ختم قرآن / تلاوت قرآن کریم؛ حزب 18- آیات 58 تا 87 سوره نساء + معنی و تفسیر آیات

معنی سوره نساء؛ آیات 58 تا 87

خداوند به شما فرمان می‌دهد که امانت‌ها را به صاحبانش برگردانید، و چون میان مردم به داوری نشستید به عدالت داوری کنید! [فرمانِ بازگرداندنِ امانت و به‌کارگیری عدالت در داوری] نیکو چیزی است که خداوند شما را به آن موعظه می‌کند، همانا خداوند همواره شنوا و داناست (58) ای مؤمنان! از خداوند اطاعت کنید، و نیز از پیامبر و صاحبان امرتان [که اوصیای به‌حق پیامبرند و مثلِ او دارای مقام عصمتند] فرمان ببرید! پس هرگاه دربارۀ چیزی [از احکام و امور مادّی و مسائل خانوادگی و اجتماعی و جنگ و صلح] اختلاف داشتید، اگر به خداوند و قیامت مؤمن هستید [برای خاتمه‌یافتنِ اختلاف] آن را به خدا و پیامبر ارجاع دهید! این [کار] برای شما بهتر و از نظر عاقبت نیکوتر است (59)

آیا وضع و حال کسانی که ادّعا دارند به آنچه بر تو و پیش از تو نازل شده مؤمن هستند ندانسته‌ای که می‌خواهند [در مورد اختلافشان] داوری را نزد طاغوت [یعنی هر شیطان فریبنده و بت و هر طغیان‌گری] برند؟ درحالی‌که فرمان یافته‌اند به طاغوت کافر باشند، و شیطان [با سوق‌دادنشان به‌سوی طاغوت] می‌خواهد آنان را به گمراهی دوری [که هرگز در آن دسترسی به هدایت ندارند] دچار کند‌ (60) چون به آنان گویند: [برای داوری و آگاه‌شدن به حقایق الهی] به‌سوی آنچه خداوند نازل کرده، و به محضر پیامبر [اسلام] بیایید. منافقان را می‌بینی که به شدت از تو رویگردان می‌شوند‌ (61) پس وضع و حالشان چگونه خواهد بود هنگامی که به سبب عمل زشتِ رفت‌وآمدشان با طاغوت حادثۀ ناگواری به آنان برسد؟ سپس درحالی‌که به خداوند سوگند می‌خورند به محضرت می‌آیند که ما [از داوری‌بردن نزد دیگران] نیتی جز صلح و توافق [میان طرفینِ اختلاف] نداشتیم‌ (62) آنان کسانی هستند که خداوند آنچه [از نیت شوم و حسد و نفاق] در دل دارند می‌داند، [با این وضعی که دارند اکنون] از مجازاتشان چشم بپوش و پندشان ده، و با بیانی رسا که در دلشان اثر کند [عواقب کارشان را در دنیا و آخرت] برای آنان بیان کن‌ (63) هیچ پیامبری را نفرستادیم جز آن‌که به خواست خداوند از او اطاعت شود، اگر آنان هنگامی که [با ارتکاب گناه و رفت‌وآمد با طاغوت] به خود ستم کردند نزد تو می‌آمدند و از خداوند درخواست آمرزش می‌کردند، و پیامبر هم برای آنان خواستار آمرزش می‌شد مسلّماً خداوند را بسیار توبه‌پذیر و مهربان می‌یافتند‌ (64) به پروردگارت سوگند! آنان مؤمن [واقعی] نخواهند بود مگر آن‌که تو را در آنچه میان خود اختلاف دارند به داوری بپذیرند، سپس از داوری‌ات در باطنشان هیچ مضیقه و فشاری احساس نکنند و [کاملاً] تسلیم [حکم تو] باشند‌ (65)

اگر بر آنان [مانند برخی از امت‌های پیامبران پیشین] واجب می‌کردیم که [به کفارۀ گناهانتان] یکدیگر را بکشید، یا از شهر و وطنتان [به نقطه‌ای دوردست] کوچ کنید. فقط اندکی از آنان آن کارها را انجام می‌دادند، اگر به اندرزهایی که به آنان داده می‌شود عمل می‌کردند قطعاً برای آنان بهتر، و در جهت تثبیت [ایمان و ثابت‌قدمی] مؤثرتر بود‌ (66) ما نیز در آن صورت پاداش بزرگی از سوی خود به آنان می‌بخشیدیم (67) و یقیناً به راه راست هدایتشان می‌کردیم (68) آنان‌که [صادقانه] از خدا و پیامبر اطاعت کنند در گروه پیامبران، و درستکاران بسیار راستگو و شهیدان و شایستگانی می‌باشند که از نعمت‌های کاملِ حق برخوردارند، و [این چهار گروه] برای آنان نیکو همنشینانی هستند‌ (69) این [همنشینی]، احسانی از سوی خداست، و [در استحقاق این پاداشِ بی‌نظیر] کافی است که خدا [به نیات و اعمال مطیعان] داناست (70) ای مؤمنان! [در برابر دشمن آماده باشید!] سلاح و ساز‌و‌برگِ جنگی خود را برگرفته، گروه‌گروه یا به‌صورت دستۀ واحد [به‌سوی دشمن] کوچ کنید‌! (71) از میان شما کسانی [چون منافقان] هستند که [از رفتن به جنگ] درنگ [و تخلّف] دارند [و دیگران را هم به درنگ و تخلّف تشویق می‌کنند]، اگر در میدان جنگ به شما [رزمندگان، شکست و] آسیبی برسد، می‌گویند: خدا به ما لطف داشت که با آنان [در میدان جنگ] حضور نداشتیم‌؟! (72) و اگر پیروزی و غنیمتی از سوی خداوند نصیب شما شود، چنان‌که گویی میان آنان و شما هرگز دوستی و رفاقتی نبوده [آهِ سردی می‌کشند و] می‌گویند: ای‌کاش با آنان در جنگ حضور داشتیم، و در نهایت به پیروزی و غنیمتی بزرگ می‌رسیدیم؟! (73) آنان‌که [بر اساس آگاهی و معرفتشان به حقایق،] زندگی [زودگذر و فانی] دنیا را با آخرتِ [پرنعمتِ جاودانی] مبادله می‌کنند البته باید در راه خدا بجنگند، هرکه در راه خدا بجنگد و کشته شود یا [بر دشمن] پیروز گردد به‌زودی پاداش بزرگی به او عطا می‌کنیم‌ (74)

شما را چه شده که در راه خدا، و [برای رهایی] مردان و زنان و کودکانی که [بر اثر ستمکاری طاغوتیان در همۀ امور] به زنجیرِ استضعاف بسته شده‌اند [و راه چاره بر آنان مسدود گشته] نمی‌جنگید؟! آن مستضعفانی که همواره [به پیشگاه خداوند ناله کرده،] می‌گویند: پروردگارا! ما را از این شهری که اهلش ستمکارند خارج کن، و از سوی خود سرپرستی [نجات‌بخش] و یاوری [دلسوز] برای ما قرار ده‌! (75) مؤمنان در راه خدا می‌جنگند، و کافران در راه طاغوت[یعنی هر شیطان فریبنده و بت و هر طغیان‌گری] پیکار می‌کنند؛ بنابراین با یاران شیطان بجنگید! که یقیناً توطئه و نیرنگ شیطان [در برابر ارادۀ خدا و استقامت شما] بی‌پایه و سست است‌ (76) آیا ندانسته‌ای وضع و حال کسانی که [پیش از نزول حکمِ جهاد] به آنان گفته شد: دست [از جنگ] باز دارید، و [فعلاً در این موقعیت،] نماز را [با شرایط ویژه‌اش] بخوانید و زکات بپردازید [که به‌خاطر نبودن فرصت جنگ رنجیده‌خاطر شدند،] و چون جنگ بر آنان واجب گشت ناگهان گروهی از آنان مانند ترس از [عقوبت] خدا، یا ترسی سخت‌تر از آن، از دشمن ترسیدند و [معترضانه] گفتند: پروردگارا! چرا جنگ را بر ما واجب کردی؟ و چرا ما را تا زمانی نزدیک مهلت ندادی [که به امورمان سر و سامان دهیم]؟ بگو: کالای دنیا [که به آن دل بسته‌اید و به این علت نمی‌خواهید از ترس کشته‌شدن به جنگ بروید] اندک [و فانی] است، و آخرت برای آنان‌که [از خدا اطاعت کرده و از محرّماتش] اجتناب داشتند بهتر است، و به اندازۀ رشتۀ میان هستۀ خرما مورد ستم قرار نمی‌گیرند‌ (77) هرکجا باشید مرگ شما را درمی‌یابد؛ هرچند در قلعه‌های محکم و استوار باشید، اگر خیری [چون پیروزی و غنیمت] به آنان [که منافق سست‌اراده و ترسو هستند] برسد می‌گویند: این از سوی خداست. و اگر حادثه‌ای [چون شکست و ناکامی] دچارشان گردد می‌گویند: این از ناحیۀ [سوء تدبیر و مدیریتِ] توست. بگو: همۀ [خوبی‌ها و آسیب‌ها] از ناحیۀ خداست [که به‌صورت نتیجۀ اعمالِ درست و نادرست تحقق می‌یابد.] این گروه را چه شده که نمی‌خواهند [معارف الهی و حقایق را] بفهمند؟! (78) [ای انسان!] آنچه از خوبی‌ها به تو می‌رسد از سوی خداست، و هرچه از آسیب‌ها دامنگیر تو می‌شود از ناحیۀ خودِ توست. [ای پیامبر!] و [از خوبی‌هایی که از سوی ماست این است که] تو را برای مردم به پیامبری فرستادیم، و شاهد بودنِ خدا [بر پیامبری تو] بس است (79)

هرکه از پیامبر اطاعت کند در حقیقت از خداوند اطاعت کرده است، و هرکه [از پیامبر] روی برتابد [حسابِ کارش بر عهدۀ ماست،] ما تو را بر آنان به عنوان مسئول [اعمالشان که به اجبار از نافرمانی حفظشان کنی] نفرستادیم‌ (80) آنان [در حضور تو] می‌گویند: [وظیفۀ ما] اطاعت [از توست]. ولی چون از نزد تو بیرون می‌روند گروهی از آنان در شب‌نشینی‌ها[ی مخفیانه] بر خلاف آنچه تو [بر اساس وحی] می‌گویی اظهار نظر کرده و تدبیر می‌کنند، خداوند آنچه را در شب‌نشینی‌ها[ی مخفیانه] می‌گویند [در پروندۀ اعمالشان] می‌نویسد. از آنان روی برتاب و بر خداوند توکل کن! کارسازبودنِ خداوند [برای بندگان] بس است (81) آیا در [معانی] قرآن تأمل نمی‌کنند [و با دیدۀ بصیرت به آن نظر نمی‌اندازند]؟ چنانچه از سوی غیر خدا بود مسلّماً اختلافات فراوانی در آن می‌یافتند (82) چون خبری از ایمنی و ترس [مانند پیروزی و شکست] به آنان [که مردمی سست‌ایمان یا منافقند] برسد، آن را [تحقیق نکرده در میان مردم] شایع می‌کنند، درحالی‌که اگر [پیش از شایع‌کردنش] آن را به پیامبر و اولیای امورشان [که صاحبان درایت و بینشند] ارجاع می‌دادند آنان [با دلایل و قرائن، درستی و نادرستی‌اش را می‌یافتند و] شما را به اصل موضوع آگاه می‌ساختند، چنانچه احسان و رحمت خداوند بر شما نبود جز عدۀ اندکی همه از شیطان پیروی می‌کردید، [و از حق و انجام تکالیف به‌ویژه جهاد در راه خدا فاصله می‌گرفتید‌] (83) [اکنون که بسیاری از مردم به دنبال شایعات بی‌اساس و دلهره‌آور، از رفتن به جنگ امتناع می‌کنند] خودت در راه خدا به جنگ برو! تو نسبت به خودت مکلف هستی، مؤمنان را نیز [به جنگ با دشمن] تشویق کن! امید است خداوند آسیب و گزند کافران را [از تو و مؤمنانی که به مسئولیت‌های خود پایبند هستند] باز دارد، خداوند قدرتش شدیدتر و عذابش سخت‌تر است (84) هرکس [برای انجام گرفتن هرکار خیری] وساطتی نیکو کند بهرۀ فراوانی از آن برایش خواهد بود، و هرکس [برای پدیدآوردن هر شرّی] وساطتی ناپسند به میان آورد سهمی از وزر و وبالش نصیب اوست، خداوند همواره نگهبان بر هرچیزی است (85) هرگاه از سوی کسی سخن پسندیده‌ای [چون سلام یا عمل نیکی] به شما می‌رسد، نیکوتر از آن یا همانندش را برای او تلافی کنید، همواره خداوند محاسبه‌کنندۀ همه‌چیز [حتی سخن پسندیده] است (86)خدای یکتاست که هیچ معبودی جز او نیست، یقیناً همه شما را در روز قیامت که در [فرارسیدن] آن هیچ شکی نیست [برای محاسبۀ اعمال] جمع می‌کند، راستگوتر از خداوند از جهت گفتار کیست؟ (87)