گیاهان و دانه های فراوانی در این دنیا وجود دارند که جایگاه خودشان را در طب های سنتی و باستانی پیدا کرده و هر کدام برای درمان بیماری خاص، توصیه می شوند. هلیله سیاه یکی از این گیاهان معروف دارویی است که در کشور ما نیز طرفداران خاص خود را داشته و برای درمان انواع و اقسام بیماری ها به کار گرفته می شود. هلیله سیاه (Myrobalan)، گیاهی معروف به اکسیر طول عمر و بومی کشور هند است که برای درمان بیماری های متعدد از آن استفاده می شود. طول درخت آن تقریبا سه الی چهار متر است، با آغاز فصل بهار برگ می دهد و برگ های آن بیضی شکل، کشیده و نوک تیز است. گل های درخت اوایل اردیبهشت به چشم میخورند،گل هایی کوچک به رنگ صورتی مایل به سفید که تا اوایل خرداد بر شاخه ها مانده و سپس تبدیل به میوه می شوند.
میوه درخت اندکی دراز، نوک تیز و سبز رنگ است که به مرور زمان قرمز رنگ می شود. میوه ها آخر مرداد تغییر رنگ داده و به طور کامل می رسند. اوایل شهریور میوه قهوه ای سیر مایل به سیاه از درخت چیده شده و برای خشک شدن در آفتاب پهن می شود. میوه پس از خشک شدن به طور کلی تغییر رنگ داده و با رنگ سیاه آماده بازار صادرات می شود. بهترین نوع آن بی دانه، سفت، بدون پوسیدگی کوچک با رنگ سیاه می باشد. درخت بومی هندوستان است اما در بنگلادش و پاکستان نیز دیده می شود.
خواص درمانی، زیبایی و بهداشتی هلیله سیاه
درمان آکنه و جوش صورت
هلیله سیاه دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی قوی بوده و می تواند به درمان آکنه و جوش صورت کمک کند.
ماسک هلیله سیاه برای جوش صورت: مقداری پودر هلیله سیاه را در آب جوش بریزید و بر روی پوست صورت بمالید، بگذارید 15 دقیقه بماند و سپس با آب سرد خوب بشویید.
ضد آفتاب طبیعی
هلیله سیاه می تواند به عنوان یک ضد آفتاب طبیعی از پوست در برابر اشعه ی UV محافظت کند.
ماسک طبیعی ضد آفتاب: پودر هلیله سیاه را با آب یا شیر ترکیب کنید و بر روی پوست بمالید و خوب ماساژ دهید، سپس با یک دستمال تمیز پاک کنید.
درمان سیاهی دور چشم
هلیله سیاه برای درمان سیاهی دور چشم مفید می باشد.
ماسک سیاهی دور چشم: برای برطرف کردن سیاهی دور چشم هلیله سیاه را با کف دریا مخلوط کرده با گلاب به صورت خمیر در آورید و دور چشم بمالید، بگذارید 15 دقیقه بماند و سپس با آب بشویید.
درمان شپش سر
هلیله سیاه دارای خواص ضد باکتری و ضد قارچی بوده و می تواند به درمان شپش سر کمک کند.
ماسک هلیله سیاه برای مو: میوه ی تازه هلیله سیاه را در مقداری روغن نارگیل بجوشانید تا عصاره ی آن در بیاید، این روغن را روزانه برای جلوگیری و درمان شپش بر روی مو های سر بمالید.
تقویت و افزایش رشد مو
هلیله سیاه باعث بهبود جریان خون در پوست سر شده و به این ترتیب باعث تقویت و افزایش رشد مو می شود.
درمان ریزش مو
مصرف روزانه مقداری هلیله سیاه به صورت خوراکی با پاکسازی و سم زدایی بدن و خون به درمان ریزش مو کمک می کند.
درمان شوره سر
هلیله سیاه یکی از بهترین روش های طبیعی برای درمان شوره سر می باشد.
ماسک خانگی برای درمان شوره سر: 4 میوه تازه هلیله سیاه را خرد کنید و در 100 گرم روغن نارگیل بریزید و بر روی اجاق بگذارید تا عصاره آن در بیایدریال این روغن را بر روی مو ها و پوست سر بمالید و به مدت 5 دقیقه خوب ماساژ دهید و سپس با آب گرم و شامپو بشویید.
هلیله سیاه برای سفیدی مو
برای جلوگیری و درمان سفیدی مو می توانید هر روز به مدت یکسال یک عدد هلیله سیاه را در دهان بمکید و یا یک عدد هلیله سیاه را بکوبید و با یک لیوان بزرگ آب بخورید.
در مورد خواص هلیله سیاه در طب سنتی نوشته های بسیاری از اطبای بنام سنتی بجا مانده است. یکی از این خواص اشاره به پیشگیری از سفید شدن مو ها دارد. این خاصیت هلیله سیاه در دست نوشته های اطبای بزرگی همچون زکریای رازی، جالینوس و بوعلی سینا وجود دارد ولی هنوز هیچ دلیل علمی پشت این موضوع وجود ندارد. در دستور این روش درمان آمده است که افراد باید به مدت یک سال بعد از وعده غذایی از هلیله سیاه استفاده کنند.
تقویت چشم
اگر هلیله سیاه را در آب بخیسانید و از این آب برای شستشوی چشم ها استفاده کنید، بینایی را بهبود بخشیده و به درمان بیماری های چشمی از جمله آب مروارید و عفونت چشم کمک می کند.
روش خوردن هلیله سیاه : برای تقویت نور چشم آن را کوبیده به مدت سه الی چهار هفته هر صبح قبل از طلوع آفتاب ناشتا یک قاشق مرباخوری آن را در دهان ریخته بلافاصله روی آن آب میل کنید. برای درمان ناراحتی های چشمی، با دم کرده آن بهتر است چشم شست و شو داده شود.
لاغری و کاهش وزن
هلیله سیاه با بهبود سلامت دستگاه گوارش به سم زدایی کبد و روده ها کمک کرده و به این ترتیب باعث لاغری و کاهش وزن می شود. وقتی که هضم بهبود پیدا کند، اشتها و پرخوری در افراد چاق کاهش می یابد و لاغری و کاهش وزن در افراد دیده می شود. مصرف هلیله سیاه باعث افزایش سوخت و ساز و متابولیسم بدن شده و به لاغری و کاهش وزن کمک می کند.
طریقه مصرف هلیله سیاه : می توانید هر روز 1 تا نصف قاشق غذاخوری پودر هلیله سیاه را در یک لیوان بزرگ آب گرم ریخته و سپس میل کنید.
یبوست و بواسیر
پودر هلیله سیاه به عنوان یک ملین ملایم شناخته می شود که با بهبود حرکات روده برای جلوگیری و درمان یبوست و بیماری همورئید یا بواسیر مفید می باشد.
برای درمان یبوست: نصف قاشق چای خوری پودر هلیله سیاه را با یک لیوان آب گرم ترکیب کنید و دو ساعت بعد از ناهار و شام بخورید.
دیابت و قند خون
هلیله سیاه حساسیت به انسولین را کاهش داده و با کاهش گلوکز خون باعث کاهش قند خون افراد مبتلا به دیابت نوع دو می شود. اگر از دارو های کاهش دهنده ی قند خون استفاده می کنید بهتر است قبل از مصرف هلیله سیاه با پزشک خود مشورت کنید.
کبد
هلیله سیاه حاوی مقادیر بالای آنتی اکسیدان است که به پاکسازی و سم زدایی از کبد کمک کرده و به درمان بیماری های کبد از جمله کبد چرب کمک می کند.
معده و دستگاه گوارش
هلیله سیاه غنی از پلی فنول های آنتی اکسیدانی مانند اسید گالیک و اسید اللاژیک است که باعث کاهش میزان اسیدیته معده شده و با از بین بردن هلیکوباکتر پیلوری عامل زخم معده، به درمان زخم معده، معده درد و سلامت دستگاه گوارش کمک می کنند.
روش مصرف هلیله سیاه برای معده : استفاده از هلیله برای تقویت معده و به تبع آن کارکرد صحیح دستگاه گوارش و در نتیجه کاهش وزن اصولی است. به این منظور، 3 گرم از دانه هلیله را کوبیده، به مدت سه روز صبح ناشتا یک قاشق مرباخوری آن را روی زبان ریخته روی آن مقداری آب گرم میل شود. مصرف هلیله سیاه به این روش، سیستم گوارشی را برای هضم غذا تحریک می کند.
دهان و دندان
هلیله سیاه خواص ضد عفونی کننده قوی دارد و برای درمان پوسیدگی دندان ها، زخم دهان و بیماری های لثه استفاده می شود. در هند هلیله سیاه را در آب می جوشانند و از آن به عنوان دهان شویه برای پاک سازی دهان استفاده می کنند. اگر دندان ها را با پودر هلیله سیاه و آرد عدس مسواک کنید، دندان ها سفید می شوند. از بین بردن بوی بد دهان : اگر از بوی بد دهان رنج می برید حتما این گیاه را امتحان کنید. به این منظور می توانید به مدت یک هفته یک دانه کوچک هلیله را در دهان بمکید. به مرور بوی بد دهان را از بین می برد.
سردرد و میگرن
گفته می شود که اگر دانه های هلیله سیاه را با آب گرم بشویید و روی پیشانی قرار دهید به درمان سردرد و میگرن کمک می کند.
تقویت حافظه
هلیله سیاه، که در هند به اکسیر طول عمر معروف است، تقویت کننده حافظه است.
فواید هلیله سیاه در طب سنتی و اسلامی
هر کس روزی یک عدد هلیله سیاه بخورد، عقلش زیاد می شود
برای درمان صدای گوش باید روزی یک عدد هلیله سیاه بخورید
برای درمان مالیخولیا به مدت 20 روز یک عدد هلیله سیاه مصرف شود
هلیله سیاه برای پاکسازی کلیه ها و درمان عفونت های ادراری مفید می باشد
عوارض و مضرات هلیله سیاه چیست؟
دوران بارداری و شیردهی : در طب آیورودا استفاده از این گیاه برای زنان باردار و شیرده منع شده است.
اسهال : مصرف بیش از حد پودر هلیله سیاه ممکن است باعث اسهال و مشکلات گوارشی مثل نفخ و گاز بیش از حد شود.
در طب آیورودا مصرف هلیله سیاه در دوران قاعدگی، افرادی که از خستگی رنج می برند و افراد خیلی لاغر توصیه نمی شود.
طریقه مصرف هلیله سیاه
- در هند، اغلب میوه های خشک شده ی هلیله سیاه را در یک بطری آب به مدت یک شب می خیسانند تا عصاره ی آن در بیاید و به مدت 3 تا 7 روز می نوشند تا بیماری درمان شود.
- اما در کشور هایی که میوه ی آن در دسترس نیست پودر دانه هلیله سیاه یا کپسول هلیله سیاه را استفاده می کنند.
- میزان مصرف پودر هلیله سیاه : یک چهارم تا نصف قاشق چای خوری پودر هلیله سیاه را در یک لیوان آب گرم بریزید و بگذارید بماند، سپس یک و نیم تا دو ساعت پس از غذا خوردن و قبل از خواب آن را بنوشید.
- میزان مصرف کپسول هلیله سیاه : دو تا چهار کپسول 500 میلی گرم هلیله سیاه را با لیوان بزرگ آب حدود دو ساعت بعد از شام مصرف کنید.
