دوگانه سوز کردن خودرو در شهرهای بزرگ و شلوغ که تردد شهری و بین شهری در آن بالا است، یکی از راه های موثر در کاهش مصرف سوخت و همچنین کاهش آلودگی هوا محسوب می شود. در کشور ما نیز این روند در ابتدا از ناوگان حمل و نقل عمومی و تاکسی ها و پس از آن با تولید خودروهای داخلی آغاز شد.
فروش خودروهای دوگانه سوز و طرح دوگانه سوز کردن خودروهای داخلی از دهه ۸۰ در شهرهای بزرگ ایران با استقبال نسبتا مناسبی همراه شد. بدین گونه که افزایش نرخ سوخت در دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ یکی از مهمترین دلایل برای دوگانه سوز کردن خودروها در ایران به شمار می آید. در این سال ها گروه خودروسازی ایران خودرو و گروه خودروسازی سایپا تلاش کردند تا برخی محصولات خود را به سمت تولید دوگانه سوز سوق دهند که مورد توجه و استقبال متقاضیان نیز قرار گرفت.
گاز طبيعي اولين بار در سال ۱۷۷۶ ميلادي توسطAlessandro Voltaكشف شد، اما استفاده از اين گاز به عنوان سوخت در خودروها به سالهاي بعد از آن بر ميگردد.
ايتاليا به عنوان اولين كشور استفاده كننده از گاز طبيعي شناخته ميشود، اين اقدام در اوايل سال ۱۹۱۰رخ داد از سال ۱۹۳۰ ميلادي استفاده از گاز طبيعي به طور چشمگيري گسترش يافت. از جمله كشورهاي پيشرو در اين حوزه مي توان به كشورهاي فرانسه، ايتاليا، آمريكا، برزيل، آرژانتين و نيوزلنداشاره نمود.
در ايران اولين بار در سال ۱۳۵۶ طرح گاز سوز كردن خودروها به صورت آزمايشي در شهر شيرازبا تبديل ۱۲۰۰ دستگاه سواري به مرحله اجرا درآمد. مشابه اين طرح در مشهد نيز در سال ۱۳۶۶اجرا شد. شركت اتوبوسهاي تهران و حومه نيز در سال ۱۳۷۱ ، تحقيقاتي را در زمينه گاز سوز كردناتوبوسهاي درون شهري آغاز نمود كه در سال ۱۳۷۵ ، به بهره برداري رسيد.
از سال ۱۳۸۳ شركت سايپا با هدف همراستا نمودن فعاليت ها و توليد محصولات مطابق با خط مشي هاي كل سازمان، شروع به توليد خودروهاي گازسوز نيسان وانت و پرايد نمود و اين روند با گذر زمان، رشدفزاينده داشته است.
آیا یک خودروی دوگانه سوز، ارزش وجه پرداختی برای خرید آن را دارد؟ در ادامه متن با ما همراه باشید تا پاسخی برای این سوال پیدا کنیم.
مبحث اول: قیمت
یکی از مهم ترین معیارهای مقایسه بین بنزین و گاز طبیعی، قیمت آن ها است که عده ای را ترغیب می کند تا از خودروهای دوگانه سوز برای تردد روزانه خود استفاده کنند. در حال حاضر، قیمت هر کیلوگرم گاز CNG، حدود 700 تومان است؛ درحالی که بنزین به نرخ یارانه ای، 1500 تومان و به نرخ آزاد، 3000 تومان محاسبه می شود؛ بنابراین، در مقایسه اولیه، گاز CNG ارزان تر است؛ با این حال، نمی توان گفت که گاز CNG سوخت ارزان تری نسبت به بنزین است.
اگر با اتومبیل خود در ماه کمتر از 500 کیلومتر یعنی پنج تا هفت هزار کیلومتر در سال رانندگی می کنید، خرید خودروی دوگانه سوز به هیچ عنوان برای شما مقرون به صرفه نخواهد بود؛ چراکه هزینه پرداختی برای سوخت از جانب شما، چندان گزاف نیست و از سوی دیگر، نیازی به گلاویزشدن با دردسرهای استفاده و نگه داری از یک خودروی دوگانه سوز ندارید.
اگر با اتومبیل خود در ماه مسافتی بین 800 الی 1000 کیلومتر یا به عبارتی 10 الی 12 هزار کیلومتر در سال را طی می کنید، خرید خودروی دوگانه سوز می تواند بخشی از هزینه های شما بابت پرداخت قیمت بنزین را کاهش دهد. با این حال، باید توجه کرد که میزان مصرف گاز طبیعی در خودروهای دوگانه سوز بیشتر از بنزین است و مخزن خودروی شما در فواصل کوتاه تری تخلیه می شود و نیاز مجدد به سوخت گیری خواهید داشت.
اگر خودروی شما در ماه مسافتی بین 1200 الی 1400 کیلومتر می پیماید، خرید یک خودروی دوگانه سوز در شرایط فعلی، قطعا برای شما مقرون به صرفه خواهد بود. برای خودروهایی که بیش از 15 هزار کیلومتر در سال فعالیت می کنند، استفاده از سوخت گاز طبیعی گزینه ایده آلی جهت کاهش هزینه های جاری است.
مبحث دوم: ایمنی
هر دو سوخت مورد استفاده در خودرو، یعنی گاز طبیعی و بنزین، قابل اشتعال و خطرساز هستند؛ با این حال، قدرت اشتعال گاز طبیعی به دلیل ذات آن بسیار بیشتر است. به همین دلیل، استفاده از خودروهای دوگانه سوز به ملاحظات ایمنی بیشتری نسبت به خودروهای بنزینی نیاز دارد.
خودروهای دوگانه سوز که توسط کارخانه های خودروسازی تولید می شوند، باید استانداردهای سخت گیرانه ای را پشت سر بگذارند و پروتکل های مختلفی را رعایت کنند؛ از این رو، می توان به خودروهای دوگانه سوزی که توسط کارخانه به تولید رسیده اند، اعتماد کرد. با این حال، قطعات و لوازم نصب شده روی خودروهای دوگانه سوز، در فواصل مشخص نیاز به تعویض دارند و باید عملیات مربوط به تعمیر و نگه داری آن ها به بهترین نحو اجرا شود.
خرید خودروهایی که به صورت دستی و با لوازم متفرقه تبدیل به دوگانه سوز شده اند، به هیچ عنوان توصیه نمی شود. استانداردهای ایمنی هنگام نصب قطعات سوخت CNG، در این گونه خودروها رعایت نشده است و باید از خرید خودروهای دوگانه سوز دستی اجتناب کرد.
مبحث سوم: نگه داری
این روزها قیمت قطعات خودرو به شدت افزایش یافته و هزینه های نگه داری خودروهای داخلی از توان اکثر مالکان آن ها خارج است؛ به همین دلیل، یکی از نکات مهم هنگام خرید خودرو، انجام امور مربوط به تعمیر و نگه داری آن است. همان طور که از نام خودروی دوگانه سوز برمی آید، این خودرو از دو نوع سوخت استفاده می کند و به همین منظور، باید قطعات مرتبط با سوخت بنزین و گاز را مورد سرویس قرار دهید؛ بنابراین، هزینه های نگه داری اتومبیل شما نسبت به یک خودروی تک سوز بیشتر خواهد بود.
از سوی دیگر، تمامی لوازم مربوط به استفاده از سوخت CNG باید در فواصل زمانی کوتاه مورد بررسی و تعویض قرار گیرند. سوخت CNG ، گازی به شدت خطرناک و قابل اشتعال است و درصورتی که سرویس قطعات آن به درستی انجام نشود، انفجار مخزن CNG رویدادی محتمل خواهد بود.
از سوی دیگر، خودروهای دوگانه سوز در ایران، اتومبیل هایی بنزینی هستند که به اجبار ناچار به سازگاری با سوخت گاز طبیعی شده اند؛ بنابراین، استفاده از گاز طبیعی که نسبت به بنزین ساختار متفاوتی دارد، موجب واردشدن فشار بیشتر بر پیشرانه خودرو خواهد شد و استهلاک آن را افزایش خواهد داد؛ به همین دلیل، عمر خودروهای دوگانه سوزی که در کشورمان وجود دارند، کمتر از خودروهای بنزینی است و باید این نکته را هنگام خرید خودرو در نظر داشته باشید؛ چراکه خودرو در کشورمان یک سرمایه محسوب می شود.
مبحث چهارم: سهولت استفاده
استفاده از خودروهای دوگانه سوز در مقایسه با خودروهای بنزینی محدودیت هایی دارد که سبب می شود تا برخی افراد قید خرید خودرو دوگانه سوز را بزنند. برای مثال خودروهای دوگانه سوز با در بر داشتن مخزن سوخت اضافه و تجهیزات ارتباطی، وزن بیشتری نسبت به یک خودرو بنزینی هم رده دارند. علاوه برآن نصب مخزن در عقب خودرو موجب خواهد شد تا بخشی از فضای صندوق عقب اشغال شود و به فضای کمتری برای قرار دادن بارها و تجهیزات خود دسترسی خواهید داشت.
از سوی دیگر جایگاه های سوخت CNG به اندازه پمپ بنزین ها فراگیر نیستند و حتی در برخی شهرهای کشورمان هنوز جایگاه CNG وجود ندارد یا پمپ های آن به اندازه ای نیست که پاسخگوی نیاز مصرف کنندگان باشد. در سوی مقابل دسترسی به بنزین در تمامی کشورمان مهیا است و لازم نیست تا مدت زیادی را در صف جایگاه گاز CNG سپری کنید.
در نهایت اگر بتوانید با دو نکته گفته شده کنار بیایید، سومین مانع استفاده از خودروهای دوگانه سوز قدرت و شتاب کمتری است که با استفاده از سوخت گاز طبیعی به دست می آید؛ بنابراین اگر با یک خودرو دوگانه سوز به سفر می روید، باید منتظر ارایه شتاب و کشش ضعیف از اتومبیل خود باشید که بیش از حد سنگین شده است.
