سامبوکاس (Sambucus) یا آقطی خانواده ای از گیاهان است که به نام الدر (Elder) نیز شناخته می شوند. الدربری یا آقطی سیاه در اشکال مختلف، مانند قرص و شربت، به عنوان درمانی طبیعی برای عفونت های ویروسی، مانند آنفلوانزا و سرماخوردگی، استفاده می شود.
مطالعه ای با حضور سوژه های حیوانی نشان داد که آب الدربری در مهار تکثیر ویروس آنفلوانزا و تحریک واکنش سیستم ایمنی مؤثر عمل می کند.
در یک بررسی که شامل چهار مطالعه و داده های 180 نفر می شد نیز پژوهشگران دریافتند استفاده از مکمل الدربری در کاهش علائم تنفسی ناشی از عفونت های ویروسی مؤثر عمل کرده است.
گیاه شناسی آقطی
گیاه آقطی، از تیره هفت کولان است و در شرایط مساعد آب و هوایی، به صورت درختچه ای تا ارتفاع ۱۰ متر رشد می کند و غالبا در کنار جاده ها، حاشیه جنگل ها و در نواحی مرطوب و سایه دار استان های آذربایجان و همدان می روید. برگ های گیاه آقطی، به شکل بیضی و دندانه دار است. چنان چه برگ های گیاه را بشکنید و مالش دهید، بوی بدی از آن متصاعد خواهد شد. همه قسمت های سبز گیاه، سمی است و گل های آن به رنگ سفید و خوشه ای هستند که در اواخر بهار ظاهر می شوند. میوه آقطی سیاه مانند انگور است و به شکل گوشتی، ریز و به رنگ آبی سیر است. از گیاه آقطی به شکل جوشانده، دم کرده، شربت، شیره یا سرکه استفاده می شود.
طبیعت و فواید درمانی گیاه آقطی
طبیعت آقطی سرد و خشک است. برخی از مهم ترین خواص آقطی عبارتند از:
- یکی از مهم ترین خواص گیاه آقطی، استفاده از عصاره این گیاه برای شستن پوست صورت و پاک کردن آرایش است و به ویژه به افرادی که دارای پوست حساس هستند، توصیه می شود.
- ماسک صورت آقطی برای شادابی پوست و از بین بردن لکه ها و کک و مک صورت بسیار مفید است و به رفع چین و چروک و جوان ماندن پوست نیز کمک می کند. همچنین جوشانده این گیاه برای التیام سریعتر زخم ها مفید است.
- عصاره ریشه گیاه آقطی برای درمان شکستگی استخوان و جوش خوردن سریعتر آن مفید است.
- آقطی در افزایش شیر مادر شیرده موثر است. همچنین درمان کننده خوبی برای بیماری استسقاء است و آب اضافی را از بدن و از بین نسوج خارج می کند.
- کمک به درمان نقرس، سنگ کلیه و درمان بیماری های دستگاه تنفسی نظیر سرماخوردگی و گریپ، از خواص گیاه آقطی در طب سنتی است.
- مصرف میوه آقطی سیاه و مالیدن شیره این میوه درمان موثری برای رفع سفید موهاست و باعث تقویت و افزایش رشد موها می شود.
- استفاده از بخور گل های آقطی سیاه برای درمان بیماری سل مفید است و به دفع اخلاط چسبناک از گلو کمک می کند.
- برطرف کردن درد و التیام بواسیر، از دیگر خواص گیاه آقطی است. به این منظور، برگ های تازه این گیاه را له یا از آن پماد تهیه کنید و روی قسمت دردناک بگذارید.
- از دیگر خواص گیاه آقطی در طب سنتی، استفاده از آب جوشانده گل های این گیاه برای درمان ورم چشم است.
- مصرف میوه اقطی یکی از بهترین درمان ها برای پیشگیری و درمان یبوست است. میوه آقطی سیاه خاصیت ملین، مسهل و ادرارآور دارد و برای افراد سالخورده و کسانی که دچار اتقباضات ضعیف روده ای هستند، مفید است.
- استفاده از این گیاه، برای از بین بردن خارش بدن مفید است. به این منظور، پوست ساقه درخت آقطی را در روغن بجوشانید، سپس آن را صاف کنید و بگذارید سرد شود. این روغن را روی قسمت هایی که خارش دارد، بزنید.
- در طب سنتی از خواص گیاه آقطی و جوشانده گل های این گیاه برای درمان بیماری برونشیت و ذات الجنب استفاده می شود.
- آقطی سرشار از ماده ای به نام سیتوکینین است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند و برای درمان روماتیسم و درد مفاصل مفید است.
موارد احتیاطی و منع مصرف آقطی
لازم به ذکر است همه اندام ها و بخشهای گیاه آقطی سمی است و در نحوه مصرف و تماس مستقیم با آن باید احتیاط کرد. زیاده روی در مصرف آقطی باعث ایجاد تهوع و در مواردی ورم روده می شود. توجه داشته باشید، طبیعت آقطی بسیار سرد است و از این رو افراد دارای مزاج سرد بایستی آن را همراه با عسل میل کنند.
ماسک صورت آقطی برای از بین بردن لک صورت
ابتدا گل های خشک شده آقطی سیاه را دم کنید و مقداری پودر باقلای خشک را در ظرفی بریزید. سپس دم کرده آقطی سیاه را روی آن ریخته و خمیری تهیه کنید. این خمیر را به صورت ماسک روی صورت بگذارید و پس از یک ربع ساعت بجوشانید. این ماسک را هر روزه روی پوست خود بگذارید تا صورت را جوان و شاداب کند.
