ختم قرآن / تلاوت قرآن کریم؛ حزب 22- آیات 1 تا 26 سوره مائده + معنی و تفسیر آیات

معنی سوره مائده؛ آیات 1 تا 26

به نام خدا که رحمتش بی‌اندازه است و مهربانی‌اش همیشگی

ای مؤمنان! به همۀ قراردادها[ی خانوادگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، نذرها و سوگندها] وفا کنید! گوشت چهارپایانِ دامی، جز آنچه [در آیات بعد حرام‌بودنش] بر شما خوانده می‌شود برایتان حلال است. و درحالی‌که مُحرِم [به اِحرام حج یا عمره] هستید نباید شکار را حلال بدانید، یقیناً خداوند آنچه را بخواهد [بر اساس علم و حکمتش و در جهت مصلحت زندگی شما] فرمان می‌دهد (1) ای مؤمنان! [هتک حُرمت] شعائر الهی [چون مناسک حج] را بر خود مباح نشمارید! و [نیز شکستن حُرمت] ماه‌های حرام، قربانی بی‌نشان، قربانی نشاندار، و راهیان به‌سوی بیت‌الحرام را که خواهان احسان خشنودی پروردگارشان هستند [بر خود روا مدارید]! چون از اِحرام درآمدید [در صورت تمایل می‌توانید] شکار کنید، و کینه‌توزی با گروهی که شما را از ورود به مسجد‌الحرام بازداشتند وادارتان نکند که به آنان ستم کنید [و حقوقشان را پایمال سازید.] و یکدیگر را بر [انجام] کارهای نیک و اطاعت از حق و ترک محرّمات یاری کنید. و بر گناه و تجاوز [از حدود الهی] به یکدیگر کمک ندهید! و به فرمان‌بردن از خدا و اجتناب از محرّماتش گردن نهید که خداوند سخت‌کیفر است (2)

[خوردنِ آنچه تناسبی با جسم و روح شما ندارد] بر شما حرام شده [چون]: گوشت مُردار، خون، گوشت خوک، آنچه وقت ذبح نام غیر خدا بر آن خوانده شده، [گوشت] حیوانِ خفه‌شده، حیوانی که به ضرب چوب و سنگ مرده، حیوانی که به سبب پرت‌شدن از بلندی جان داده، حیوانی که به ضرب شاخ حیوان دیگر بی‌جان شده، حیوانی که درنده‌ای آن را [کشته و از آن] خورده به جز آنچه [در آستانۀ مرگ با ذبح شرعی] تزکیه کرده‌اید، و نیز حیوانی که برای بُت قربانی شده، و آنچه به‌وسیلۀ تیرهای قمار سهم‌بندی می‌کنید حرام است، [همۀ] این‌ها [در صورت حلال‌شمردنْ] گناه و نافرمانی [از احکام الهی] است. امروز کافران از [شکست و نابودی] دینتان [که اسلام ناب آسمانی است] نا امید شده‌اند، جای آن نیست که از آنان بترسید، باید از من بیم داشته باشید [که مبادا با ضربه‌زدن به دین، به دست خودتان دچار عذابِ سختِ من در دنیا و آخرت شوید.] امروز [با نصب علی‌‌بن‌‌ابی‌طالب علیه السلام به امامت و ولایت،] دینتان را به کمال رساندم، و نعمتم را بر شما تمام کردم، و اسلام را برای شما به عنوان دین پسندیدم. پس هرکه در حال شدتِ گرسنگی بی‌آن‌که مایل به گناه باشد [به خوردن محرّماتِ بیان‌شده] ناچار شود، [می‌تواند به اندازۀ ضرورت از آن‌ها بهره گیرد؛ زیرا] خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است (3) از تو می‌پرسند چه چیزی بر آنان حلال شده؟ بگو: همۀ پاکیزه‌های دلپذیر، و نیز آنچه حیوانات شکاری صید می‌کنند درحالی‌که احکام و قوانین تزکیه‌شدن را که خداوند به شما تعلیم داده به آن‌ها می‌آموزید بر شما حلال شده است، بر این اساس از آنچه برای شما [صید کرده و] نگاه داشته‌اند بخورید، و [هنگام فرستادن حیوانِ شکارکننده] نام خدا را بر آن ببرید، و از خدا [اطاعت کرده، از محرّماتش] بپرهیزید! زیرا خداوند حسابرسی سریع است‌ (4) امروز همۀ پاکیزه‌های دلپذیر برای شما حلال شده است، و طعام اهل کتاب [که با مواد نجس و حرام آمیخته نباشد] بر شما حلال، و طعام شما هم بر آنان حلال است، و زنان پاکدامنِ مؤمن و زنان پاکدامن از اهل کتاب درصورتی‌که مَهریۀ آنان را بپردازید [بر شما حلال‌اند]، درحالی‌که قصدتان ازدواج با آنان باشد نه زِنا، و نخواهید در پنهان معشوقۀ نامشروع بگیرید، هر‌کس به حقایق ایمانی کفر ورزد قطعاً عملش تباه شده، و در آخرت در زمرۀ تباه‌کنندگانِ [همۀ سرمایۀ وجودی خود] خواهد بود (5)

ای مؤمنان! هنگامی که برای نماز برمی‌خیزید صورت و دست‌هایتان را تا آرنج بشویید، و بخشی از سر و روی پاهایتان را تا برآمدگی پشت آن‌ها مسح کنید! و اگر جُنُب باشید به غسل روی‌آورید! و چنانچه بیمار هستید، یا در سفر به سر می‌برید، یا یکی از شما از قضای حاجت آمده بود، یا با زنان آمیزش جنسی داشتید و آبی [برای وضو و غسل] نیافتید به خاکی پاک تیمّم کنید؛ به این کیفیت که بخشی از صورت و دست‌هایتان را به آن مسح کنید! خداوند نمی‌خواهد [با تشریع احکامش] شما را در هیچ مضیقه و فشاری قرار دهد؛ بلکه می‌خواهد شما را [از آلودگی‌ها] پاک کند، و نعمتش را بر شما تمام کند تا سپاس‌گذار باشید (6) و نعمت‌های خدا را بر خود، و پیمانش را [در لزوم اطاعت از او و پیامبرش] که شما را مؤکداً به آن موظف داشته یاد کرده [قلباً مورد توجه قرار دهید]؛ آن‌گاه که گفتید: [به گوشِ قبول] شنیدیم و در مقام اطاعت برآمدیم. از خداوند [اطاعت کرده، از محرّماتش] بپرهیزید، قطعاً خداوند به اسرار و نیات باطن‌ها آگاه است (7) ای مؤمنان! همواره [در همۀ امور] برای خدا قیام کنید و بر اساس عدالت گواهی دهید! و نباید دشمنی با گروهی شما را از عدالت‌ورزی بازدارد، عدالت کنید که عدالت‌کردن به [اطاعت از حق و] پرهیز [از تجاوز] نزدیک‌تر است، از خداوند [فرمان برید، و از محرّماتش] بپرهیزید! زیرا خداوند به آنچه انجام می‌دهید آگاه است (8) خداوند به آنان‌که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند وعدۀ [حتمی] داده که برای آنان آمرزشی ویژه و پاداش بزرگی است‌ (9)

وکسانی که به کفر گرویدند و آیات ما را منکر شدند اهل دوزخند (10) ای مؤمنان! نعمت خدا را بر خود یاد کرده، [قلباً مورد توجه قرار دهید،] هنگامی که گروهی قصد کردند [برای نابودکردنتان] به شما شبیخون زنند نهایتاً خداوند توطئۀ آنان را از شما بازداشت، از خدا [اطاعت کرده، از محرّماتش] بپرهیزید؛ و مؤمنان باید فقط بر خدا توکل کنند! (11) خداوند از بنی‌اسرائیل [بر لزوم اطاعت از احکامش و پیروی از موسی] پیمان گرفت، و از آنان دوازده سرپرست برانگیختیم [تا هریک عهده‌دارِ امور قبیله‌ای باشد]، و خداوند اِعلام کرد: به‌یقین من با شمایم، اگر نماز را [با شرایط ویژه‌اش] بخوانید، و زکات بپردازید، و به پیامبرانم ایمان آورید و آنان را در اهدافشان یاری کنید، و برای [جلب خشنودی] خداوند [به نیازمندان] وامی نیکو دهید دراین‌صورت گناهانتان را محو می‌کنم، و شما را در بهشت‌هایی که از زیر [درختان] آن نهرها جاری است وارد می‌کنم، پس هرکس از شما بعد از این پیمان به کفر روی کند، قطعاً از راه راست منحرف شده است‌ (12) پس آنان را به علت پیمان‌شکنی [از رحمت خود] راندیم، و دل‌هایشان را [از پذیرش حق] سخت [و غیر قابل انعطاف] قرار دادیم [تاجایی‌که] پیوسته سخنان [حق] را از جایگاه‌های حقیقی‌اش [برای گمراه‌ماندنِ مردم] تغییر می‌دهند، و بخشی از آنچه [از معارف تورات] را که به‌وسیلۀ آن پند داده شدند به فراموشی سپرده [و نادیده گرفتند]، و همواره از کارهای خائنانۀ آنان جز اندکی از ایشان [که وفادار به پیمان خدایند] آگاه می‌شوی، پس [تا آمدن حکم جهاد] از آنان بگذر! و [از مجازاتشان] چشم‌پوشی کن؛ زیرا خداوند نیکوکاران را دوست دارد‌ (13)

از کسانی که مدّعی نصرانیت بودند [نیز بر لزوم اطاعت از احکام خود و پیروی از عیسی] پیمان گرفتیم، آنان بخشی از آنچه را [از معارف انجیل] که به‌وسیلۀ آن پند داده شدند به فراموشی سپرده [و نادیده گرفتند]، بر این اساس بین آنان تا روز قیامت دشمنی و کینه انداختیم، و به‌زودی خدا آنان را از آنچه همواره انجام می‌دادند آگاه می‌کند‌ (14) ای اهل کتاب! یقیناً پیامبر ما به‌سوی شما آمد درحالی‌که بسیاری از آنچه را شما [از کتاب تورات و انجیل دربارۀ نشانه‌های پیامبری او و قرآن] همواره پنهان می‌داشتید برای شما توضیح می‌دهد، و از بسیاری [از مخفی‌کاری‌های ناروای شما هم] چشم‌پوشی می‌کند، یقیناً از سوی خداوند برای شما نور و کتابی روشنگر آمده است‌ (15) خداوند به‌وسیلۀ آن [نور و کتاب،] کسانی را که خواهان خشنودی او هستند به راه‌های سلامت هدایت می‌کند، و آنان را به خواست خود از تاریکی‌ها[یی چون؛ جهل، کفر، شرک و تکبّر] به‌سوی نورِ [معرفت، ایمان، اخلاق و عمل صالح] می‌برد، و به راه راست هدایتشان می‌کند‌ (16) قطعاً آنان‌که گفتند: خدا همان مسیح فرزند مریم است. بدون‌تردید کافر شده‌اند، بگو: اگر خداوند بخواهد مسیح و مادرش و همۀ کسانی را که در زمین هستند هلاک کند چه کسی می‌تواند در برابر [اراده و قدرت] او اختیار چیزی را داشته باشد [تا مانع این کار شود]؟ درحالی‌که مالکیت و فرمانروایی آسمان‌ها و زمین و آنچه بین آن دوتاست فقط در سیطرۀ خداست، هرچه را بخواهد می‌آفریند، و خداوند بر هر کاری تواناست‌ (17)

یهود و نصاری گفتند: ما فرزندان خداوند و محبوبان اوییم. بگو: [اگر ادعای شما درست است] پس چرا خداوند شما را به علت گناهانتان عذاب می‌کند؟ [این‌گونه که می‌گویید نیست،] شما هم بشری از [جنس] مخلوقات خدایید، هرکه را بخواهد می‌آمرزد، و هرکه را بخواهد عذاب می‌کند، مالکیت و فرمانروایی آسمان‌ها و زمین و آنچه بین آن دوتاست فقط در سیطرۀ خداست؛ و بازگشت به‌سوی اوست‌ (18) ای اهل کتاب! مسلّماً پیامبر ما پس از سپری‌شدنِ روزگاری از انقطاع نبوت، در حالی به‌سوی شما آمده که [آنچه را از احکام و معارف الهی به او وحی شده] برای شما بیان می‌کند، که [روز قیامت در دادگاه حسابرسی] نگویید هیچ مژده‌دهنده و بیم‌رسانی برای ما نیامد، بدون‌شک مژده‌دهنده و بیم‌رسان به‌سویتان آمد، و خداوند بر هر کاری تواناست (19) [به یاد آرید] هنگامی که موسی به قومش گفت: ای قومِ من! نعمت‌های خدا را بر خود یاد کرده، [قلباً مورد توجه قرار دهید،] آن‌گاه که در بین شما پیامبرانی قرار داد و بعضی از شما را به پادشاهی رسانید، و آنچه به هیچ‌کس از جهانیانِ [روزگارتان] نداده بود به شما عطا کرد‌ (20) ای قومِ من! به سرزمین مقدسی که خداوند برای شما مقرر کرده درآیید، و [در برابر دشمن و رویارویی با اهل باطل] عقبگرد نکنید! [و تن به فرار ندهید] که از تباه‌کنندگان [همۀ سرمایۀ وجودی خود] خواهید شد‌ (21) گفتند: ای موسی! همانا در آن‌جا مردمی زورگو و ستمگر هستند، و ما هرگز در آن‌جا وارد نمی‌شویم تا آنان از آن‌جا بیرون روند، اگر از آن‌جا بیرون روند البته ما وارد خواهیم شد‌ (22) دو مرد از کسانی که خداترس بودند و خداوند به هر دو نعمت [ایمان و شهامت] داده بود گفتند: از این دروازه به آنان یورش برید! چون به آن‌جا درآیید یقیناً پیروزید، و اگر مؤمن هستید فقط بر خداوند توکل کنید‌! (23) گفتند: ای موسی! تا آنان در آن هستند، ما هرگز به آن‌جا وارد نمی‌شویم، پس تو و پروردگارت بروید و با آنان بجنگید که ما [تا پایانِ کار و به دست‌آمدن فرصتِ ورود] در همین‌جا نشسته‌ایم! (24) [موسی] گفت: پروردگارا! من جز اختیار خود و برادرم را ندارم، پس بین ما و این گروه منحرف نافرمان جدایی انداز‌! (25) خداوند فرمان داد این سرزمین مقدس [به کیفر نافرمانی از خواسته‌های حق،] تا چهل‌سال بر آنان ممنوع باشد، همواره در طول این مدت در زمین [سینا] سرگردان خواهند بود، پس بر این گروه منحرف نافرمان غمگین مباش! (26)