحت ساختمان خانه ۶۰۰ متر است که در دو طبقه ساخته شده است. امروزه از جاذبه های شهر اراک محسوب می شود.
کلیسای مسروپ مقدس
در سردر این کلیسای قاجاری به زبان ارمنی نوشته شده: کلیسای مسروپ مقدس در زمان خود و با همیاری ارمنی های کزاز (شازند)، کمره هفت جامپلق و بور به سال ۱۹۱۴ میلادی ساخته شده است. این بنای بزرگ دارای مدرسه، سالن اجتماعات، کلیسا و خانه کشیش است. همچنین یادبودی از شهدای ارامنه ی جنگ تحمیلی در حیاط آن نصب شده است. کلیسای مسروپ در خیابان شهید چمران واقع شده است.
منطقه حفاظت شده هفتاد قله
بین شهر های اراک، خمین و محلات با فصله ۲۵ کیلومتری از اراک این منطقه قرار دارد. از زمان های قدیم به علت پوشش گیاهی و جانوری خاص منطقه و ازدیاد حیوانات هفتاد قلعه مورد توجه شکارچیان و ثروتمندان بوده است. در این منطقه ۶۲ کتیبه حکاکی شده وجود دارد که قدمت برخی از آن ها به ۴۰۰ سال پیش می رسد.
مدرسه سپهدار
نخستین مدرسه ساخته شده در شهر اراک مدرسه سپهدار است که از آثار دوره قاجار محسوب می شود. مدرسه ی سپهداری به عنوان نخستین بنای شهر با اقتباس از سبک مدارس صفویان و با کاشیکاری های ظریف و زیبای دوره قاجار یکی از بناهای موجود در مجموعه بازار اراک است. آیت الله حائری یزدی در سال ۱۳۳۳ هجری قمری این مدرسه را به حوزه علمیه تبدیل کرد.از دانش آموختگان آن می توان به آیت الله خمینی (ره)، نور الدین عراقی، آیت الله گلپایگانی و …. اشاره کرد.
روستای انجدان
روستای انجدان در ۴۰ کیلومتری غرب اراک قرار دارد و به خاطر طبیعت زیبا، غارهای عجیب، زمین های مناسب برای شکار و قدمت تاریخی اش به یکی از جاذبه های شهر اراک تبدیل شده است. پس از حمله مغول ها به ایران انجدان برای مدتی مقر فرماندهی اسماعیلیان شد. چندین مقبره از آن دوران برجای مانده است.
غار سفید خانی (عین هو)
غار سفیدخانی یکی دیگر از جاذبه های طبیعی در شهرستان اراک است که در ۱۸ کیلومتری شهر اراک و در کوهی به همین نام قرار دارد که می توان حضور چشمه های متعدد و بسیار را که در دامنه ی این کوه مشاهده می شود، از ویژگی های این پدیده ی طبیعی دانست. همچنین در دهانه ی غار دودکش جن قرار دارد که به جذابیت های آن افزوده است.
مقبره شاه غریب
در ۳۷ کیلومتری شهرستان اراک و در روستای انجدان این شهر، زیارتگاهی متعلق به میرزا عباس ابن عبدالسلام وجود دارد که در بین مردم اراک به شاه غریب شهرت یافته است. این مقبره ی کهن، از بناهای قرن ششم هجری قمری است و گفته می شود که متعلق به پیشوایان فرقه ی اسماعیلیه است و امروزه یکی از جاذبه های گردشگری تاریخی شهرستان اراک محسوب می شود.
امامزاده ابراهیم
در ۴۵ کیلومتری شهرستان اراک و در روستای مشهدالکوبه از توابع این شهر، مقبره ای مقدس قرار دارد که در بین مردم از ارزش و اهمیت بالایی برخوردار است و به امام زاده ابراهیم شهرت یافته است. این عمارت مطهر، با توجه به کتیبه ی موجود که روی صندوق چوبی قرار دارد، از پیشینه ای به قدمت اوایل قرن ۱۲ هجری برخوردار بوده و معماری آن، به ویژه در گنبد اصلی و ضریح، زیبا و نفیس است. اهالی معتقدند که سه مرد و یک زن به نام های امام زاده جعفر با کنیه ی ابوحمزه و لقب عمران، امام زاده ابراهیم با کنیه ابوعبداللَّه و لقب علاءالدین، امام زاده عبدالصالح با کنیه ابوطالب و لقب عمادالدین و بی بى صفیه خاتون از نوادگان امام کاظم (ع) دفن شده اند.
کاروانسرای شاه عباسی
کاروانسرایی قدیمی در روستای کاروانسرا و در ۳۵ کیلومتری شهرستان اراک قرار دارد که با توجه به معماری آن، چهار ایوانی بودن بنا و مصالح به کار رفته در آن، به نظر می رسد که متعلق به دوران حکومت صفویان باشد. متاسفانه این اثر تاریخی در حال تخریب و نابودی است.
شهر بازی لاله اراک
بنای تاریخی پیر مراد آباد اراک
بنای تاریخی پیر مراد آباد در روستای مراد آباد در ۱۴ کیلومتری جنوب شرقی اراک قرار دارد . طرح بیرونی بنا به شکل کثیرالاضاع منتظم است که بر هر ضلع آن طاقنمایی و بر فراز آن ها گنبدی از نوع دوپوش وجود دارد.زمینه طاقنماها با خط بنایی به شیوه گره چینی با آجر تزئین شده است. ساختمان اصلی بنای تاریخی پیر مراد آباد اراک به قرن هفتم و هشتم هجری مربوط است.بقعه پیرمراد عمارتی چند ضلعی منتظم است که با گنبندی ساده و دوار بر فرازآن شکوه و خلاقیت معماری بی تکلف دوره سلجوقی را به نمایش می گذارد.
قدمت بنای اصلی این ساختمان مربوط به قرن هفتم و هشتم هجری است که در طول دوران های مختلف اصلاحاتی بر آن انجام شده است. بقعه پیرمراد بنایی دوازده پایه با ارتفاع ۱۴متر است که نمای آن آجرنما با تزئینان زیبا است و گنبد دوار آن از جنس گل است که با ارتفاع پنج متر جلوه خاصی را برای این عمارت ایجاد کرده است. مصالح اصلی استفاده شده در این بنا را آجرهای چهارگوشه ، ساروج و گچ تشکیل می دهد و وجود طاقنماهایی با خط بنایی به شیوه گره چینی و تزئینات آجرنما از ویژگی های خاص معماری آن به شمار می آید.
عمارت کلاه فرنگی وکیل اراک
عمارت کلاه فرنگی وکیل اراک ، از جمله آثار اواخر دوره قاجاریه، در شهر اراک قرار دارد.بانی این بنا در اصل یک شرکت تجاری انگلیسی (سویسی الاصل) به نام زیگلر بود که پس از انحلال، قسمتی از آن توسط یکی از متمولین شهر اراک به نام حاج محمد حسین میثمی وکیل خریداری شد و از آن پس به نام قلعه حاج وکیل شهرت یافت.این کلاه فرنگی شامل حیاط، ایوان، شبستان، قسمت همکف و بالاخانه است که در مساحت حدود ۹۰۰ متر مربع و در محوطه ای به مساحت ۳۸۰۰ متر مربع قرار دارد.بخش شمالی بنا برونگرا و بخش جنوبی آن نیمه درونگرا است. بخش هایی از خارج بنا و ستون ها بوسیله کاشی های لعابدار تزئیناتی وجود دارد و در داخل بنا تزئینات خاصی نیست.
بخش برون گرای شمالی شامل یک ایوان سرتاسری است که از ستون های آجری متعددی تشکیل شده است و سر ستون های آن دارای تزیینات ساده و زیبایی است.از زیرزمین این بنا به عنوان انبار استفاده می شده و در بالای طبقه هم کف کلاه فرنگی بسیار زیبایی دیده می شود. بخش هایی از پوشش بیرونی این بنا به وسیله کاشی های نره لعاب دار تزیین شده است.در داخل بنا تزیینات خاصی وجود ندارد. پنجره های قلعه نیز توسط شبکه های چوبی محافظت می شود.
آبشار مزرعه
آبشار مزرعه در استان مرکزی واقع است. آبشار مزرعه واقع در شمال غرب شهرستان اراک، در جاده اراک-سه راهی خنداب قرار دارد که با قرار گرفتن میان دو دره، منظره ای زیبا را ایجاد کرده است. عبور از باغات روستای کیشان و مزرعه، نشانی خوبی برای رسیدن به آبشار مزرعه است. آبشار دره اول با کمی بلندی بیشتر نسبت به دو آبشار کوتاه دره دوم جذابیت بسیاری را در این منطقه بوجود آورده است. این آبشار به عنوان یکی از جاذبه های دیدنی استان مرکزی منطقه ای مناسب برای بازدید گردشگران نوروزی تلقی می شود. دامنه شمالی رشته كوه قوشاداغ كه در سمت شرقی به كوه ارجمند ساوالان پیوسته است، به سمت گویجه بئل دامنه های سرسبز و جنگلی و استپ كوهی با چشمه های فراوان و دره های متعدد پرآب كشیده شده است. انفصال بخش كوهستانی از بخش فلات در خط ارتفاعی حدود ۱۹۰۰ متر رقم خورده و همین خط ارتفاعی آبشار و چشمه بسیار دارد و به نظر می رسد منطبق بر خط گسل در دامنه ی شمالی قوشاداغ باشد.