جهان در سالی که گذشت/ اهم تحولات جهان در سال 2022

شاید هیچ کس باورش نمی شد که همزمان با فرودِ فضاپیمای تحقیقاتی پرسیورینس بر روی مریخ و نیز مخابره زیباترین عکس های تاریخ بشر از کهکشان توسط تلسکوپ جیمز وب، ماشین آدمکشی و جنگ بار دیگر در سراسر دنیا صدای مهیب اش را طنین انداز کند و بار دیگر به بشریت اهمیت نوعدوستی، تفاهم و رواداری را یادآور شود. سال 2022، سال خونریزی به نام سیاست و کوچکتر شدن سفره های مردم عادی به بهای بلندپروازی های سیاستمداران دغلکار بود. سالی که خبرنگار بیگناه فلسطینی شبکه الجزیره به ضرب مستقیم گلوله رژیم غاصب صهیونیستی در جلوی دیدگاه میلیاردها انسان جان سپرد. ساعدنیوز در گفتگویی اختصاصی با دکتر سید جعفر قنادباشی سفیر اسبق ایران در لیبی و کارشناس مسائل بین الملل به این موضوع پرداخته است:

عمده تحولی که در عرصه بین الملل در جهان در سال 2022 رخ داده است، تضعیف کشورهای عضو باشگاه صنعتی و سرمایه داری در دنیا است.

ساعدنیوز: سال 2022 با تمام خوشی ها و ناخوشی هایش به اتمام رسید و امروز یکم ژانویه 2023 میلادی است. عمده تحولات جهان در عرصه سیاسی در سال گذشته میلادی کدام ها هستند و به اعتقاد حضرتعالی چه چشم اندازی برای سال جدید میلادی می شود پیشبینی کرد؟

دکتر سید جعفر قنادباشی: به اعتقاد من، عمده تحولی که در عرصه بین الملل در جهان در سال 2022 رخ داده است، تضعیف کشورهای عضو باشگاه صنعتی و سرمایه داری در دنیا است. 7 کشور صنعتی دنیا به اضافه روسیه واقعاً در این سال به خاطر تحولاتی به شدت تضعیف شدند. این کشورها نه تنها در عرصه بین الملل نفوذ و تأثیرگذاری خودشان را تا حد قابل توجهی از دست دادند، بلکه در عرصه داخلی نیز مدیریت ضعیفی از خودشان نشان دادند.

ایالات متحده آمریکا به عنوان یکی از ابرقدرت های دنیا، هر چه بیشتر سلطه خود بر مناطق نفوذ را از دست داده است. در داخل نیز مشکلات عدیده ای گریبانگیر واشنگتن است. خانه به دوش های آمریکایی هر روز در حال افزایش هستند، مقروض بودن مردم در حوزه مسکن بیداد می کند، مشکلات بیمه ای و آموزش و پرورش در این کشور رو به افول است.

در فرانسه حتی جلیقه زردها نیز به اعتراضات امیدی ندارند و طبق سخنرانی سال جدید مکرون از قرار معلوم وضعیت اقتصادی فرانسه در سال آتی بسیار سخت تر خواهد شد.

در بریتانیا، با مرگ ملکه، و خروج انگلیس از اتحادیه اروپایی وضعیت اقتصادی این کشور را با مشکلات عدیده ای روبرو ساخته است. پادشاه جدید بریتانیا هنوز توانمندی خاصی از خودش در حوزه حکمرانی به نمایش نگذاشته است و تغییرهای پی در پی نخست وزیری در این کشور نیز حاکی از بحران سیاسی جدی در بریتانیا است. اسکاتلند هم در این بین خواستار استقلال از بریتانیا است و این بر مشکلات لندن افزوده است.

روسیه هم به عنوان یکی از ابرقدرت های دنیا، به دلیل وارد شدن به جنگ با اوکراین، دچار ضعف شدیدی شده است. روسیه واقعاً پیش از جنگ بسیار قوی بود، ولی جنگ نیروی مسکو را به تحلیل برده است.

اما چین سال بسیار خوبی را سپری کرد. این کشور در دو عرصه واقعاً در سال 2022 درخشید. در حوزه نظامی، قدرت نظامی چین به نحو بی سابقه ای در سال 2022 تقویت شد و سلاح های فوق پیشرفته ای در این کشور تولید شد. چینی ها بیشتر در عرصه تجاری فعال بودند، ولی امسال در حوزه نظامی خوش درخشیدند. در حوزه فضایی نیز چین تحولات شگرفی را تجربه کرد. افتتاح ایستگاه فضایی و حتی سفر به مریخ، پیشرفت های بزرگی است که در عرصه فضایی نصیب چین شده است.

سال 2023 برای اسرائیل، سال افراط خواهد بود و این افراط در واقع، ریشه در شکست هایی دارد که رژیم غاصب صهیونیستی در سال 2022 متحمل شده است.

چینی ها در سال 2022، در عرصه اقتصادی تا حدی پیشروی کردند که به یک تهدید برای اقتصاد جهان تبدیل شده اند. سال 2022، سال بحران انرژی نیز بود. جنگ اوکراین به این بحران دامن زده است. آمریکایی ها و اروپایی ها مصرف کنندگان اصلی انرژی در دنیا، با منابع محدودتری روبرو هستند.

در خاورمیانه، بحث پیوستن ایران به پیمان شانگهای و دورتر شدن تهران از غرب، یکی دیگر از شکست های بزرگ سرمایه داری در سال 2022 بود. چینی ها با بستن قراردادهای نفتی با عربستان و ایران، عملاً گوی سبقت را از رقبای غربی ربودند و این مسأله خصوصاً برای آمریکا بسیار گران تمام شد.

اسرائیل در سال 2022 با ناکامی های بزرگی روبرو بود. بعد از روی کار آمدن بایدن، پروژه عادیسازی عملاً کارایی خودش را از دست داد. حتی عراق طرح مسأله عادیسازی را ممنوع اعلام کرده است. با ریشه کن شدن داعش و جایگزین شدن توانمندی ایران و سوریه، طرح شوم خاورمیانه جدید با شکستی جدی روبرو شد.

روی کار آمدن نتانیاهو و دولت افراطی اش، در حقیقت یکی از دلایل جدی، ضعف حاکمیت رژیم صهیونیستی در سال 2022 است. در واقع، سال 2023 برای اسرائیل، سال افراط خواهد بود و این افراط در واقع، ریشه در شکست هایی دارد که رژیم غاصب صهیونیستی در سال 2022 متحمل شده است. در داخل دولت جدید اسرائیل نیز تضادهای فرآوانی وجود دارد. وزیر امنیت ملی اسرائیل خواهان واگذاری پلیس اسرائیل به این نهاد از سوی ارتش شده است و ارتش با این تصمیم مخالف است.

بعد از جام جهانی قطر 2022، موج خشم افکار عمومی در جهان عرب و شمال آفریقا بر علیه رژیم صهیونیستی عیان تر شد. بنابراین، اسرائیل خلع سلاح شده است و دیگر رسانه های مزدور نمی توانند چهره این رژیم غاصب را سفیدشویی کنند.

به نظر من، با آمدن نتانیاهو، اقداماتی افراطی از سوی اسرائیل بر علیه ایران خواهد شد و همین مسأله، ملت های جهان را برای دفاع از ایران بسیج خواهد کرد. ملت های مسلمان در سال 2023 بیش از پیش از ایران و انقلاب اسلامی در برابر رژیم صهیونیستی دفاع خواهند کرد و این فشار افکار عمومی بر علیه اسرائیل را تشدید خواهد کرد.

هر نوع نزاع و تقابل نظامی با طبیعت و منافع چین در تعارض است./ چینی ها به دلیل گسترش تجارت خارجی شان، به نوعی در یک کاخ شیشه ای زندگی می کنند.

ساعدنیوز: ما در سال 2022، جنگ اوکراین را داشتیم که بسیاری معادلات سیاسی دنیا را دچار تحول و تغییر کرد. از سویی، تقابل چین با تایوان به نقطه جوش رسیده است و آمریکا بسیار علاقمند است که با درگیر کردن چین در تایوان، از رقبای سنتی خودش در زمینه های اقتصادی و راهبردی پیشی بگیرد. آیا چین ممکن است در سال 2023 تصمیم بگیرد مسأله تایوان را یک بار برای همیشه حل کند؟

دکتر سید جعفر قنادباشی: به نظر من، ماهیت چینی ها این را نشان نمی دهد. چین هرگز وارد چالش جدی با تایوان نخواهد شد. چینی ها به دلیل گسترش تجارت خارجی شان، به نوعی در یک کاخ شیشه ای زندگی می کنند و طبیعتاً خودشان با دست خودشان به سمت این کاخ سنگ پرت نخواهند کرد، هرچند آمریکا علاقمند است که در دریای چین یک درگیری نظامی رخ دهد و چین توسعه اقتصادی اش را به تعویق بیندازد.

بنابراین، حتی کوچکترین درگیری نظامی هم برای چینی ها یک سم مهلک است. اصولاً نظامی گری با روحیه چینی ها سازگاری ندارد. در طول تاریخ چینی ها در معرض تهاجماتی بودند ولی خودشان برای این کار پیش دستی نکرده اند. هر نوع نزاع و تقابل نظامی با طبیعت و منافع چین در تعارض است.

آمریکا هم توان آن را ندارد که در برابر چین، صف آرایی کند. مسأله کرونا و ظهور سویه کشنده در چین هم خودش مزید بر علت است که در سال 2023 انتظاری از چین برای ورود به حوزه تقابل نظامی نداشته باشیم.

** این گفتگو توسط دکتر علی پیری مدیر مسئول ساعدنیوز انجام شده است.

سازمان ملل و نهادهای آن با هدف فشار بر کشورها و تسویه حسابهای سیاسی تشکیل شده است