خون دماغ شدن چیست؟ 

خروج ترشحات خون آلود از بینی به اصطلاح خون دماغ نامیده می شود،که یکی از شایعترین مشکلات داخل بینی است.اگرچه خون دماغ از بیماریهای مهم بینی است،اما بیشتر از اینکه خطرناک باشد آزاردهنده است.شاید این سؤال در ذهنتان ایجاد شود که چرا خونریزی از بینی اتفاق مي افتد و سایر اجزای صورت مثل گوش دچار خونریزی نمی شوند؟علت این موضوع به کار کرد بینی باز میگردد.یکی از وظایف بینی گرم و مرطوب کردن هوای تنفسی است.به همین دلیل است که عروق خونی داخل بینی به مخاط بسیار نزدیک هستند.بنابراین هرگونه خشکی یا دستکاری بینی میتواند منجر به خونریزی از این عضو شود.

انواع خون دماغ شدن

خونریزی بینی گاهی از جلوی بینی و گاهی از قسمت پشتی بینی منشا می گیرد:

خون دماغ قدامی Anterior nosebleeds

دیواره ای که دو قسمت بینی را از هم جدا می کند سپتوم (septum) نام دارد. این قسمت دارای رگ های خونی زیادی است و این رگ ها می توانند بر اثر ضربه به صورت و یا حتی خراش ایجاد شده توسط انگشت پاره شوند. بیش تر انواع خون دماغ از قسمت پایینی سپتوم و در نزدیکی سوراخ بینی آغاز می شوند.

خون دماغ خلفی Posterior nosebleeds

این نوع از خونریزی بینی چندان شایع نیست و از قسمت عقبی بینی آغاز خواهد شد. خون دماغ خلفی معمولاً در افراد مسن تر، افرادی دارای فشار خون بالا و افرادی که به صورت آن ها ضربه وارد شده دیده می شود.

علل خونریزی بینی یا خون دماغ

خونریزی بینی دلایل مختلفی دارد. به ­ندرت پیش می ­آید که خون دماغ ناگهانی یا نامتناوب، جدی باشد. اگر مرتبا خون دماغ می شوید، ممکن است مشکل جدی داشته باشید و بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

خشکی هوا شایع ­ترین علت خون دماغ شدن است. زندگی در آب­ وهوای خشک و استفاده از سیستم گرمایش مرکزی یاعث خشک شدن غشای بینی می­ شود که بافت درون بینی است.

این خشکی باعث سفت شدن فضای داخل بینی می­ شود که خارش ­آور و آزاردهنده است. اگر بینی تان را بخارانید یا تمیز کنید، خونریزی می­ کند.

استفاده از داروهای ضد حساسیت و ضد احتقان برای درمان حساسیت، سرماخوردگی یا مشکلات سینوسی هم ممکن است باعث خشکی غشای بینی و خون دماغ شود. پاک کردن مکرر بینی با دستمال نیز از دیگر علت­ های خونریزی بینی است.

عوامل زیر در بروز خونریزی بینی شایع است:

• فرو کردن شی خارجی در بینی
• حساسیت به مواد شیمیایی
• واکنش آلرژیک
• ضربه دیدن بینی
• عطسه­ های مکرر
• تمیز کردن بینی
• هوای سرد
• عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
• دوز بالای آسپرین

سایر عوامل خون دماغ:

• فشار خون بالا
• اختلال خونریزی
• اختلال تشکیل لخته خون
• سرطان

خون دماغ شدن در اکثر موارد به مراقبت پزشکی نیاز ندارد. با این حال، اگر خونریزی بینی بیشتر از ۲۰ دقیقه طول بکشد یا بعد از بروز صدمه رخ دهد، فرد باید تحت مراقبت قرار بگیرد زیرا این امر می ­تواند نشانه­ خونریزی خلفی باشد که موضوع جدی­ تر است.

صدماتی که باعث خونریزی بینی می ­شود عبارتند از: افتادن، تصادف یا مشت خوردن به صورت. دراین­ حالت، خونریزی بینی می تواند ناشی از شکستگی بینی، ترک برداشتن جمجمه یا خونریزی داخلی باشد.

علل خون دماغ جلویی:

بیشتر خون دماغ شدن ها در کناره پایینی بینی در دیواره پایینی قرار دارند - دیواره ای که دو مجاری بینی را از هم جدا می کند و به سوراخ های بینی ختم می شود.این رگ های خونی به سطح نزدیک هستند و مستعد جراحت.

یک نشانه از اینکه خونریزی بینی از نوع جلویی است این است که وقتی فرد آسیب دیده نشسته است، خون از یک سوراخ بینی بیرون می زند.خبر خوب این است که خون دماغ قدامی یا جلویی معمولاً نیاز به توجه پزشکی ندارند، مگر اینکه خونریزی متوقف نشود و یا زمانی که خیلی جوان است رخ دهد.

شایع ترین علت خونریزی بینی قدامی، آسیب هایی مانند ضربه، کتک زدن و یا گاهی فقط کندن مخاط بینی است. خشکی درون بینی نیز می تواند باعث خونریزی شود.علاوه بر این، ارتفاعات بلند، سرماخوردگی، آلرژی ها، و داروها همه عاملان بالقوه ایجاد خونریزی بینی هستند.

سیگار کشیدن نیز می تواند بینی را خشک کند، بنابراین ترک سیگار به خصوص برای خون دماغ شدن مکرر و در میان بسیاری از مزایای سلامتی مهم است.

علل خون دماغ پشتی:

دیواره فوقانی و یا خون دماغ عقبی یا پشتی، خیلی کم است.خونریزی در داخل بینی شروع می شود و خون از پشت دهان و گلو پایین می رود، حتی زمانی که فرد نشسته یا ایستاده باشد.این خون دماغ شدن می توانند بسیار جدی باشند و به مراقبت های فوری پزشکی نیاز دارند.

چندین عامل بالقوه برای خونریزی بینی عقبی وجود دارد، اما افراد عادی بیشتر به دلیل فشار خون بالا و آسیب به بینی این نوع را دریافت می کنند. افراد مسن تر به احتمال بیشتری نسبت به کودکان یا بزرگسالان جوان، خون دماغ خلفی یا عقبی را توسعه می دهند.

درمان خون دماغ عقبی:

در ابتدا درمان با خون دماغ شدن قدامی مثل هم هستند. پزشک شما ممکن است بینی را با گاز پانسمان کند (سعی نکنید خودتان اینکار را کنید) و یا یک بالون بادی بادکنکی را در صورتی که خونریزی متوقف نشود، می بندد.

ممکن است سوزاندن رگ های خونی نیز مورد نیاز باشد. این کار توسط یک دستگاه الکتریکی و یا داغ انجام می شود تا رگ پاره را بسوزانند تا خونریزی متوقف شود. پزشک از یک بی حسی موضعی قبل از اینکه عمل را شروع کند، استفاده می کند.

چه دلیلی باعث خون دماغ شدن مکرر می شود؟

خون دماغ شدن معمولاً عارضه ای شایع در دوران بارداری است. بارداری می تواند منجر به انبساط رگ های خونی در بینی شود و این افزایش جریان خون در عروق ظریف بینی ممکن است باعث پاره شدن آنها شود. هرچند خونریزی بینی اغلب ناخوشایند و ناراحت کننده است ولی معمولاً خطری ندارد.

انگشت کردن در بینی

اگر به آلرژی هایی مانند تب یونجه (hay fever) و یا دیگر بیماری هایی که باعث خارش بینی می شوند، مبتلا هستید، باعث می شود که به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه انگشت خود را درون بینی قرار دهید.

فین کردن

اگر به منظور خالی کردن محتویات بینی خیلی شدید فین کنید، این فشار می تواند باعث پارگی رگ های خونی سطحی شود.

اختلالات لخته شدن خون از علت های خون دماغ شدن است

اختلالات مادرزادی مانند هموفیلی (hemophilia) تلانژکتازی خونریزی دهنده (hemorrhagic telangiectasia) یا بیماری اسلر وبر راندو که فرایند لخته شدن خون را مختل می کنند، می توانند دلیل خونریزی از بینی به صورت مکرر باشند.

داروها

اگر داروهایی مصرف می کنید که خون را رقیق می کنند یا به عنوان یک داروی ضد انعقاد عمل می کنند؛ مانند آسپرین (aspirin)، کلوپیدوگرل (clopidogrel) و وارفارین (warfarin) توقف خونریزی بینی بسیار دشوار خواهد بود.

داروهای موضعی و اسپری های بینی

داروهای موضعی بینی مانند کورتیکواستروئیدها (corticosteroids) و آنتی هیستامین ها (antihistamines) می توانند باعث خون دماغ شدن شوند. اگر مرتب از اسپری بینی استفاده کنید، سر اسپری باعث تحریک فضای داخلی بینی شده و در نهایت بینی خونریزی خواهد کرد.

مکمل های غذایی طبیعی

برخی مکمل های غذایی طبیعی (Topical nasal medications) می توانند خون را رقیق کرده، باعث ادامه دار شدن خونریزی و در نهایت خون دماغ شدن شوند که توقف آن بسیار دشوار باشد. این مکمل های غذایی طبیعی شامل:

• زنجبیل
• بابونه ی گاوی
• سیر
• کهن دار یا گینگو
• جینسینگ
• ویتامین E

راهکارهای توقف خونریزی بینی به روش آسان

احتمال بروز خونریزی بینی، به ویژه در صورت ابتلا به سرماخوردگی، عفونت سینوس، آلرژی، خشک شدن غشای داخل بینی، به خصوص در هوای سرد و در اتاق هایی که در آن کولر گازی روشن است و دیگر محیط های خشک بیشتر است. آسیب دیدن بینی و برخی بیماری های پزشکی مانند فشار خون بالا یا اختلال در انعقاد خون نیز ممکن است باعث خون دماغ شدن شود.

هنگامی که بینی شما شروع به خونریزی می کند نباید دراز بکشید، بلکه روی زمین بنشینید و سر خود را در حالت مستقیم نگه دارید. همزمان محل خونریزی بینی را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه فشار دهید. برای محاسبۀ زمان از ساعت استفاده کنید، زیرا این زمان بیشتر از آن حدی است که فکر می کنید طول بکشد. با انگشت شست و کنار انگشت اشاره، بخش نرم پایین بینی خود را محکم و ثابت نگه دارید. این کار را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه ادامه دهید و حتی برای مشاهدۀ توقف خونریزی فشار را قطع نکنید، زیرا این کار می تواند روند لخته شدن خون را با مشکل مواجه کند. استفاده از یخ نیز می تواند به این فرایند کمک کند، زیرا یخ باعث انقباض رگ های خونی می شود. یک بسته یخ را روی بینی و گونۀ خود نگه دارید. با یک دست یخ را نگه دارید و با دست دیگر سوراخ های بینی خود را محکم فشار دهید.

از دراز کشیدن یا عقب بردن سر پرهیز کنید. در برخی موارد، این کار ممکن است باعث بلع خون و در نتیجه حالت تهوع یا حتی استفراغ شود. اگر پس از ۱۰ دقیقه اعمال فشار و استفاده از یخ، خونریزی متوقف نشد، این کار را به مدت ۱۰ دقیقۀ دیگر تا زمان کاهش خونریزی ادامه دهید. اگر خونریزی پس از ۲۰ دقیقه اعمال فشار باز هم متوقف نشد، بهتر است به اورژانس مراجعه کنید. اگر خون دماغ شما به علت ضربه به سر باشد، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید، حتی اگر این خونریزی خیلی کم باشد. اگر زیاد دچار خون دماغ می شوید، این مسئله را با پزشکتان در میان بگذارید تا او در معاینۀ خود به آن توجه داشته باشد.