مشخصات گیاه آرنیکا
گیاهی است از خانواده compositae، چند ساله و کوچک، دارای ریشه لیفی قرمز.برگ های اولیه آن که از یقه گیاه خارج می شود به شکل گروهی ،بزرگ بیضی شکل نوک تیز، دارای رگبرگ های موازی طولی و پوشیده از کرک در سطح فوقانی برگ وکمی موجدار است. از وسط این برگ ها ساقه ای خارج می شود به بلندی حدود شصت سانتیمتر ودر انتهای آن گل های زرد قشنگی در تابستان ظاهر می شود،در مرکز گل غلافی محتوی تخم گل و در نوک این غلاف خارکوچکی وجود دارد.این گیاه بوی مخصوص و طعمی تلخ دارد.درکوستانهای آلپ،در فرانسه،سوئیس و در منطقه کوهستانی vosges، فرانسه به طور خودرو انتشار دارد.
نام های دیگر گیاه آرنیکا
- سوسن کوهی
- تنباکوی کوهی
- همیشه بهار کوهی
- خانق الفهد
- دخان الفوح
- دود خوشبو
- آرنیقه
ترکیبات شیمیایی گیاه آرنیکا
- در ساقه های زیر زمینی و در گل های آرنیکا، اسانس روغنی فرار و یک ماده تلخ وجود دارد. در سرشاخه های گل دار آن در حدود ۰/۱ درصد کولین و همچنین آرنیدندیول و آلوآرنیدندیول و یک اثر نفتی یافت می شود.
- تزریق آرنیکا موجب پایین آمدن فشار خون و متعاقب آن بالا رفتن محسوس فشار خون است.
- مواد آرنیکا فلاوون که از ریشه ها و گل های آرنیکا به دست می آید برای موش سمی است.
- گل های آن در حدود ۰/۱ درصد و ریشه آن ۱/۵ – ۰/۵ درصد اسانس دارد که مشابه هم نمی باشند. در گل های آن یک فلاوون و یک ماده شبیه آدرنالین و یک ماده مقوی قلب و کولین و بتائین و… وجود دارد.
- اسانس آرنیکا پوست را تحریک می کند و ماده فلاوون موجود در آن فشار خون خرگوش را کاهش می دهد.
- گفته می شود؛ از گل های آن سه ماده جدید به دست آورده اند که عبارت اند از کارنوبیل الکل و دو نوع استئارین و به علاوه چند پارافین و فارادیول و آرنی دندیول است
گیاه آرنیکا در چه مواردی کاربرد دارد؟
در مناطق کوهستانی اروپا و جنوب روسیه، به جای تنباکو از برگ های این گیاه برای تهیه سیگار استفاده می شود. امروزه در تهیه بسیاری از محصولات از جمله داروهای موضعی طبیعی از خواص گیاه آرنیکا استفاده می کنند و همین موضوع باعث شده تا آرنیکا بیشتر شناخته و مصرف شود.آرنیکا سمی است؛ ولی می توان عصاره آن را به شکل پماد، ژل یا کرم، روی پوستی که بریدگی ندارد استفاده کرد. برای مصرف داخلی هم می توان از عصاره بسیار رقیق شده آن به عنوان داروی هومیوپاتی استفاده کرد. (هومیوپاتی نوعی طب مکمل یا جایگزین است که در آن از شکل بسیار رقیق شده مواد طبیعی که مقادیر زیاد آن ها سمی است، جهت درمان بیماری ها استفاده میشود.)این گیاه را می توانید روی قسمتی از پوست که دچار درد و تورم ناشی از پیچ خوردگی و کبودی است یا روی محل گزیدگی حشرات قرار دهید. علاوه بر این، می توانید از این گیاه برای کاهش درد ناشی از التهاب مفاصل (آرتریت)، دردهای عضلانی و مفصلی، بهبود شکاف روی لب ها و از بین بردن جوش استفاده کنید.آرنیکا، به عنوان طعم دهنده در نوشیدنی ها، دسرهای لبنی یخی، شکلات، انواع نان و شیرینی، ژلاتین ها و پودینگ ها هم استفاده می شود.بعد از معرفی گیاه به صورت مختصر در ادامه مقاله، مهم ترین فواید آرنیکا را می خوانید و اطلاعات مفید دیگری نیز در مورد آن کسب خواهید کرد.اگر فکر می کنید یک گیاه سمی نمی تواند به سلامتی ما کمک کند، احتمالاً «آرنیکا» را نمی شناسید. گیاه آرنیکا که با نام های گل همیشه بهار کوهی، تنباکوی کوهی و سوسن کوهی نیز شناخته می شود، از تیره کاسنیان است. مینای چمنی و گل آفتاب گردان هم جزء اعضای این خانواده هستند. این گیاه، بومی مناطق کوهستانی اروپا و جنوب روسیه است.
نام آرنیکا از واژه یونانی آرنی به معنای «بره» گرفته شده است که اشاره به برگ های کرکی و نرم این گیاه دارد. این گیاه از خانواده گل آفتاب گردان بوده و شکل و رنگ آن مشابه همین گل است. این گیاه در اواسط تابستان تا پاییز شکوفه می دهد. چون برگ های آرنیکا شبیه به گیاه تنباکو هستند، گاهی اوقات به آن تنباکوی کوهی هم می گویند.
فواید گیاه آرنیکا برای سلامت بدن
از ریشه آرنیکا برای تسکین سیاه سرفه و برای درمان روماتیسم از جوشانده آن مصرف می شود. برای تهیه جوشانده ریشه آرنیکا در حدود 5/0 گرم ریشه را در قریب 200 گرم آب به مدت 10 دقیقه می جوشانند و آن را بین هر غذا می خورندبه علت وجود آلکالوئید در آرنیکا و عکس العمل های آن از آرنیکا معمولا برای استعمال خارجی استفاده می شود و استعمال داخلی آن معمول نیست چون سمی است. اگر در مواردی مانند سیاه سرفه و روماتیسم قصد مصرف آن باشد باید با نظر و نظارت پزشک به مقدار خیلی محدود که 5/0 گرم تجاوز ننماید مورد استفاده قرار گیرد.آرنیکا یکی از مفیدترین گیاهان طبیعت است که توانایی تسکین بسیاری از دردها و جراحات را دارد.از این گیاه دارویی در موارد زیر استفاده می شود:
- درمان خون ریزی داخلی
- کاهش التهاب
- مرطوب سازی پوست
- کاهش خون ریزی پس از زایمان
- کاهش درد
- درمان آکنه و اختلالات پوستی
- تسکین التهاب مفاصل (آرتریت)
- بهبود سلامت مو
- تسکین زخم ها و جراحت ها
- برطرف کردن تب
- تسکین درد دندان و لثه
- درمان ترک پوستی
- درمان کبودی و سیاهی دور چشم
- درمان استرس و افسردگی
درمان خون ریزی داخلی با گیاه آرنیکا
ترکیبات آلی موجود در آرنیکا به ترمیم رگ های خونی موجود در لایه های مختلف پوست کمک می کنند و باعث کاهش کبودی بدن و از بین رفتن ظاهر ناخوشایند رگ های پاره شده و همچنین لک های پیری می شوند. دانشمندان هنوز در حال تحقیق در مورد تأثیر این گیاه دارویی روی سایر مشکلات داخلی بدن هستند؛با این حال، این موضوع ثابت شده است که خمیر حاصل شده از این گیاه، سیاهی و کبودی پوست را از بین می برد.
کاهش التهاب با گیاه آرنیکا
آرنیکا التهاب را کاهش می دهد. اگر حین ورزش دچار آسیب دیدگی شده اید، مقداری عصاره یا کرم ضد درد حاوی آرنیکا را به طور مستقیم روی قسمت آسیب دیده قرار دهید و منتظر اثر کم نظیر آن باشید. با استفاده از این گیاه دارویی، به سرعت شاهد کاهش تورم خواهید بود.دلیل این اتفاق، وجود ترکیبات ضد التهاب در این گیاه است. این ترکیبات به سرعت باعث شل شدن عضلات اطراف منطقه آسیب دیده می شوند. آرنیکا یکی از ترکیبات گیاهی است که اغلب توسط ورزشکاران استفاده می شود.
مرطوب سازی پوست و از بین بردن ترک پوستی با گیاه آرنیکا
عصاره آرنیکا را به شکل خالص روی پوست تان قرار ندهید. این ماده را می توان با روغن های حامل یا کرم های مختلف ترکیب کرد تا به یک درمان مؤثر برای پوست خشک تبدیل شود. این ماده مرطوب کننده، به سلامت مو هم کمک می کند و به شکل قابل توجهی مانع ایجاد شوره سر می شود.آرنیکا یک ماده آبرسان برای پوست است که برای سلامت مو و پوست بسیار مهم است و به خوبی از شوره سر جلوگیری می کند.
استفاده از عصاره آرنیکا به صورت موضعی روی پوست، می تواند ترک های ناشی از بارداری را کاهش دهد. خانم های باردار می توانند حداقل چهار بار در روز ژل حاوی عصاره آرنیکا را روی شکم خود بمالند. البته این کار هرگز نباید بدون نظر پزشک انجام شود.
کاهش خون ریزی پس از زایمان با گیاه آرنیکا
خون ریزی پس از زایمان به راحتی می تواند کاملاٌ جدی و خطرناک باشد اما با این حال با تشخیصی به موقع و آغاز زود هنگام روند درمانی می توان آن را به خوبی کنترل و درمان کرد. طب سنتی و تحقیقات نشان داده اند که عصاره گیاه آرنیکا به صورت داروی هومیوپاتی به کاهش خون ریزی پس از زایمان کمک کرده و مادر را همانند فرزندش شاد و سلامت نگه می دارد. توجه کنید که همه، از جمله مادران باردار و شیرده، تنها با تجویز پزشک باید از این گیاه استفاده کنند.
کاهش درد با گیاه آرنیکا
ضد التهاب بودن آرنیکا تنها مزیت آن نیست. این گیاه توانایی تسکین درد را هم دارد. آرنیکا به صورت طبیعی دردهای موضعی تمام بدن را از بین می برد. با این وجود، یادتان باشد که نباید آن را مستقیماً روی زخم باز استفاده کنید، چون دارای ترکیباتی قوی است که نباید وارد بدن شوند.این گیاه به صورت طبیعی همچون یک مسکن عمل کرده و درد موضعی در همه نقاط بدن را کمتر می کند. با این حال، هرگز نباید روی زخم باز به کار رود چرا که ترکیبات آن نباید وارد بدن بشوند.
درمان آکنه و اختلالات پوستی با گیاه آرنیکا
بسیاری از افراد با مشکلات گوناگون پوستی مواجه هستند که این مشکلات، می تواند عوارض ژنتیکی یا بیماری های پوستی باشد. آرنیکا تا حدودی دارای ویژ گی های ضد میکروبی است و به همین دلیل، برای افرادی که از مشکلات پوستی مانند جوش ، پسوریازیس ، اگزما و سایر موارد رنج می برند، مناسب است. خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدان آرنیکا، این گیاه را برای کسانی که معمولاً از خارش و التهاب ضایعات پوستی رنج می برند، به یک داروی محبوب تبدیل کرده است.
تسکین التهاب مفاصل (آرتریت) با گیاه آرنیکا
اغلب درمان هایی که در طب سنتی گفته شده اند، سبب کاهش درد می شوند. افراد مسن هم می توانند از مزایای فوق العاده مکمل های آرنیکا بهره مند شوند. کسانی که از التهاب مفاصل یا دیگر بیماری های التهابی مربوط به بالا رفتن سن رنج می برند، می توانند از ژل یا خمیر حاوی آرنیکا استفاده کنند. این کار سبب شل شدن مفاصل دردناک و در نهایت کاهش تورم می شود؛ به این ترتیب افراد مسن یا دارای التهاب مفاصل، با مصرف آرنیکا می توانند به راحتی و با درد کمتری حرکت کنند.
بهبود سلامت مو با گیاه آرنیکا
اگر در سنی هستید که کم کم تارهای موی بیشتری را در برس تان می بینید، باید بدانید که در مراحل اولیه ریزش مو با الگوی مردانه هستید. اگر می خواهید فولیکول های مویتان را تقویت و از ریزش موها جلوگیری کنید، مقداری عصاره آرنیکا را به شامپو خود اضافه کنید.با این کار، موهایتان را تغذیه کرده و ظاهر جوان آن را برای مدت بیشتری حفظ می کنید. در برخی موارد، آرنیکا حتی می تواند سبب رشد موهای جدید و پرحجم شدن موها شود.
تسکین زخم ها و جراحت ها با گیاه آرنیکا
گیاه آرنیکا برای تسکین عواقب حاد و مزمن آسیب های ناشی از ضربات شدید و حوادث یا جراحی (مثل تورم، کبودی، خون ریزی و درد) قابل استفاده است. یک بیمار معمولی ممکن است با استراحت یا کمپرس سرد بتواند این عواقب را تسکین دهد؛ با این حال، ممکن است رطوبت و لمس کردن زخم یا فرا رسیدن شب، باعث بدتر شدن شرایط شود.
نتایج تحقیقات علمی نشان داده است که مصرف آرنیکا به صورت داروی هومیوپاتی باعث کاهش تورم ناشی از جراحی بازسازی رباط صلیبی در 57 بیمار شده است. این گیاه همچنین به درمان آسیب های وارد شده به استخوان ها، کاهش درد عضلات بعد از ورزش و فعالیت بیش از حد، کاهش دردهای عمومی، برطرف شدن کشیدگی عضلات، درمان پارگی رباط و التیام جراحت های کوچک کمک می کند.
برطرف کردن تب با گیاه آرنیکا
تب، از علائم شایع و عمومی سرماخوردگی و یا آنفلوانزا است. گیاه آرنیکا دارای مواد شیمیایی با عملکردی مشابه آنتی بیوتیک است. در هومیوپاتی، آرنیکا به عنوان یک گیاه دارویی به برطرف شدن انواع تب کمک می کند؛ به خصوص اگر بیمار اصطلاحاً دچار تب و لرز شده باشد.می توانید گیاه ارنیکا را به صورت دمنوش تهیه کرده و بنوشید تا تب بدن را کاهش دهد.
تسکین درد دندان و لثه با گیاه آرنیکا
شما میتوانید با گیاهان دارویی این درد لثه یا عفونت لثه را کاهش دهید. اگر لثه و دندان شما پس از مسواک زدن دچار درد و خونریزی می شوند، احتمالا دچار بیماری لثه شده اید. آرنیکا به صورت هومیوپاتی برای دندان درد، کبودی، خونریزی و یا درد لثه مفید است؛ مخصوصاً ساعاتی پس از مراجعه به دندان پزشک که بیشتر این علائم را تجربه می کنید.درد لثه یا دندان ممکن است با حرکت بیشتر شود، در حالی که استراحت کردن درد را کاهش خواهد داد.
درمان کبودی و سیاهی دور چشم با گیاه آرنیکا
سیاهی زیر چشم، یکی از شایع ترین حالت های ظاهری پوست اطراف چشم است که افراد همواره به دنبال راه حلی برای برطرف سازی آن هستند. آرنیکا در برطرف کردن کبودی مؤثر است. استفاده موضعی از عصاره آرنیکا روی کبودی و سیاهی دور چشم ، باعث بهبود قابل توجه آن می شود. می توانید پنبه آغشته به دمنوش گیاه ارنیکا را دور چشم زده و سیاهی دور چشم را از بین ببرید.دم نوش تهیه شده از آرنیکا هم در درمان سیاهی ناخن که در اثر اصابت اجسام سنگین ایجاد شده، مؤثر است.
درمان استرس و افسردگی با گیاه آرنیکا
درمان های طبیعی یا به اصطلاح طب سنتی موضوعات پیچیده ای هستند که باید آنها را مورد بررسی قرار داد. ارنیکا در بهبود احساس افسردگی و ناراحتی های روحی مؤثر است. این گیاه معمولاً به صورت ساشه های تسکین دهنده جهت بازیابی تعادل روحی و احساس آرامش استفاده می شود. ماساژ عصاره گل آرنیکای وحشی و ارگانیک روی بدن باعث به وجود آمدن گرما و در نتیجه شل شدن و از بین رفتن گرفتگی عضلات آنها شده و استرس را کاهش می دهد.
چگونگی استفاده از گیاه آرنیکا
طرفداران این گیاه دارویی باور دارند که هم استفاده موضعی و هم استفاده خوراکی آرنیکا بسیار مفید است. این گیاه در اشکال زیر در دسترس است:
- کرم ضد درد
- ژل
- نمک بافتی (Tissue salt یا مواد معدنی مورد استفاده در هومیوپاتی)
- قرص
- چسب های ضد درد
- دم نوش
عوارض گیاه آرنیکا برای بدن چیست؟
استفاده از آرنیکا در کوتاه مدت روی پوستی که بریدگی ندارد، بی خطر است. با این حال، سازمان غذا و داروی آمریکا مصرف خوراکی آن را ایمن نمی داند.از عوارض آرنیکا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حساسیت پوستی: استفاده زیاد یا مکرر از عصاره آرنیکا باعث ایجاد حساسیت پوستی می شود. استفاده از این گیاه روی پوست دارای بریدگی یا حساس باعث به وجود آمدن درماتیت (التهاب پوست)، آلرژی و علائم دیگر می گردد.
- افزایش ضربان قلب: خوردن محصولاتی که حاوی آرنیکا هستند می تواند سبب افزایش ضربان قلب شود.
- گاسترو انتریت (التهاب معده و روده): مصرف خوراکی بیش از حد این گیاه دارویی می تواند باعث گاسترو انتریت (التهاب معده و روده) شود.
- احتمال ایجاد مشکل در دوران بارداری و شیردهی: مدارک و شواهد کافی برای اثبات بی خطر بودن مصرف آرنیکا در دوران بارداری و شیردهی وجود ندارد.
- آرنیکا حاوی ماده ای ضد انعقاد خون به نام کومارین است. بنابراین، این گیاه دارویی می تواند توانایی انعقاد خون را کاهش و خطر خون ریزی را افزایش دهد. از این رو، آن را تحت نظر پزشک و با احتیاط مصرف کنید.
کلام آخر
آرنیکا حاوی ماده ای ضد انعقاد خون به نام کومارین است. بنابراین، این گیاه دارویی می تواند توانایی انعقاد خون را کاهش و خطر خون ریزی را افزایش دهد. از این رو، آن را تحت نظر پزشک و با احتیاط مصرف کنید.آرنیکا جایگاه مهمی در صنایع غذایی، آرایشی و دارویی دارد. گفته می شود که این گیاه یک درمان مؤثر برای کبودی و دردهای عضلانی ، گزش حشرات، درد مفاصل، التهاب، ریزش موی سر ، بواسیر و پیچ خوردگی ها و ترمیم زخم است؛ اگرچه علم پزشکی هنوز بسیاری از این اثرات را تأیید نکرده است.
این گیاه در صورتی سمی است که به مقدار زیاد مصرف شود. از این رو، در هومیوپاتی از عصاره 6 برابر رقیق شده آن استفاده می شود. شما می توانید از روغن، عصاره الکلی، قرص، ژل و پماد این گیاه استفاده کنید، اما باید این کار را فقط زیر نظر پزشک انجام دهید.
فواید روغن های گیاهی در طب سنتی
