تکلیف جهیزیه پس از فوت زوجه چیست؟

فوت زوجه و استرداد جهیزیه

در قانون و شرع مقدس زن تکیلیفی به تهیه جهیزیه ندارد ولی در عرف جامعه این وظیفه بر عهده ی زوجه قرار گرفته است . وسایلی که تحت عنوان جهیزیه خریده میشود از آن زن میباشد به همین دلیل هرگاه بخواهد میتواند آن را مسترد کند کند و برای این امر باید دعوی استرداد جهیزیه را مطرح کند که بر اساس شهادت شهود و فهرست سیاهه و یا اقرار مرد میتواند اقدام نماید. اما سوال این است در صورتی که فاکتور و یا سیاهه ای نداشته باشد چگونه میتواند اموال (جهیزیه) را پس بگیرد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت در صورت عدم فاکتور اموال اختصاصی مرد به زوج و اموال اختصاصی زن به زوجه اختصاص داده میشود و اموال مشترک نیز بین آنان تقسیم میگردد. تمامی مطالب ذکر شده در صورتی است که زن در قید حیات باشه و خود بتواند دعوی استرداد جهیزیه را مطرح کند. حال اگر زوجه فوت کرده باشد چه کسی مالک جهیزیه خواهد شد؟

آیا خانواده ی زوجه میتوانند جهیزیه را پس بگیرند ؟

در پاسخ به این سوالات باید گفت اگر زوجه فوت کرده باشد از آن جایی که جهیزیه جزء حقوق مالی زوجه محسوب میشود ورثه میتوانند تقاضای استرداد جهیزیه بنمایند و هر کس به نسبت سهم الارث خود مالک قسمتی از جهزیه میشود . بنابراین پس از فوت زوجه خانواده ی وی نمیتوانند به استناد اینکه جهیزیه را آنها تهیه کرده اند مالک آنان میباشند بلکه مطابق سهم الارث پدر , مادر فرزند و شوهر از جهیزیه ارث خواهند برد زیرا جهیزیه ماترک زوجه محسوب خواهند شد . بنابراین در صورتی که زن و شوهر فرزندی داشته باشند ۱ چهارم اموال به شوهر و اگر فرزندی نداشته باشند ۱ دوم اموال به شوهر و ما بقی بین وراث تقسیم خواهد شد. لازم ذکر است در صورتی که در طول زندگی مشترک وسایل منزل تغییر کرده باشد و توسط مرد خریداری نشده باشد و یا وسایلی که مرد به عنوان کمک جهیزیه خریداری کرده است جزء جهیزیه محسوب نمیگردد و جزء سهم الارث قرار نمیگیرد البته در صورتی که مرد بتواند این موضوع را اثبات نماید .

اموال منقول و اسباب منزل چگونه بین وراث تقسیم می شود ؟

• ارث به معنای انتقال قهری اموال و دارایی های فردی است که فوت شده به وراث وی می باشد. بنابراین، ارث شامل همهی اموال اعم از منقول (مانند وسایل خانه) و غیرمنقول (مانند خانه و زمین) و دارای اعم از مثبت و منفی می شود که به ترتیب و مطابق طبقات ارث بری تقسیم می گردد.
• مطابق ماده 862 قانون مدنی طبقات ارث که به موجب رابطه ی نسبی ارث می برند به شرح زیر می باشد:

1. اولین طبقه: والدین، فرزندان و فرزندان فرزندان
2. دومین طبقه: اجداد، خواهر، برادر و فرزندان آن ها
3. سومین طبقه: خواهران، برادران والدین و اولاد آن ها

• در خصوص تکلیف اسباب و وسایل منزل پس از فوت مالک آنها باید گفت به موجب ماده 1118 قانون مدنی زن مستقلا میتواند در دارائی خود هر تصرفی را که میخواهد بکند. در واقع، جهیزیه نیز جز اموال زن بوده و دارایی او محسوب می گردد. به همین خاطر می توان گفت اسباب و وسایل منزل در صورتی که جهیزیه زن باشد، جز دارایی زن بوده و به ورثه ی او می رسد و در صورتی که متعل به مرد باشد، جز دارایی مرد محسوب می گردد.
• بنابراین، وسایل خانه نیز در صورتی که جهیزیه بوده یا متعلق به زن باشد، همچون سایر دارایی های زن مطابق قواعد ارث میان ورثه ی زن تقسیم می گردد.

نحوه تقسیم وسایل خانه

1. اگر زن دارای فرزند نباشد، شوهر نصف اموال وی را تصاحب خواهد کرد و مابقی اگر پدر و مادر زن هنگام فوت او زنده باشند، یک سوم باقی مانده سهم مادر و دو سوم سهم پدرش خواهد شد.
2. اگر زن دارای فرزند باشد شوهر یک چهارم اموال وی را ارث می برد و مابقی بین وراث بدین صورت که پسر دو برابر دختر ارث خواهد برد.
3. اگر زنی صرفا شوهر داشته و خویشاوند دیگری نداشته باشد تمام ترکه به شوهر تعلق می گیرد.

نکات قابل توجه در تقسیم وسایل خانه

• لازم به ذکر است قبل از اینکه ارثیه متوفی میان ورثه وی تقسیم شود، می باید هزینه های ضروری برای کفن و دفن وی از اموال به جای مانده پرداخت شده و سپس دیون متوفی و همچنین اگر متوفی مالی را وصیت کرده بود به آن عمل شود.
• همچنین، طلا و زیورآلات زن اگر در تملک وی باشد به همان نسبت تعیین شده بین وراث تقسیم می گردد.
• وراث زن برای دریافت سهم الارث خود ابتدا باید گواهی انحصار وراثت اخذ کنند. در این گواهی علاوه بر اینکه وراث متوفی مشخص می گردند، میزان سهم الارث هریک نیز تعیین خواهد گردید.
• انحصار وراثت زن می تواند به صورت محدود یا نامحدود انجام شود. اگر ماترک زن کمتر از 3 میلیون تومان ارزش داشته باشد، اخذ گواهی محدود کفایت می کند. اما برای تقسیم ماترک بیش از 3 میلیون تومان، ورثه زن باید گواهی حصر وراثت نامحدود دریافت کنند. یکی از مراحل دریافت گواهی حصر وراثت نامحدود انتشار آگهی در روزنامه است.
• شورای حل اختلاف یک ماه پس از انتشار آگهی در روزنامه، گواهی را صادر می کند. لازم به ذکر است که شورای حل اختلاف صالح برای صدور گواهی، شورایی است که آخرین محل اقامت متوفی در محدوده آن واقع شده است.

امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .

آیا پدر و مادر میتواند فرزند خود را از ارث محروم کند؟