شیرین بیان گیاهی خودرو است که در بیشتر نواحی ایران به خصوص نواحی شرق و شمال شرقی کشت و پرورش داده می شود.
این گیاه دارای ارتفاع یک متر و در نواحی معتدل دو متر است. این گیاه دارای برگچه های بیضوی است که کناره های صافی دارند. گل های این گیاه به رنگ های ارغوانی، زرد، بنفش یا آبی مایل به سفید است و این گیاه در فصل تابستان گل می دهد. شیرین بیان گونه های گوناگونی دارد که شامل گونه اسپانیایی، گونه روسی، گونه ترکی و گونه ایرانی می شوند.
ریشه این گیاه که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد، طعمی شیرین دارد که با شیرینی شکر برابری می کند. مردم ایران نیز از قدیم به خواص و فواید این گیاه پی برده بودند و از آن در موارد درمانی و خوراکی استفاده می کردند.
فواید شیرین بیان برای پوست و مو
شیرین بیان گیاه شگفت انگیزی است که فواید متعددی برای پوست شما دارد. شاید باور کردنش سخت باشد اما با خواندن ویژگی های منحصربه فرد این گیاه شگفت انگیز، شما هم محصولات حاوی شیرین بیان را وارد برنامه مراقبت از پوست و زیبایی روزانه خود اضافه خواهید کرد. خواص شیرین بیان برای پوست به حضور ترکیب گلیسیریزن، ترکیبات فلانوئیدی و روغن های فرار نسبت داده می شود که برای پوست مفید هستند.
علاوه بر این شیرین بیان برای سلامت مو نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
خاصیت روشن کنندگی پوست شیرین بیان
اگر به هایپرپیگمانتاسیون مبتلا هستید، یعنی شرایطی که در آن ناحیه ای از پوست بر اثر تجمع ملانین اضافه نسبت به نواحی اطراف تیره تر می شود، استفاده روزانه از گیاه شیرین بیان (Liquorice) می تواند رنگ پوست این نواحی تیره را روشن تر کند.
امروزه، درمان اصلی هایپرپیگمانتاسیون و لکه های تیره پوستی، ماده ای شیمیایی به نام هیدروکینون است. شیرین بیان یک درمان طبیعی و جایگزین شگفت انگیز برای افرادی است که نمی خواهند از داروهای شیمیایی روی پوست شان استفاده کنند.
کمک به درمان ملاسما، یکی از خواص شیرین بیان برای پوست است. اگر شما به ملاسما (که از آن به عنوان ماسک بارداری یاد می شود) مبتلا هستید، این درمان طبیعی به روشن شدن رنگ پوست در نواحی تیره و دارای لک کمک می کند.
کم رنگ کردن آسیب نور خورشید
لکه های تیره، سن شما را بر ملا می کنند. با بالا رفتن سن تان و در اثر تابش نور خورشید، لکه های پوستی می توانند در نقاطی از بدن آسیب شدیدی ایجاد کنند.
از آنجا که آسیب های ناشی از نور خوشید عامل اصلی تغییر رنگ پوست است، آنزیم های بازدارنده اشعه فرابنفش خورشید (UV) موجود در گیاه شیرین بیان، از پوست شما در برابر این آسیب ها محافظت می کند. استفاده موضعی از شیرین بیان، به علت داشتن گلابریدین، کمک می کند تا پوست شما، نرم و روشن تر شود. در صورت قرار گرفتن در معرض نور خورشید، گلابریدین از تیره شدن رنگ پوست جلوگیری می کند.
محو کردن اسکارهای تیره با شیرین بیان
هایپرپیگمانتاسیون یا لکه های تیره، شایع ترین عارضه ای است که پس از بروز جوش های آکنه، شعله ور شدن اگزما یا آفتاب سوختگی به وجود می آید. عصاره ریشه شیرین بیان یکی از مواد تشکیل دهنده در اغلب محصولات مراقبت از پوست است که به روشن تر شدن نقاط تیره یا تغییر رنگ دادۀ پوست کمک می کند.
ثابت شده است که گلابریدین، ماده مؤثره موجود در ریشه گیاه شیرین بیان، اثرات ضدالتهابی داشته و تیروزیناز، آنزیم اصلی تولید رنگ دانه در پوست را مهار می کند.
لیکوئیریتین ماده مؤثره دیگری است که تیروزیناز را مهار نمی کند اما به پخش شدن و محو شدن ملانین و رنگدانه های موجود در پوست کمک می کند. به علت این خاصیت، ریشه شیرین بیان در بسیاری از محصولات مراقبتی روشن و شفاف کننده پوست مورد استفاده قرار می گیرد.
کمک به درمان بیماری های پوستی
بیماری پوستی پسوریازیس و درماتیت آتوپیک (که به آن اگزما نیز گفته می شود) بیماری های پوستی هستند که موجب بروز تکه های فلس مانندی در نقاط مختلف پوست می شوند. یکی دیگر از خواص شیرین بیان برای پوست کمک به درمان این نوع از بیماری های پوستی است. ریشه گیاه شیرین بیان به دو شکل خوراکی و موضعی برای بهبود این اختلالات پوستی مورد استفاده قرار می گیرد. ریشه این گیاه حاوی موادی است که با دارا بودن خواص ضدالتهابی به کاهش ورم و خارش یا سوزش پوست در ناحیه آسیب دیده کمک می کند.
البته با وجود اینکه این گیاه ایمن است و عوارض جانبی خفیفی دارد، نباید در مصرف آن افراط کرده یا عصاره ریشه آن را به صورت نوشیدنی استفاده کرد؛ زیرا می تواند فشار خون فرد را بالا ببرد.
تاثیر شیرین بیان بر کاهش التهاب
عوامل بسیاری وجود دارند که می توانند ساختار پوست را به هم بزنند و سبب بروز ضایعات پوستی، ایجاد خارش، تورم و لکه های قرمزرنگ روی پوست شما شوند.
ما معمولا برای تسکین خارش و سوزش حاصل از تماس پوست با پیچک سمی، نیش حشرات و …، از کرم هیدروکورتیزون استفاده می کنیم. در تسکین قرمزی التهاب و تورم پوست، گلیسیریزین موجود در گیاه شیرین بیان همانند هیدروکورتیزون عمل می کند.
پوست نرم و قابل انعطاف
دوست دارید پوست بدن تان مانند پوست کودکان نرم و لطیف باشد؟ یکی دیگر از خواص شیرین بیان برای پوست شما این است که به بازسازی الاستین و کلاژن در پوست کمک می کند تا پوست تان نرمی و انعطاف خود را بازیابد. این گیاه همچنین حاوی اسید آمینه هایی است که از دیرباز به عنوان مرطوب کننده و آبرسان پوست شناخته شده اند.
نقش شیرین بیان در کمک به درمان آکنه
آکنه عارضه پوستی است که با جوش های قرمز رنگ قابل تشخیص است. این جوش ها به علت تولید بیش از حد چربی در غدد پوستی، ایجاد می شود. قرمزی پوست شما احتمالاً ناشی از رزاسه است که باعث می شود پوست تان برافروخته و با لکه های قرمز به نظر برسد. گیاه شیرین بیان در کنترل تولید چربی و کاهش قرمزی پوست شما کمک می کند و بدین ترتیب در درمان آکنه نیز مؤثر است.
از بین بردن عفونت قارچی بیماری پای ورزشکاران
بیماری پای ورزشکاران (تینه آ پدیس) یک عفونت قارچی است که معمولاً از بین انگشتان پا شروع می شود. این بیماری در افرادی شایع است که پاهایشان زیاد عرق می کند و کفش های تنگ می پوشند. علائم و نشانه های این بیماری شامل بثورات پوستی است که به حالت پوسته پوسته بوده و معمولاً با التهاب، خارش و سوزش همراه هستند.
ممکن است افراد به دلیل نپوشیدن دمپایی یا صندل در حمام هتل ها یا مکان های مرطوب و عمومی دیگر هم به این عفونت قارچی دچار شوند. اگر از خارش و درد پا کلافه شده اید، استفاده از یک کرم موضعی شیرین بیان می تواند به از بین بردن علائم عفونت قارچی بیماری پای ورزشکاران و درمان آن کمک کند.
التیام زخم ها و عفونت های پوستی با شیرین بیان
گیاه شیرین بیان خواص ضدمیکروبی و ضدقارچی دارد و برای تمیز کردن زخم بسیار مناسب است. همچنین این گیاه کمک می کند تا ورم و قرمزی پوست به حداقل برسد. استفاده از شیرین بیان، موجب کاهش تعداد باکتری ها در پوست می شود و به بازسازی سریع تر آن کمک می کند.
مبارزه با چین و چروک
همه افراد از خطوط و چین و چروک های اطراف چشم یا خطوط پنجه کلاغی (Crow’s Feet) متنفرند. با این همه، آسیب های ناشی از نور خورشید حتی با وجود استفاده از ضد آفتاب هم می تواند در پوست تان چین و چروک ایجاد کند.
یکی دیگر از خواص شیرین بیان برای پوست شما، مبارزه با چین و چروک است. خوشبختانه، آنزیم های بازدارنده اشعه فرابنفش موجود در ریشه شیرین بیان، به کاهش آسیب هایی کمک می کند که در اثر اشعه های نور خورشید ایجاد می شوند و بر این اساس می تواند در کاهش روند ایجاد چین و چروک پوست موثر باشد.
همچنین شیرین بیان سرشار از آنتی اکسیدان هایی است که رادیکال های آزاد را مهار می کنند و از پیری زودرس پوست جلوگیری می کنند.
حفظ رطوبت پوست و آبرسانی به آن
استفاده مداوم و منظم از محصولات مراقبت از پوست که حاوی عصاره شیرین بیان هستند، به حفظ رطوبت و آبرسانی به پوست کمک می کند.
ریشه گیاه شیرین بیان حاوی آنتی اکسیدان های قدرتمندی است که می توانند رادیکال های آزاد را خنثی کنند. رادیکال های آزاد در اثر عوامل استرس زای خارجی محیطی از جمله نور خورشید و آلودگی هوا و عوامل استرس زای درونی حین مکانیسم های تولید انرژی در بدن ایجاد می شوند.
همچنین وجود «لیکوچالکون» برای افرادی مناسب است که پوستی چرب دارند؛ زیرا ثابت شده است که این ماده چربی موجود در پوست را کنترل می کند.
تاثیر شیرین بیان بر درمان آفتاب سوختگی
یکی دیگر از خواص شیرین بیان برای پوست شما این است که می تواند آسیب های ناشی از آفتاب را کاهش دهد. محصولات مراقبت از پوست حاوی عصاره گیاه شیرین بیان، این قابلیت را دارند که ناراحتی، درد و التهاب ناشی از آفتاب سوختگی را تسکین دهند.
تحقیقات جدید نشان داده است که لیکوچالکون A، مولکولی که در ریشه گیاه شیرین بیان وجود دارد، می تواند سبب مهار آنزیم سیکلواکسیژناز 2 (COX-2)، و پروستاگلاندین E2 شود. این پروتئین ها پس از اینکه پوست در معرض نور خورشید قرار گرفت، بیان می شوند. در واقع، سیکلواکسیژناز 2 (COX-2) و پروستاگلاندین E2، آنزیم های التهابی هستند که در ایجاد واکنش التهابی پوست نقش دارند و مسئول احساس درد ناشی از آفتاب سوختگی هستند.
افزون بر این، ترکیب ریشه گیاه شیرین بیان با سایر گیاهان ضدالتهابی مانند آلوئه ورا و خیار خرد شده، ضمن التیام بخشی فوق العاده آسیب دیدگی ناشی از آفتاب سوختگی شدید پوست، می تواند به حفظ مواد مرطوب کننده موجود در پوست کمک کند.
درمان پوست سر خشک و شوره سر
ریشه شیرین بیان خواص بی شماری برای مو دارد و یکی از آنها درمان پوست سر خشک و کنترل چربی آن است. همچنین اگر پوست سر شما حساس است می توانید از شامپو یا نرم کننده های حاوی ریشه شیرین بیان استفاده کنید. ریشه این گیاه سبب بهبودی شوره سر نیز می شود.
رشد موی سر با شیرین بیان
استفاده از روغن ریشه شیرین بیان و ماسک های خانگی شیرین بیان باعث رشد سالم موهای شما می شود. مصرف محصولات حاوی شیرین بیان باعث رشد سریع تر و بهتر موها شده و از نازک شدن آن جلوگیری می کنند. تحقیقات علمی دقیقی برای اثبات جلوگیری از ریزش مو توسط شیرین بیان وجود ندارد، اما افرادی که از شیرین بیان برای تامین سلامتی موهای خود استفاده کردند، ریزش کمتری را گزارش دادند.
درمان موهای آسیب دیده و جلوگیری از خشکی مو
یکی دیگر از خواص متعدد شیرین بیان، ترمیم موهای آسیب دیده است. همچنین از دیگر خواص آن، می توان به نرم کنندگی موها اشاره کرد. زنان برای از بین بردن بوی ناخوشایند حنا برای موها، از شیرین بیان استفاده می کردند. حنا رنگ طبیعی مناسبی برای موها است اما باعث خشکی آنها می شود، به همین دلیل برخی از زنان برای جلوگیری از خشکی موها، از شیرین بیان همراه با حنا استفاده می کردند.
توجه: با وجود فواید فراوانی که شیرین بیان دارد، در مصرف خوراکی ریشه های این گیاه نباید افراط کرد؛ زیرا سطح بالای اسید گلیسریزیک موجود در ریشه آن، به ویژه برای افرادی که به بیماری کلیوی یا قلبی دچارند، می تواند موجب افزایش فشار خون، ضعف عضلات و هیپوکالمی (کاهش سطح پتاسیم در خون) شود.
طرز استفاده شیرین بیان برای پوست
بهترین حالت استفاده از خواص شیرین بیان، مصرف سرم و ماسک صورت حاوی عصاره آن است. این محصولات می توانند سبب درخشندگی و زیبایی پوست صورت شوند. سرم ها به دلیل داشتن مقدار بیشتر عصاره شیرین بیان برای سلامتی و زیبایی پوست توصیه می شوند.
هنگامی که عصاره شیرین بیان همراه با ویتامین ث ترکیب شود، می تواند از پوست در برابر اشعه مضر آفتاب محافظت کند. باید دقت کرد که این ترکیب باید قبل از کرم ضد آفتاب بر روی پوست استفاده شود.
اگر پوست شما حساس است و احساس خارش دارید بهتر است از ژل حاوی عصاره شیرین بیان استفاده کنید. این عصاره باعث نرمی و لطافت پوست می شود و خارش را از بین می برد.
طرز استفاده از شیرین بیان برای مو
برای استفاده از خواص شیرین بیان در درمان پوست سر، بهتر است از اکسیرهای حاوی شیرین بیان روی پوست سر استفاده شود. استفاده از این اکسیرها هفته ای یک بار روی مناطق حساس پوست سر و ماساژ دادن آن به مدت چند دقیقه باعث بهبود پوست سر می شود.
شما می توانید با تهیه یک ماسک طبیعی مو و اضافه کردن عصاره شیرین بیان به آن، سبب رشد بهتر و سالم تر موهای تان شوید. همچنین استفاده از چای و دمنوش شیرین بیان هم برای سلامتی بیشتر موها توصیه می شود.
اگر می خواهید از شیرین بیان به عنوان نرم کننده مو استفاده کنید می توانید روغن های گیاهی و معطر را با آن مخلوط کرده و به موهای تان آغشته کنید و سپس با آب بشورید. همچنین می توانید شیرین بیان را با حنا مخلوط کرده و سپس از این ترکیب به عنوان نرم کننده استفاده کنید.
تداخلات نامطلوب عصاره ریشه شیرین بیان
عصاره شیرین بیان به خودی خود شناخته شده است که باعث واکنش های جانبی می شود. با این حال برخی از داروها مانند داروهای ادرار آور، قرص های جلوگیری از بارداری یا هورمون درمانی، کورتیکواستروئیدها، داروهایی برای تنظیم فشار خون و کاهش سطح پتاسیم ممکن است با شیرین بیان تداخل داشته باشند. اگر به صورت خوراکی مصرف شود، قبل از مصرف آن با پزشک مشورت کنید.