خطای دید و چشم انسان (تحلیل ۱۰ خطای دید جالب)

  سه شنبه، 09 آذر 1400   زمان مطالعه 7 دقیقه
خطای دید و چشم انسان (تحلیل ۱۰ خطای دید جالب)
حتما در مورد خطای دید یا توهم بصری مطالبی خوانده یا تصاویر و فیلم هایی دیده اید که نشان می دهد به آن چه می بینیم و درک می کنیم، چندان هم نمی توان اعتماد کرد. گاهی اطلاعاتی که توسط چشم دیده و توسط مغز پردازش می‌ شوند، با واقعیت تصویر تطابق ندارند. حال در این مطلب شما را با ۱۰ خطای دید جالب آشنا میکنیم.

گاهی اطلاعاتی که توسط چشم دیده و توسط مغز پردازش می شوند، با واقعیت تصویر تطابق ندارند. به زبان ساده تر باید گفت، توهم بصری به احساس دیدن تصاویری گفته می شود که فریبنده هستند و با واقعیت تفاوت دارند. تحقیقات چند دهه اخیر برای شناخت و درک بیشتر سیستم بینایی و پی بردن به چگونگی فریب خوردن این سیستم در برابر خطای دید یک راه پیدا کرده است، این که ببینیم مغز ما در برابر خطای دید چه واکنشی از خود نشان می دهد. در ادامه ۱۰ خطای دید را بررسی خواهیم کرد که هم سرگرم کننده است و هم آموزنده. شما می توانید به سوالات پاسخ دهید و در انتهای مقاله پاسخ آن را ببینید. حتما شما هم میدانید که در این خطاهای دید ترفندی نهفته است، اما تلاش نکنید که از مغزتان دقیق تر شوید. این بار از فریب خوردن لذت ببرید!

خطای دید ابعاد مربع ها

در تصویر زیر آیا مربع های درون رنگ آبی و زرد رنگ یکسانی دارند؟ یا باهم متفاوت هستند؟

خطای دید رنگ مربع ها

خطای دید خطوط موازی

خطوط موجود خطوط افقی، مستقیم هستند یا مورب؟

خطای دید خطوط مستقیم و مورب

توهم دیداری دایره های متحرک

با دقت در تصویر زیر تعیین کنید که این دایره ها ثابت هستند یا در حال حرکت؟

خطای دید دایره های ثابت یا متحرک

شمارش پاهای فیل

به نظر شما فیل موجود در تصویر زیر چند پا دارد؟

خطای دید تعداد پاهای فیل

توهم مربع های غیرهمرنگ

با دقت در تصویر زیر به این سوال که آیا مربع ها همرنگ هستند یا غیر همرنگ پاسخ دهید.

توهم مربع های غیرهمرنگ

توهم خطوط هم اندازه

به نظر شما این دو خط افقی موجود در تصویر زیر هم اندازه اند؟

خطای دید خطوط هم اندازه

نقطه های خاکستری

چند نقطه خاکستری در تقاطع خطوط سفید می بینید؟

خطای دید نقاط خاکستری

خطای دید اندازه دایره ها

آیا دایره های نارنجی که در تصویر زیر مشاهده می کنید هم اندازه اند؟

خطای دید اندازه دایره ها

عکس خطای دید چهره آبراهام لینکلن

تصویر زیر عکس آبراهام لینکلن می باشد اما سوال اینجاست که آیا چهره آبراهام لینکلن طبیعی به نظر می رسد؟

خطای دید تصویر آبراهام لینکلن

نقاشی ترکیبی

می توانید نوزاد را در این تصویر ببینید؟

خطای دید نقاشی نوزاد

پاسخ معماها

اکنون پاسخ های خود را با آنچه در زیر آمده مقایسه کنید، تا متوجه آنچه در مغز شما گذشته و آنچه که در هرکدام از این خطای دید ها تجربه کرده اید بشوید.

۱– اثر بازولد (Bazold effect)

اثر بازولد نوعی توهم دیداری است. یک استاد آلمانی هواشناسی به نام Wilhelm von Bezold کشف کرد که یک رنگ با توجه به رنگ های دیگری که در مجاورت آن قرار دارد ممکن است متفاوت به نظر برسد. در نتیجه در این خطای دید مربع های کوچکی که در مربع های زرد و آبی قرار دارند، رنگ یکسانی دارند. اما به دلیل اینکه رنگ مربع های بزرگتر به روی مربع های کوچک تر تاثیر میگذارد متفاوت به نظر می رسند.

۲– خطای دید دیوار کافه

این پدیده توسط ریچار گریگوری (Richard Gregory) کشف شد. به گفته وی این اثر توسط یکی از اعضای آزمایشگاهش به نام استیو سیمپسون (Steve Simpson) در کاشی دیوار یک کافه در پایین تپه سنت مایکل در بریستول مشاهده شد.

گرچه به نظر می رسد که خطوط افقی، مورب هستند، اما واقعیت این است که این خطوط مستقیم می باشند.این اثر یک خطای دید هندسی بصری است که در آن خطوط به طور موازی و مساوی تقسیم شده اند، و به دلیل الگوی زیگزاگ قرار گرفتن مربع های سیاه و سفید درک افقی بودن خطوط مختل می شود و شیب دار به نظر می رسند. زیرا مغز ما هنگام تفسیر این پدیده تمایل به پخش مناطق تیره در مناطق روشن دارد.

خطای دید دیوار کافه

۳– حرکت غیر واقعی

اصطلاح حرکت غیرواقعی (illusory motion) که با عنوان توهم حرکت (motion illusion) نیز شناخته می شود، یک خطای دید است که در آن با وجود این که دایره ها ساکن هستند اما به نظر می رسد که در حال حرکت اند. در ایجاد این اثر کنتراست رنگهای موجود و محل قرارگیری اشکال موثر می باشند.

حرکت ظاهری (apparent motion) متداول ترین نوع حرکت غیرواقعی است و هنگامی که تصاویر به ردیف پشت سر هم با یک سرعت مشخص مانند یک فیلم نمایش داده شوند، حس می شود.

۴– پای فیل

چند ثانیه به تصویر خیره شوید، خواهید دید که تشخیص تعداد پاهای این فیل غیرممکن است. در واقع این خطای دید به دلیل دستکاری تصاویری از فرضیات طبیعی ما از دنیا صورت می گیرد.

5- خطای دید مربع های غیر همرنگ

مربع پایینی روشن تر به نظر می رسد. این طور نیست؟ با کمک دست، خط افقی که میان دو مربع وجود دارد را بپوشانید تا ببینید که هردو یک رنگ را دارند.

۶– خطای دید مولر لایر

این خطای دید جزو خطاهای ادراکی به حساب می آید و به این دلیل مولرلایر نام گرفته که مبدع آن یک جامعه شناس آلمانی، به همین نام بوده است (Franz Carl Müller-Lyer). وی این سنجش خطای دید را در سال ۱۸۸۹ ابداع کرد که البته به آن خطای درازا هم گفته می شود. این نوع خطای دید انواع مختلفی دارد که رایج ترین آن همان تصویری است که در سوال آمده.

اگر چه خط پایینی بلندتر به نظر می آید اما هر دو خط افقی دارای طول یکسان هستند. باور ندارید ؟ به تصویر پایین نگاه کنید.

پاسخ خطای دید خطوط هم اندازه

همان طور که می دانید زاویه دید با فاصله کوچک تر می شود بنابراین مغز به طور اتوماتیک حس می کند اشیاء دورتر بزرگ تر هستند. مثلاً خطای مولر لایر، به نقاشی هایی تشبیه شده اند که چشم انداز داخلی و خارجی ساختمان ها در آن ها گنجانده می شود. در این گونه تصاویر ناظر گوشه ی داخلی را دورتر از گوشه خارجی ادراک می کند. همین امر به طور خودکار، تصحیح ثبات اندازه را به راه می اندازد و در نتیجه، باعث می شود آن مؤلفه از شکل، بلندتر از تصویر شبکیه ای آن به نظر برسد و از این رو، بلندتر از خط دیگر دیده می شود.

۷– خطای دید هرمان گرید

آیا موفق به شمردن نقاط خاکستری شدید ؟ بر خلاف چیزی که مغزتان به شما نشان می دهد هیچ نقطه ی خاکستری رنگی در این تصویر وجود ندارد! در این خطای دید لکه های خاکستری رنگ سایه مانندی را در تقاطع چهار خانه های سفید رنگ مشاهده می کنید، اما در واقع شما نقاطی سفید را می بینید که در دید شما به سرعت تیره می شوند و به محض اینکه روی آن ها تمرکز کنید بقیه ی نقاط تیره می شوند. تا کنون دلیل های بسیاری برای این پدیده آورده شده اما هیچ کدام قانع کننده نیست. فقط می توان به فریب خوردن مغز بسنده کرد! این خطای دید را می توان در پرچم کرن نیز مشاهده کرد.

پاسخ خطای دید نقطه های خاکستری

۸– خطای دید ابینگهاوس

خطای دید ابینگهاوس یا دایره تیچنر یکی از مشهورترین خطاهای دید است که مربوط به تخمین اندازه نسبی و ظاهری اشکال می باشد. این خطای دید توسط روانشناس آلمانی هرمان ابینگهاوس کشف شده است. به تصویر زیر نگاه کنید. هر دو دایره نارنجی هم اندازه هستند، اما به طور حتم شما دایره ای که در بین دایره های بزرگ تر محصور است را کوچک تر از دیگری دیدید. دلیل اصلی این پدیده فاصله و اندازه دایره های دور دو دایره نارنجی مرکزی است.

خطای دید دایره های هم اندازه

۹– آبراهام لینکلن

پاسخ شما به سوال مثبت بود ؟ اگر فکر می کنید که صورت آبراهام لینکلن طبیعی است، کافی است تصویرش را برعکس کنید تا متوجه واقعیت شوید.

خطای دید تصویر آبراهام لینکلن

به نظر نمیرسد که چشم هایش طبیعی باشند! برخی نورون ها در مغز به پردازش چهره ها اختصاص داده شده اند. چهره ها معمولا به صورت عمودی و درست دیده می شوند. هنگامی که یک چهره را وارونه ببینیم مغز دیگر آن را به عنوان یک چهره پردازش نمی کند بلکه به عنوان یک شکل آن را بررسی خواهد کرد. نورون ها چهره ها را تخصصی تر از اشیاء بررسی میکنند، در نتیجه مغز ما غیرعادی بودن این چهره را تشخیص نمی دهد. این موضوع توضیح می دهد که چرا در حالتی که چهره وارونه است، متوجه چشم های عجیب نمی شویم.

۱۰– تصویر نوزاد

تصویری که در سوال آمده یک مثال جالب از یکی از انواع خطای دید است. محیط مرئی گمراه کننده! بار دیگر به تصویر دقت کنید، سر نوزاد را در سمت چپ و پاهایش را در مقابل تنه درخت در سمت راست می توانید مشاهده کنید.

سخن پایانی

امیدوارم که این پرسش و پاسخ های خطای دید برای شما جالب بوده باشد و حقایق شگفت انگیزی در باره مغز خود یاد گرفته باشید.

دیدگاه ها

  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
رهبر معظم انقلاب: از وقتی که رهبر شده‌ام آجیل نخوردم؛ چون رهبر باید مثل فقرا زندگی کند! (468 نظر) 10 اقدامِ منجر به گرانی در 100 روز (254 نظر) 10 ایده تبلیغات مؤثر برای کسب‌وکارهای کوچک (246 نظر) (تصاویر) سفر به عصر قاجار؛ منظره‌های «کلاردشت»، 158 سال قبل (244 نظر) داریوش ارجمند: زنی که وزنه برداری می کند نه رَحِم دارد و نه تخمدان ریش درآورده نه می‌تواند شوهر کند و نه می‌تواند بچه داشته باشد! (243 نظر) مهران مدیری: من رفتم مسافرت و بهترین هتل اون شهر رو پیدا کردم ولی من رو نشناخت و گفت اتاقامون پُره، من هنوزم که هنوزه فکر میکنم دارم خواب میبینم+ویدیو (182 نظر) آخرین جشن تولد ساده و خلوت بهاره سرگل زایی، یکی از استعدادهای برتر کشورمان/ روحت شاد بانوی کرمانی+عکس (99 نظر) مهراب قاسم خانی: معرفی میکنم عضو جدید خانواده/ چه پشمالو و گوگولی هم هست+عکس (77 نظر) شهرام قائدی: دنیا دیگه نمیزاد مادرهای مارو، مادر من هیچوقت کرم به دستش نزد، نفهمید مو رنگ کردن چیه لباس خونه با مهمونی چه فرقی داره...+ویدیو (65 نظر) بهاره رهنما: من کاهل نماز بودم که بعد از شرط گذاشتن همسر دومم درباره نماز خواندن الان نمازم را میخوانم و دیگه کاهل نماز نیستم (61 نظر) خلاقیت خنده دار پدر ایرانی با طراحی سینما در توالت خانه اش حماسه آفرید+عکس/ هنر نزد ایرانیان است و بس😂 (41 نظر) رونالدو: برای اولین بار جورجینا را برای شام دعوت کردم متعجب بود چون باورش نمی شد که به جای اتوبوس با بوگاتی به خانه برمی گردد+فیلم (40 نظر) پریناز ایزدیار؛ هرچقدر هم شلوغ باشم بازم وقت دارم که به ازدواج فکر کنم، شرایط خانواده‌مون این مدلی نیست که ازدواج حتما باید سنتی باشه یا نباشه، ولی خودم دوست دارم همسرم رو انتخاب کنم (39 نظر) مهران مدیری: شایعه نیست؛ هواپیمای شخصی دارم سوئیچ رو هم دادم به بچه‌های پشت صحنه! / برشی از برنامه تلویزیونی جذاب «دورهمی» با اجرای بی‌نظیر مهران مدیری (39 نظر) بهنوش بختیاری؛ به همسرم میگم تو اصلا به من نگو دوستت دارم فقط بگو واریز کردم برات، تمااام🤣 (38 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
منتخب روز   
تب دنگی خطرناک شد؛ شیوع در جنوب شرقی ایران! سردار آزمون: وقتی دو تا گل میزنیم فکر میکنیم بازی رو بردیم و این ایراد بزرگ ماست/ناراحتی سردار آزمون بعد از بازی با قرقیزستان جزئیات پرونده آزار و اذیت دختر 16 ساله مشهدی از طرف 2 برادر ناتنی و پناه بردن او به کلانتری / از چند سال قبل که 2 برادر ناتنی ام به مصرف شیشه اعتیاد پیدا کردند مدام مرا کتک می زدند... مرگ پسر جوان بعد از خوردن الکل ضدعفونی اولین تمرین تیم ملی در استادیوم شهر بیشکک/ماشالله به این انرژی گروگانگیری افغان‌ها در تهران توسط 3 پاکستانی اخاذ اندروید 15 برای شیائومی و سامسونگ کی میاد؟ /لیست کامل تبلت‌هایی که اندروید15 سامسونگ را دریافت می‌کنند سلیقه‌ی خاص همسر پوریا پورسرخ برای سوپرایز تولد شوهر خوش‌تیپش با دیزاین شیک و کیک روکش طلا/ چه تیپ خفنی زده شادوماد! تصاویری از اولین تمرین ستاره های همیشه درخشان تیم ملی ایران، از طارمی گرفته تا بیرانوند و... در بیشکک قبل از بازی با قرقیزستان/به امید پیروزی✌ قتل خانمی جوان به دست یک مرد 43 ساله در تبریز/ پول و جواهرات انگیزه متهم از قتل بود سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه: دلم می‌خواهد طارمی در پرسپولیس باشد؛ قهرمانی پرسپولیس آرزوی همیشگی من است+ویدیو ضرب و شتم کارشناس اورژانس خراسان شمالی در حال انجام ماموریت!