کودکان خیابانی در معرض چه خطراتی قرار دارند؟
کودکان خیابانی که یکی از آسیب پذیرترین گروه می باشند، معمولا به کودکانی اطلاق می شود که در خیابان ها و یا در مکان های عمومی مانند بازارها، پارک ها و غیره زندگی و کار می کنند.
بسیاری از این کودکان با ارزش، در نتیجه جنگ، مهاجرت، سوءاستفاده و سایر مسائل خانوادگی در این وضعیت قرار گرفته اند.
طبق گفته یونیسف حدود ۱۰۰ میلیون کودک در خیابان های سراسر جهان زندگی می کنند، با این حال اعلام تعداد دقیق کودکان خیابانی تقریباً غیر ممکن است.
کودکانی که در خیابان ها زندگی می کنند با توجه به حقوقی که همه کودکان جهان دارند، قادر به دریافت آموزش و مراقبت بهداشتی و همچنین اوقت فراغت و رفع نیازهای اساسی نیستند. آنها فوق العاده آسیب پذیر هستند و تعدادی از افراد، انان را برای اهداف خود مورد سوء استفاده قرار می دهند.
از کودکان خیابانی تعاریف یکسانی ارائه نشده است. در کتاب کودکان خیابانی در بمبئی و کلکته آمده است: «کودکان خیابانی را شامل کودکانی می داند که تمام یا قسمتی اعظم وقت خود را در خیابان سپری می کند.»
در کشور ما دسته بندی کودکانی که در خیابان حضور دارند به صورت زیر است:
- کودکان بدسرپرست
- کودکان بی سرپرست
- کودکان بزه کار
- کودکان کار
- کودکان مبتلا به بیمار های صعب العلاج، کودکان روانی و یا معلول
- کودکانی که با پدر خود زندگی می کنند
- کودکانی که با مادر خود زندگی می کنند
- کودکانی که با خواهر یا برادر خود زندگی می کنند
- کودکانی که با ناپدری یا نامادری یا قیم خود زندگی می کنند
کودکان اتباع بیگانه که خود در سه گروه قرار می گیرند:
- اتباع بیگانه ی دارای کارت یا برگ اقامت از مراجع قانونی و صاحب صلاحیت
- اتباع بیگانه ی فاقد کارت یا برگ اقامت از مراجع قانونی و صاحب صلاحیت
- کودکانی که پدرشان از اتباع کشورهای بیگانه - به خصوص افغانستان - و مادرشان ایرانی بوده، ولی چون ازدواج شان ثبت نشده است، شناسنامه ندارند.
دسته بندی فوق شامل همه ی کودکانی است که در خیابان زندگی می کنند.
آسیب های موجود در کودکان خیابانی
آسیب های موجود در کودکان خیابانی را میتوان به سه دسته تقسیم کرد:
1- آسیب های اجتماعی
این کودکان آسیب های اجتماعی بسیاری دارند که به این شرح می باشد: معمولا بسیار پرخاشگر، بی توجه به حقوق دیگران می باشند، عده ای از آنان اموال عمومی را تخریب می کنند، معمولا حس حسادت، انتقام جویی، بدبینی، بی قراری، افسردگی، اضطراب، ترس و نا امنی در وجود آن ها بسیار وجود دارد به علت نداشتن امید و هدفی برای زندگی فردای خود.
بسیاری از آن ها به علت فقر و عدم توانایی پرداخت هزینه های تحصیل، از تحصیل باز مانده و استعداد و توانایی های آن ها شکوفا نمی شود.
مردم جامعه معمولا نگرش مثبتی به این چنین کودکان ندارند و آنان را اغلب طرد می کنند، در نتیجه برچسب های منفی و غیر عادلانه ای به این گونه کودکان می خورد.
عده ای دیگری از آن ها ممکن است سمت مواد مخدر بروند و دچار بعضی از بیماری ها شوند.
2- مشکلات جسمانی
بسیاری از این کودکان دچار کاهش قد و وزن هستند، بیماری های مثل: دهان و دندان، بیماری های چشم و دستگاه تنفسی، بیماری های گوارشی و ... دارند.
در این گونه کودکان به علت عدم رعایت بهداشت باروری دختران و پسران را تحت تاثیر قرار میدهد و متاسفانه بعضی از دختران خیابانی مورد آزار جسمی و جنسی قرار می گیرند.
3- مشکلات یادگیری
بیشتر این کودکان دچار مشکل کمبود حافظه هستند، درصدد کم بود خفیف ذهنی، درصد کمبود کنجکاوی، درصد کمبود شناخت محیط و دارای مشکلات گفتاری میباشند.
به طور کلی می توان گفت که کودکان کار با عقده های روانی بسیاری بزرگ میشوند و در حاشیه ی تک تک خیابان های شهر معنی و مفهوم تبعیض و تفاوت را درک می کنند و این حقارت بزرگ را که درون آن ها جمع شده سال ها بعد از زبان آنان قابل شنیدن است.