گیاه گل ختمی یک از داروهای گیاهی بسیار موثر برای درمان سرفه است ختمی از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است و بطور کلی روی تمام اعضای بدن مخصوصا روده ها ، ریه ها ، معده ، کلیه ها و مثانه موثر است . همچنین ریشه، تخم، گل و برگ ختمی برای کاهش درد های زایمان اثربخش است، گل و برگ ختمی برای درمان سوختگی مفید بوده و دم کرده گل آن برای بیماری برونشیت اثر شفابخش دارد. واز آن به صورت ضماد برای التهاب پوستی خیسانده ۲-۳ درصد آن به صورت تنقیه در التهاب رکتوم، مصرف خوراکی برای زخم های معده و اثنی عشر، کولیت و آنتریت، یبوست، سندرم روده تحریک پذیر و به صورت موضعی ، غرغره و دهان شویه در التهاب دهان و حلق می توان استفاده کرد.
خواص درمانی گل ختمی بر سرفه
برگ و گل ختمی به صورت دم کرده برای تسکین سرفه مفید و دم کرده آن برای رفع التهاب گلو مفید بوده است. ریشه، برگ و گل ختمی مصرف دارویی دارد گل ختمی از نظر طب قدیم ایران دارای طبیعتی سرد وتر است. یکی از شایع ترین علت وجود خلط به خصوص در ناحیه حنجره و گلو، عفونت ها و مخاط هایی است که از حفره های سینوسی به سمت حلق جریان پیدا می کند. این نوع عفونت ها را نزله می نامند که معمولا در ساعات ابتدایی صبح بیشتر است و هرچه به میانه روز پیش می رویم از میزان آن کاسته می شود.خلط می تواند منبعی برای ورود عفونت به بدن باشد و با افزایش حجم خلط احتمال ورود عفونت به گلو و ریه ها افزایش یافته و در بلند مدت سبب ابتلا به بیماری های قلبی و آسم و تنگی نفس شود که انباشته شدن خلط در معده سبب لزج شدن مخاط معده و نیز بدبو شدن دهان می شود که کهنه شدن خلط درمان سرماخوردگی را به تعویق می اندازد.گل ختمی ضددرد، ضدباکتری، ضدسم، ضد التهاب، ضدسرفه، ضدعفونی کننده، ضداحتقان، ضد کرم، ادرارآور، خلط آور، کاهش دهنده قند خون، محرک سیستم ایمنی بدن، ملین و مسهل است. ریشه ختمی به عنوان منبع مهم موسیلاژ برای درمان گلودرد، سرفه وناراحتی های معده است موسیلاژها گروهی از ترکیبات گیاهی هستند که مملو از پلی ساکارید (Polysaccharides) می باشند. موسیلاژها در تماس با آب کم و بیش حل می شوند و ماده ای لزج، مانند ژلاتین تولید کرده و حجیم می شوند. موسیلاژها دارای خاصیت ضد التهاب، مرطوب کنندگی، نرم کنندگی، چسبندگی و بادکننده هستند. مصرف آنها همچنین موجب تسهیل در خروج فضولات روده می گردد. به همین دلیل عصاره ختمی، مانند عصاره اسفرزه و تخم کتان و برخی دیگر از گیاهان حاوی موسیلاژ ملین می باشد.موسیلاژ موجود در ختمی سوزش غشاء مخاطی را تسکین و التهاب را کاهش می دهد. از اینرو عصاره ختمی برای تسکین سرفه و آسم و درمان التهاب معده، التهاب روده کوچک و روده بزرگ، دیوریتکولیت و رکتیت توصیه می گردد. به علاوه استفاده از عصاره این گیاه برای بهبود عفونت مثانه نیز مفید است.ویژگی های برجسته این گیاه دارویی آنرا در زمره گیاهان منتخب سازمان جهانی بهداشت (WHO) قرار داده و سازمان مذکور این گیاه را برای مداوای انواع التهاب ها و همچنین به عنوان ضد سرفه و خلط آور توصیه می نماید.
نحوه دم کردن گل ختمی چگونه است؟
یک قاشق غذا خوری گل ختمی را در قوری بریزید و روی آن آب با دمای ۷۰ یا ۸۰ درجه ریخته و اجازه دهید که به مدت ۱۵ دقیقه دم بکشد.
استفاده از شربت گل ختمی
شربت گل ختمی دارای مقدار بالایی از هیدروکلوئیدهای پلی ساکاریدی می باشد.این ترکیب همانند یک پوشش محافظ بر روی مخاط دهان و گلو در برابر تحریکات خارجی می باشد.در نتیجه سبب درمان سرفه های خشک و کم کردن شدت سرفه می شود.
تهیه دمنوش ختمی
برای تهیه دم کرده ختمی، حدود 20 گرم مخلوط برگ و گل خشک ختمی را ترجیحاً به همراه همین مقدار ریشه در یک لیتر آب جوش قرار دهید و بگذارید تا سرد شود. سپس آنرا صاف کرده و در صورت تمایل با عسل شیرین کنید. دم کرده ختمی برای تسکین سرفه و آسم (بویژه برای کودکان) و نیز ناراحتی های نای و نایژه و التهاب های دستگاه گوارش بسیار موثر است و علاوه بر آن موجب افزایش اشتها نیز می گردد.قرار دادن برگ و گل ختمی (و یا دستمال آغشته به دم کرده آن) روی کورک و یا محل دمل باعث نرم شدن پوست و در نهایت خروج چرک گردیده و همچنین برای رفع سوزش و خارش محل گزیدگی حشرات نیز مفید است.امروزه این گیاه، به منظور استفاده صنعتی، در سطح وسیعی در کشور کشت گردیده و محصولات حاصل از آن با کیفیت مطلوب در داروخانه ها عرضه می گردند. رنگ سیاه گلهای این واریته سرشار از آنتوسیانین است که برای تقویت قلب و عروق بکار می رود. این واریته از ختمی در حال حاضر در دست تکثیر بوده و در آینده نزدیک فرآورده های حاصل از آن به بازار عرضه خواهد شد.
عوارض مصرف گل ختمی
- ختمی گیاه مفید و بی ضرری است فقط زنان باردار و مادرانش یدره باید از زیاد خوردن آن پرهیز کنند.کسانیکه سرد مزاج هستند باید ختمی را با عسل بخورند.
- این گیاه ممکن است موجب کاهش قند خون شما شود ولی استفاده همزمان این گیاه به همراه دارو های ضد دیابت ممکن است کنترل قند خون را پیچیده تر از قبل کند.