ماهی ها کلا جزء غذاهای پُر خاصیت به حساب می آیند، به خصوص در سال های اخیر و با افزایش نتایج مثبت حاصل از تحقیقات در مورد خواص ماهی، جایگاه مناسبی هم در برنامه غذایی روزانه افراد باز کرده اند.
ماهی تن از آن دسته غذاهایی است که به دلیل سهولت تهیه، در فهرست غذایی اغلب خانواده ها وجود دارد.
ماهی تن چیست؟
ماهی تن از دسته محصولات دریایی است كه به علت سلامت طبیعی و خواص فراوان آن، مورد توجه بسیاری از خانواده ها و مصرف كنندگان در سراسر جهان امروز قرار گرفته است. متداول ترین روش مصرف آن به صورت كنسروشده می باشد.
«تن» نام یک نوع ماهی نیست بلکه نام گروهی وسیع از ماهی هاست. در واقع تن نام چند نوع ماهی بزرگ اقیانوسی از خانواده تن ماهیان (به انگلیسی: Scombridea) است. برخلاف انواع دیگر ماهی که گوشت سفید دارند، ماهی تن گوشت صورتی یا قرمز تیره دارد. علت قرمزی گوشت این نوع ماهی ، میزان زیاد میوگلوبین (پروتئین محتوی آهن در عضله) است.
ارزش غذایی تن ماهی
ماهی تن و فرآورده های وابسته را می توان به عنوان یكی از غنی ترین مواد غذایی نام برد، چرا كه دارای كالری بالا و نیز حاوی پروتئین با كیفیت بالا می باشد. همچنین ماهی تن میزان قابل توجهی از اسیدهای آمینه ضروری برای بدن را داراست كه قابل هضم برای تمامی افراد می باشد. عامل مهم تر میزان چربی و كلسترول پایین آن است. وجود اسید چرب امگا-3 یكی دیگر از ویژگی های مهم این نوع فرآورده به حساب می آید. از دیگر مواد مغذی این نوع ماهی می توان انواع ویتامین های محلول در آب و محلول در چربی و انواع مواد معدنی مانند سدیم، آهن، فسفر، سلنیوم، روی، منگنز و مس را نام برد.
آماده سازی : تخلیه کردن ماهی، انتقال ماهی به سردخانه، یخ زدایی، شستشو، جدا کردن سر، تخلیه شکم، فلس گیری و شستشوی مجدد
پخت اولیه
پر کردن محصول درون قوطی
هواگیری
دربندی قوطی
اتوکلاو کردن
خشک کردن و خنک سازی
کد گذاری و برچسب زنی
انبار قرنطینه : 10 تا 15 روز، برای اطمینان از صحت استریل شدن در اتوکلاو و از بین رفتن آلودگی ها، آلودگی هایی که باعث تورم قوطی و نشت کردن مواد می شوند.
خواص تن ماهی
کاهش بیماری قلبی؛ تن ماهی سرشار از امگا-۳ و برای حفظ کارکرد قلب بسیار مفید است. امگا-۳ نسبت تمرکز اچ دی ال یا همان کلسترول خوب را در بدن افزایش می دهد، مانع از ایجاد لخته در عروق خونی می شود، و آهنگ ضربان قلب را بهبود می بخشد.
درمان فشار خون
کاهش درد مفاصل
کاهش تنگی نفس
افزایش رشد در نوجوانان
چربی های امگا-۳ برای بدن مان مفید هستند. این مواد فواید زیادی برای بدن دارند، و کنسرو تن ماهی نیز سرشار از این مواد است. امگا-۳ موجود در تن ماهی ۲۸ برابر بیش تر از ماهی های آب شیرین است.امگا-۳ ممکن است به کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی، تسکین آرتروز، و کاهش خطرات بیماری آسم کمک کند، و هم چنین برای رشد و پرورش کودکان نیز بسیار مهماست. امگا-۳ هم چنین قادر است سطوح کلسترول خون را تنظیم و کم کند، و تناسب میان کلسترول خوب و بد را نیز بهبود ببخشد.
ید موجود در کنسرو تن ماهی نقش بسیار مهمی در پیشگیری از اوریون و هم چنین بهبود هوش کودکان ایفا می کند.
مادران شیرده با مصرف تن ماهی، تا قبل از ۹ ماهگی نوزادان شان، می توانند از بدن آن ها در برابر آلرژی ها (حساسیت ها) محافظت کنند.
DAH که بخشی از امگا3 موجود در ماهی های تن است در بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن نقش موثری دارد.
امگا 3 از عناصر سازنده و مهم در تقویت و حفظ بینایی به شمار می آید که نقش مهمی در رشد و تکامل بینایی کودکان ایفا می کند.
مضرات تن ماهی
مصرف زیاد تن ماهی برای مبتلایان به بیماری های مغزی و عصبی و همچنین کودکان و مادران باردار توصیه نمی شود، زیرا سیستم مرکزی و عصبی جنین را که به سرعت در حال رشد است، تحت تاثیر قرار می دهد. ماهی تن از جمله ماهی هایی است که از میزان قابل توجهی جیوه برخوردار است. مصرف زیاد جیوه احتمال بروز برخی بیماری ها از جمله بیماری های عصبی را افزایش می دهد. جیوه از عناصر سنگین به شمار می رود و استفاده زیاد از آن، برای بدن حکم مواد سمی را دارد. تجمع جیوه در بدن منجر به بروز اختلالات شنوایی ، لرزش عضلات ، بروز بی حسی عمومی و به هم خوردن متابولیسم درونی می شود و از همه مهم تر این که جیوه عملکرد سیستم عصبی را مختل می کند و به رشد بافت مغزی آسیب جدی می رساند.
کنسرو تن ماهی در صورت نگهداری در شرایط نامناسب یا انقضای تاریخ مصرف آن، به سرعت فاسد می شود و مسمومیت بسیار جدی به نام مسمومیت بوتولیسم را ایجاد می کند که می تواند حتی سبب مرگ هم گردد.طبق توصیه کارشناسان حتما کنسرو تن ماهی را قبل از مصرف باید 20 دقیقه در آب جوشاند و سپس مصرف کرد تا احتمال مسمومیت با آن به حداقل برسد.
کنسرو ماهی تن یکی از غذاهای بسیار پر نمک است که برای افراد مبتلا به فشار خون مضر است. بعلاوه مقدار روغن آن نیز برای سلامتی مضر است و بهتر است روغن از گوشت جدا شود و بعد مصرف شود.
چند نکته مهم
برای جوشاندنصحیح کنسرو تن ماهی، باید قوطی کنسرورا در ظرف محتوی آب قرار داد، طوری که آب کاملا قوطی را احاطه کند. زمان ۲۰ دقیقه از شروع جوشیدن آب محاسبه می شود. چرا که این سم در دمای ۱۰۰ درجه (در عرض یک دقیقه) غیرفعال می شود.
گاهی اوقات برخی از ماهی های کنسروی رنگ روشن تر و برخی دیگر رنگ تیره تری دارند. درواقع قسمت های مختلف ماهی ممکن است رنگ های متفاوتی داشته باشد و این موضوع بستگی به بافت ماهی دارد و تیره تر بودن ماهی کنسروی دلیل بر کهنه بودن آن نیست.
مصرف ماهی ۳ روز در هفته توصیه می شود اما بهتر است ماهی کنسروی بیشتر از یک بار در هفته مصرف نشود.
طبع ماهی سرد یا خنک است و ممکن است مصرف آن با موادی مانند ماست و سبزی باعث واکنش های دستگاه گوارش و سردی و دل درد شود.
از مصرف کنسروها ی بادکرده و زنگ زده خودداری نمایید.