علايم يائسگي سلامت رواني، جسماني، عاطفي، عملکرد اجتماعي و روابط خانوادگي را تحت تاثير قرار مي دهد. به دليل عوارض نامطلوب هورمون درماني جايگزين، تمايل به ساير درمان هاي جايگزين در تسکين اين علايم افزايش يافته و استفاده از گياهان دارويي نظير فيتواستروژن ها مطلوب به نظر مي رسند.
دوران یائسگی به چه دورانی گفته می شود؟
دوران یائسگی دورانی است که در آن تخمک گذاری در خانم ها به اتمام میرسد و عادت ماهیانه متوقف می شود . سن متوسط یائسگی در زنان معمولا متفاوت است اما در ایران این سن حدود 50 سالگی برآورد می شود . این دوران برای خانم ها با تغییرات زیادی همراه است . خشکی پوست ، پدیدار شدن چین و چروک در پوست ، نازک شدن و ریزش موها ، خشکی واژن ، گرگرفتگی ، شل شدن و افتادگی سینه ها از جمله تغییراتی است که در سنین یائسگی زنان با آن مواجه هستند . همچنین خطر ابتلا به پوکی استخوان نیز به دلیل کاهش تراکم استخوانی در این دوران افزایش می یابد. البته تمامی این تغییرات با توجه به شرایط بدنی هر فرد میتواند متفاوت باشد.
تغذیه می تواند نقش بسیار مهمی در کاهش عوارض یائسگی داشته باشد .
امیدواریم با رعایت اصول تغذیه ای مناسب وکمک گرفتن از مکمل ها بتوانید دوران یائسگی را راحت تر پشت سر بگذارید. در این مقاله قصد داریم به بررسی گیاه شبدر قرمز برای کاهش علایم یائسگی بپردازیم پس تا پایان این مقاله با ساعد نیوز همراه باشید.
مشخصات گیاه شبدر
شبدر گیاهی می باشد که با اسم های دیگری مثل ذرق، شرویت، ادقوقو و… معروف است. طبع این گیاه گرم و خشک می باشد.
این گیاه جزء خانواده تریفولیم (Trifolium) و مهم ترین گیاهان علوفه ای خانواده لگومینز (Leguminous) در نواحی معتدل و مرطوب می باشد که ازحیث علوفه ای و چراگاهی دارای ارزش فراوانی می باشد و در غذای دام ها نقش مهمی داراست. شبدرها گیاهی سه برگچه ای هستند .تعداد انواع شبدر در دنیا حدود ۳۰۰ گونه نام برده شده است.
شبدر قرمز Red Clover Trifolium pratense یک گیاه همیشگی است که به طور معمول در اروپا، آسیا و آفریقا رشد می کند و بومی آمریکای شمالی می باشد و می تواند حدود ۳۰ تا ۷۰ سانتی متر ارتفاع داشته باشد و دارای گل های لوله ای شکل صورتی - بنفش می باشد. در ایران ۵۴ نوع شبدر موجود است که از این تعداد دو نوع شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum) و شبدر برسیم (Trifolium alexandrium) به شکل وسیع کاشت می گردند.
خواص درمانی این گیاه در نوع خود قابل تقدیر است شبدر دارای ویتامین هایی مثل A و C، ریبوفلاوین و نیاسین آرامش بخش اعصاب و در معالجه افسردگی موثر می باشد و می توان در مکمل های غذایی هم ازشبدرها مصرف نمود.
از دیگر خواص شبدر ویژگی تصفیه کنندگی و تنظیم عملکرد کبدی می باشد که در نتیجه موجب تازگی و شادابی پوست صورت می گردد. این گیاه و جوانه آن ویژگی ضد سرطانی زیادی را داراست و برای معالجه کم خونی هم مصرف می گردد و در واقع بهترین درمان کم خونی و افرادی که پلاکت پایین دارند استفاد از شبدر می باشد. از عصاره شبدر می توان سرمه آماده کرد . برای چشم بسیار مفید می باشد . بذر این گیاه را جهت درمان کک و مک صورت مصرف وتوصیه می نمایند . شبدر ضد تشنج می باشد و شکوفه های آن از تنگ نفس جلوگیری می کند و اگر نگران سکته قلبی هستید شبدر را مصرف نمایید.
تاثیر شبد قرمز بر کاهش علایم یائسگی
شبدر قرمز دارای ایزوفلاون های است که برای کاهش علائم یائسگی مثل گرگرفتگی های شبانه، تعریق شبانه، سفتی سینه و سندرم پیش از یائسگی مفید است، و زنان زیادی پس از یائسگی در تمام دنیا از شبدراستفاده می نمایند. امروزه بسیاری از زنان یائسه جهت تخفیف شدت علائم یائسگی به دنبال استفاده از داروهای مکمل و جایگزین هورمون درمانی می باشند. در این میان گیاهان دارویی حاوی ایزوفلاون از جمله شبدرقرمز به دلیل خاصیت شبه استروژنی خود توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده است.
یکی از علائم بارز یائسگی، گرگرفتگی است که باعث اذیت میانسالان می شود. برای اینکه بتوانید این گرگرفتگی را تسکین دهید و آن را درمان کنید، پیشنهاد ویژه ای برای شما داریم که نتیجه تحقیقاتی در دانشگاه آرهوس دانمارک است و محققان آن را به اثبات رسانده اند. عصاره شبدر قرمز تخمیرشده موجب توقف گُرگرفتگی و سایر علائم یائسگی می شود مطالعات همچنین نشان می دهد این عصاره به شکل عادی از تسریع از بین رفتن استخوان ها در دوره یائسگی پیشگیری می کند. این یافته ها بسیار امیدبخش هستند چراکه فواید آن بدون عوارض جانبی هورمون درمانی که موجب افزایش ریسک سرطان و بیماری های قلبی-عروقی می شود، اتفاق می افتد. به گفته محققان، ایزوفلاوون ها و پروبیوتیک های موجود در شبدر قرمز موجب کاهش علائم یائسگی می شوند.
طی مطالعات باليني تصادفي شده سه سوکور روي 72 زن يائسه مراجعه کننده به مرکز بهداشتي - درماني شهيد نواب صفوي وابسته به دانشگاه علوم پزشکي اصفهان از آبان ماه 1389 لغايت فروردين ماه 1390 انجام شد. زنان پس از 2 هفته مشاهده و تعيين نمره اوليه علايم يائسگي با استفاده از شاخص يائسگي کوپرمن (گرگرفتگي و تعريق، احساس گزگز يا بي حسي اندام ها، بي خوابي، عصبانيت، افسردگي، سرگيجه، ضعف و خستگي، دردهاي مفصلي و عضلاني، سردرد، تپش قلب و احساس مورمور شدن)؛ به صورت تصادفي در دو گروه 36 نفري دارونما و مداخله (مصرف کننده کپسول حاوي 45 ميلي گرم عصاره ايزوفلاون شبدرقرمز) قرار گرفتند. آزمودني ها به مدت 8 هفته روزانه يک کپسول مصرف نمودند و علايم يائسگي را به صورت هفتگي ثبت نمودند. داده ها با استفاده از نرم افزاري آماري SPSS-18، independent t-test، ANOVA، chi-square و Mann-Whitney test تجزيه و تحليل شدند.
يافته ها: 55 نفر از زنان (27 نفر از گروه دارونما و 28 نفر از گروه مداخله) مطالعه را به اتمام رساندند. ميانگين سني گروه هاي دارونما 53.92±.21 سال و مداخله 52.96±3.07 سال بود. ميانگين سن هنگام يائسگي در گروه هاي دارونما و مداخله به ترتيب 51.38±2.63 سال و 50.05±1.17 سال بود. ميانگين مدت زمان سپري شده از يائسگي در گروه هاي دارونما 2.69±1.47 سال و گروه مداخله 2.66±1.65 سال تعيين شد. ميانگين عوارض يائسگي در پايان هفته دهم در گروه مداخله 13.87±7.22 و در گروه دارونما 16.44±11.59 تعيين گرديد که اين کاهش از نظر آماري معني دار بود (P<0.05).
نتيجه گيري: اين مطالعه نشان داد که مصرف کپسول هاي حاوي عصاره ايزوفلاون شبدرقرمز به مدت 8 هفته سبب کاهش عوارض يائسگي زنان يائسه مي شود.
همچنین در بررسی های انجام شده مشخص شد که کپسول خوراکی شبدرقرمز می تواند در کاهش شدت علائم جسمی یائسگی موثر باشد.
بسیاری از زنان از شبدر قرمز استفاده می کنند تا استروژن های طبیعی گیاه، علائم یائسگی آن ها را بهبود بخشد. هرچند، تاکنون نتایج تحقیق متفاوت بوده است. علیرغم نگرانی اولیه، مطالعات اخیر افزایش سرطان رحم در صورت مصرف 3 ماهه ی این گیاه را اثبات نکرده است.. اما اگر نگران هستید، بهتر است که با پزشک خود مشورت کنید.
عوارض مصرف شبدر
هیچ عوارض جانبی جدی در افرادی که شبدر قرمز را به مدت یک سال مصرف می کنند، گزارش نشده است. عوارض جانبی عمومی ممکن است شامل سردرد، تهوع و خارش باشد.
با این حال، حیواناتی که مقادیر زیادی از شبدر قرمز می خورند، عقیم می شوند.
افرادی که مبتلا به سرطان پستان هستند، نباید بدون مشورت با پزشک از شبدر قرمز استفاده کنند.
شبدر قرمز ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد، به ویژه در افرادی که داروهای رقیق کننده خون را مصرف می کنند.