مسئولیت پذیری کودکان در سنین مختلف باید چقدر باشد؟ 

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، این نوشته را بخوانید تا با روش های مسئولیت پذیر کردن فرزندان آشنا شوید و همچنین ببینید که کودکان در سنین مختلف چه کارهایی را می توانند خودشان انجام بدهند.اولین کاری که باید بکنید این است که مسئولیت را نه به عنوان یک بار بلکه به عنوان یک لذت برای کودک تان تعریف کنید. همه ی بچه ها خود را به عنوان فردی مسئولیت پذیر و قدرتمند می بینند و فکر می کنند توانایی انجام هر کاری را دارند. آنها برای داشتن اعتماد به نفس و برای معنی دادن به زندگی شان، به این اطمینان نیاز دارند. کودکان نمی خواهند فقط نازپرورده باشند. آنها هم مانند ما نیاز دارند که احساس کنند برای دنیا مهم هستند و کارهایشان تأثیر مثبتی بر روی دنیا می گذارد. پس نیازی نیست کاری کنید که فرزندتان با مسئولیت پذیری کارهایش را انجام بدهد، فقط کافی است به او یاد بدهید این قدرت را دارد که تأثیر مثبتی روی دنیا بگذارد.

کودکان هرچقدر بزرگتر می شوند آمادگی بیشتری برای پذیرفتن مسئولیت های بزرگتر پیدا می کنند. در جریان رشد، والدین باید بپذیرند مسئولیت هایی را به کودک خود بدهند و از او انتظار داشته باشند برخی کارها را خودش انجام دهد.

عدم واگذاری برخی مسئولیت ها به کودک باعث لوس شدن او شده و کودک یاد می گیرد در طی زمان خواسته هایش را به راحتی به دست آورد و تبدیل به فردی متوقع می شود. پس والدین باید در صدد یافتن راهی برای افزایش مسئولیت پذیری کودکان باشند. مسئولیت هایی که به کودک می دهید باید متناسب با سن کودک و دوره ی رشدی او باشد.

مسئولیت پذیری کودکان در سنین مختلف

سنین قبل از دبستان

_ کودکان در حدود 3 تا 5 سالگی می توانند خودشان انتخاب هایی داشته باشند، مثلا کودک می تواند تصمیم بگیرد امروز چه لباسی برای رفتن به مهدکودک بپوشد. البته این مسئله تحت نظارت والدین باید باشد.

_ کودک در مورد تغذیه و اینکه چه چیزی بخورد می تواند خودش تصمیم بگیرد. البته محدودیت هایی هم باید اعمال شود.

_ در مورد اسباب بازی هایش می تواند خودش تصمیم بگیرد. از او نظر بخواهید که دوست دارد اسباب بازی هایش را چه جایی قرار دهد و چه چیزهایی به دیوار اتاقش بزند.

_ می توان از کودک 5 ساله انتظار داشت وسایلش را بعد از بازی جمع کند و اگر به اصطلاح خراب کاری کرد، خودش سعی در تمیز کردن و جمع کردن آن بکند. ولی در این امر می توان به کودک کمک و راهنمایی کرد.

_ در این سن کودکان می توانند کمک های کوچکی هنگام کارهای خانه بکنند ولی این امر برای وقتی است که خودشان بخواهند کمک کنند.

مسئولیت پذیری کودکان در سنین دبستان

_ کودکان از زمان ورود به مدرسه مسئولیت های بیشتری بر عهده می گیرند. مثلا در انجام کارهای منزل می توانند کمک کنند و کارهای ساده مثل چیدن میز شام می تواند مسئولیت خوبی برای کودک باشد.

_ مدیریت پول تو جیبی کودک را بر عهده خودش بگذارید. آن ها می توانند تصمیم بگیرند چقدر خرج کنند و برای چه اموری این کار را انجام دهند. اول با پول هفتگی شروع کنید و اگر کودکتان ولخرجی کرد و پولش تمام شد، با دلسوزی بیش از حد دوباره به او پول ندهید.

_ از کودکان این سن می توان انتظار داشت تکالیف مدرسه اش را به اتمام برساند و فعالیت های فوق برنامه مورد علاقه خود را انتخاب کند.

_ کودکان باید پیامدها و مسئولیت های کار خود را بپذیرند. برای مثال اگر آسیبی به شیشه همسایه زده اند، می توانند با پول توجیبی خود آن را جبران کنند.

در نظر داشته باشید که انعطاف پذیری شما و عدم تحکم به آن ها کلید یک رابطه دوسویه و موفق می باشد. نیازها و توقعات کودکتان را در نظر داشته باشید و با توجه به آن ها عمل کنید. در عین حال قوانین و محدودیت ها را متناسب با سن آن ها اعلام کنید و مطمئن شوید که کودکتان از وجود قانونی که مدنظر شماست خبر دارد یا آن را درست متوجه شده است.

نوجوانی

_ کودکان بعد از 10-11 سالگی که وارد سنین نوجوانی می شوند در مورد بسیاری مسائل می توانند نظر بدهند و بسیار مهم است که در تصمیم گیری های مشترک خانوادگی نظرهایشان پرسیده شود و با آن ها مشورت گردد.

_ انجام دادن نظافت شخصی، مرتب کردن وسایل شخصی، انجام تکالیف تحصیلی و اموری مانند این کاملا متناسب با سن نوجوان می باشد.

_ از این سن می توانید انتظار داشته باشید کودکتان در منزل تنها بماند یا با دوستانش تنها به بیرون برود. البته در این امر محدودیت هایی وجود خواهد داشت.

_ حدود 15 سالگی فرزندتان می تواند خودش به تنهایی رفت و آمد کند، پولش را به شکل ماهیانه مدیریت کند و تفریحات شخصی با دوستانش داشته باشد. همچنین می توان انتظار مشارکت در کارهای خانه را از نوجوان 15 ساله داشت.

توجه داشته باشید که بین توقعاتتان از کودک یا نوجوانتان و خواسته هایش تعادل برقرار کنید و همیشه با انعطاف پذیری با کودکتان مذاکره کنید. از طرفی روش تربیت کودک شماست که آینده او را مشخص می سازد. بنابراین داشتن یک سبک تربیتی مشخص و آگاهی از چگونگی رفتار صحیح با نوجوان، فرزندانتان را برای ورود به جامعه آماده می کند.

چگونگی ایجاد روحیه مسئولیت پذیری در کودکان

_ سعی کنید همواره کودک خود را برای انجام مسئولیت ها تشویق کنید.

_ دستورات را برای کودک به صورت ساده بیان کنید.

_ صبور باشید و حوصله به خرج دهید تا بتوانید به کودک خود کمک کنید.

_ از کودکتان انتظارات واقع بینانه داشته باشید.

_ انعطاف پذیری به خرج دهید و بذارید کودک از خلاقیت خود نیز استفاده کند.

_ به کودکتان یاد دهید که اشتباهاتش را بپذیرد.

_ وظایف و مسئولیت ها را بر اساس سن کودک تعیین کنید و با بزرگتر شدن او مسئولیت ها را نیز بیشتر کنید.

پیامدهای عدم مسئولیت پذیری کودکان

در صورتی که در طی جریان رشد مسئولیت هایی را به کودکتان محول نکنید، کودک برای کوچکترین کارهایش به شما وابسته خواهد ماند. یکی دیگر از پیامدهای این امر عدم رشد اعتماد به نفس کودک می باشد. کودک این پنداره را رشد می دهد که از پس مسائل و مشکلاتش به تنهایی بر نمی آید. چنین کودکی در مورد هیچ کاری نمی تواند تصمیم بگیرد و بدون والدینش از پس خودش بر نمی آید.

این افراد در سنین بالا دچار بی ارادگی و دشواری در تصمیم گیری می شوند، معمولا نمی دانند چه می خواهند و در جدا شدن از والدینشان مشکل دارند. این افراد در ساخت زندگی مستقل دچار مشکل می شوند و نمی توانند روابط عاطفی خوبی بنا کنند. معمولا چنین والدینی فرزندانی با شخصیت وابسته پرورش می دهند.

علل عدم پرورش مسئولیت پذیری در کودکان

والدین در واقع به علت مهربانی و شفقت بیش از حد ممکن است فکر کنند کودکشان خسته می شود یا ظرفیت انجام این کار را ندارد. والدینی که خود کودکی سختی داشته اند، ممکن است بیش از حد در پی برآورده کردن خواسته های کودکان بوده و یا نگران سختی کشیدن فرزندانشان باشند. در واقع آن ها با این کار ممکن است در برخی زمینه ها زندگی را برای آن ها آسان کنند ولی آینده سختی را برای فرزندشان رقم خواهند زد.

برخی والدین به خاطر مشغولیت ها یا خستگی های خودشان وقت و انرژی کافی برای محبت کردن و وقت گذراندن با فرزندشان را ندارند. این افراد معمولا با فراهم کردن امکانات مادی بیش از حد یا انجام اموری که فرزندشان می خواهد در پی راضی کردن هستند. در واقع می خواهند از قشقرق به پا کردن وی راحت شوند. این سبک تربیتی نیز می تواند منجر به ایجاد شخصیت خودشیفته و یا دیگر اختلالات شخصیت شود.

گاهی اوقات هم احساس گناه والدین یا ترس از اینکه مبادا به قدر کافی خوب نباشند، منجر به این می شود که سعی در جبران افراطی داشته باشند. این جبران افراطی به معنی پذیرفتن بار تمامی مسئولیت ها به تنهایی و عدم انتظار از کودک است.