مسجدالنبی یکی از جاهای دیدنی قزوین است که به مسجد شاه و مسجد سلطانی نیز شهرت دارد. این مسجد همراه با مسجد سلطانی بروجرد و مسجد سلطانی تهران از ساختههای دوره فتحعلیشاه قاجار هستند. مسجدالنبی، سازهای چهار ایوانی است که در تاریخ 30 خرداد 1337 با شماره ثبت 390 بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. امروزه این مسجد تاریخی و زیبا برای برپایی نماز جمعه به کار میرود.
مسجدالنبی قزوین بر اساس منابع معتبر در زمان قاجار به فرمان فتحعلی شاه در محوطه وزیر (چال وزیر) بنا شد. در این دوره، ساختوسازها بهخصوص در زمینه بناهای مذهبی افزایش درخورتوجهی پیدا کرده بود؛ بهگونهای که چهار مسجد از پنج مسجد بزرگ شاهی در این بازه زمانی ساخته شدند. گفته میشود که استاد میرزای شیرازی، معماری مسجدالنبی را برعهده گرفت و آن را در سال 1166 هجری شمسی احداث کرد.
مسجد النبی قزوین مشهور است به مسجدشاه یا مسجد سلطانی. گفته میشود به خاطر همزمانیاش با ساخت مسجد سلطانی تهران و مسجد سلطانی بروجرد در دوره فتحعلی شاه قاجار، سلطانش را آوردهاند و چسباندهاند بیخ مسجدش؛ مسجد سلطانی. اما واقعا دلیل دیگری برای این نامها پیدا نکردم که چه برازنده، چه زیبنده و چه بامسمّا نشسته روی یکی از جاهای دیدنی قزوین.
مسجد النبی قزوین مانند مسجد عتیق قزوین شبستان دارد آن هم چه شبستانی؛ یک شبستان زیرزمینی که الان کتابخانهای شده برای کتابهای نفیس و گرانبها. ورودی شمالی، غربی و شرقی از ورودیهای مسجد النبی قزوین هستند که راهیتان میکنند به بهشت خداوندگار. اولین چیزی که خیرهتان میکند، امیدوار بودم گنبد فیروزهایاش باشد، اما سردر چهارشانه مگر میگذارد؟ سردر بزرگ مسجد با آن عظمت نگاهتان را به خودش میکشاند. حیاط مسجد سلطانی هم مانند خیلی از بناها و باغها، به شکل یک مستطیل جذاب است که با یک صحن چهار ایوان و حوض دلربایش، دل میکَنَد و میبَرد.
مسجدالنبی با 14 هزار متر مربع مساحت، از نظر گستردگی صحن و شبستانها و شیوه معماری در نوع خود منحصربهفرد است.
ورودی: مسجدالنبی سه ورودی دارد که عبارتاند از ورودی شمالی، غربی و شرقی. ورودی شمالی بسیار بزرگ و چشمنواز است.
سردر شمالی: سردر شمالی مسجد بسیار مجلل و رفیع به نظر میرسد و سراسر آن با کاشیهای مینایی و روشی بدیع تزیین شده است. در این بخش کتیبهای از کاشی لاجوردی به خط نستعلیق ممتاز به تاریخ 1202 هجری قمری به چشم میخورد. سردر شمالی به ایوانی وصل میشود که ماذنه بزرگی بر بالای آن ساخته شده است.
صحن: صحن وسیع مسجد ابعادی حدود 87 در 89 متر دارد و حوض سنگی بزرگی در وسط آن قرار گرفته است. این صحن از شمال و جنوب به شبستان و از شرق و غرب به رواق منتهی میشود.
ایوانها: مسجدالنبی قزوین چهار ایوان دارد که دو گوشواره در هر طرف آن به چشم میخورد. این گوشوارهها، ایوانها را به رواقهای هشتگانه مسجد سلطانی وصل میکنند.
رواقها: هر یک از رواقهای شمالی و جنوبی دارای چهار طاقنما و رواقهای شرقی و غربی دارای 9 طاقنما هستند.
شبستانها: هر شبستان 16 متر مربع وسعت دارد و شامل 28 طاقنمای کوچک میشود که به فاصله 6 متر از همدیگر، روی 18 ستون استوار شدهاند. طاقنماها دارای ارسی سه چشمه و مشرف به حیاط مسجد هستند.
گنبد: گنبد زیبایی بر فراز مقصوره جنوبی قرار دارد که با تزیینات کاشی هندسی و خطی همچون نگینی میدرخشد. این گنبد بهصورت دو پوسته پیوسته ساخته شده و قطر دهانه آن 15 متر، ارتفاع تیزه داخلی تا کف بنا 20 متر و ارتفاع راس خارجی تا کف حدود 23 متر است.
محراب: محراب ازارهای از سنگ مرمر داشت و با کاشیهای مینایی رنگارنگ تزیین شده بود که تخریب شد.
کتیبه: کتیبههای ایوانهای شرقی و غربی مزین به سوره مبارکه «عم یتسائلون عن النبا العظیم» هستند و کتیبه دو ایوان شمالی و جنوبی سوره مبارکه «هل اتی علی الانسان حین من الدهر» را چون نقشی جاویدان در خود نگه داشتهاند.
مقصوره: در وسط دیوارهای شرقی و غربی، یک ارسی سه چشمه کار گذاشته
مسجد النبی یا مسجد شاه معروف به مسجد سلطانی مسجدی در شهر قزوین است. این مسجد که مساحتی قریب به 14000 متر مربع دارد، کتیبههایی دارد که بر طبق آن فتحعلیشاه قاجار بانی مسجد ثبت گردیده. اما شواهدی دال بر وجود مسجد در دوران صفوی نیز وجود دارد، و معمار بنا را شخصی بنام استاد میرزای شیرازی دانستهاند و سال بنا را 1166 هجری شمسی.این اثر در تاریخ 30 خرداد 1337 با شمارهٔ ثبت 390 بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
