انژکتور injector که معادل فارسی آن افشانه یا اسپره کننده است دراوایل قرن بیستم توسط رابرت بوش بنیانگذار کمپانی عظیم بوش (bosch) درآلمان اختراع شد. انژکتور هرچند امروزه درتمام موتورهای درونسوز شامل بنزینی ودیزل -گازسوزودوگانه سوز کابرد دارد ولی در ابتدا صرفاً برای استفاده درموتورهای دیزل طراحی شد. انژکتور درواقع نقطه تمایز موتور دیزل با بنزینی است و اساس موتردیزل راتشکیل می دهد. بطور خلاصه می توان گفت انژکتور در واقع یک شیر پودر کننده سوخت بر روی هوای ورودی(موتور بنزینی) یا متراکم شده( موتور دیزل) می باشد.
در خودروهای بنزینی مدرن از سیستم سوخت رسانی غیر مستقیم استفاده می شود. در این اتومبیل ها سوخت به وسیله یک لوله به پمپ بنزین منتقل شده و پس از آن به انژکتورها منتقل می شود، پس از این مرحله سوخت که پیشتر با هوا نیز ترکیب شده است، به وسیله سیستم سوخت رسانی انژکتوری خودرو به داخل سیلندر موتور اتومبیل تزریق می شود؛ در خودروهای انژکتوری به ازای هر سیلندر، یک یا دو انژکتور جداگانه وجود دارد.
در خودروهای قدیمی از کاربراتور به عنوان مسئول سوخت رسانی به موتور استفاده می شد، که به هیچ عنوان سیستم کاملی نبود. بزگترین ضعف سیستم سوخت رسانی کاربراتوری، استفاده از یک نازل برای رساندن سوخت به تمامی سیلندرهای خودرو بود، که به این ترتیب به دلیل برابر نبودن فاصله سیلندرها از منابع سوخت و هوا، ترکیب وارد شده به سیلندر، نسبت یکسانی از هوا و بنزین را در خود جای نمی دادند. به همین دلیل است که در موتورهای جدید خودرو، از سیستم سوخت رسانی انژکتوری، برای افزایش بهره وری و کاهش آلایندگی استفاده می شود.
موتور انژکتوری چگونه است؟
در موتورهای انژکتوری دو نوع سیستم تزریق سوخت وجود دارد:
- سوخت رسانی مستقیم
- سوخت رسانی غیر مستقیم
که در حال حاضر در بیشتر خودروها سیستم سوخت رسانی غیر مستقیم استفاده می شود.
ولی سیستم سوخت رسانی مستقیم روش جدید تری ست.
لازم به ذکر است که انژکتور صرفا یک نازل تزریق هوا، سوخت و بخار آب تحت فشار است.
ابتدا در سیستم سوخت رسانی مستقیم یا GDI، سوخت به صورت مستقیم به درون سیلندر برای احتراق تزریق می شود و حداقل تغییر در شرایط سوخت ورودی به سیلندر رخ می دهد، که خود سبب افزایش راندمان موتور و کاهش مصرف سوخت می شود.
- با توجه به فواید و مزایای که این نوع روش سوخت دارد، در آینده شاهد افزایش موتور هایی با این سیستم خواهیم بود.
- اما سیستم غیر مستقیم، در موتورهای انژکتوری، خود به دو نوع تکی و چندگانه تقسیم می شود.
- در سیستم سوخت تکی یا SPFI از یک انژکتور برای تغذیه چهار سیلندر کمک گرفته می شود.
- ولی در سیستم سوخت چندگانه موتور انژکتوری یا MPFI به تعداد سیلندرهای خودرو از انژکتور استفاده می شود.
- این سیستم نسبت به سیستم SPFI عملکرد و راندمان بهتری داشته و سوخت با شرایط مناسب تر و بهتر وارد سیلندر می شود.
- که البته سیستم MPFI معمول ترین و رایج ترین سیستم سوخت رسانی در حال حاضر صنعت خودروسازی محسوب می شود.
مزایای موتور انژکتوری چیست؟
مزایا و فواید موتور های انژکتوری زیاد است و باعث شده که خودروسازان در مقایسه با سیستم کاربراتوری تمایل بیشتری به استفاده از آن داشته باشند که در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم.
- حجم ثابت هوای ورودی
- بهبود عملکرد و توان خروجی موتور
- ارتعاشات و لرزش کمتر موتور
- کاهش مصرف سوخت
- عدم نیاز به ساسات و روشن شدن سریع موتور در هوای سرد
- افزایش راندمان حجمی و حرارتی در موتور
- کاهش تولید آلایندگی که مهمترین مزیت موتور های انژکتوری محسوب میشود
معایب موتور انژکتوری چیست؟
- نیاز به نگهداری بالا
- نیاز به ابزارهای مخصوص برای تعمیر
- نیاز به افراد ماهر برای تعمیر در سوخت رسانی موتور انژکتوری
- بالا بودن هزینه تولید و تعمیرات که خود باعث گرانی موتور میشود
- نیاز به بنزین با کیفیت بالا
- نیاز به صافی بنزین دقیق تر
بر اساس مطالب ذکر شده در پایان به این نتیجه می رسیم که با توجه به آلودگی روزافزون هوا و محیط زیست و مصرف بهینه سوخت، سیستم موتور انژکتوری در تولید خودروهای امروز مورد استفاده بیشتری دارد.
ولی وجود قطعات حساس، قیمت بالا، پیچیدگی سیستم، نیاز به سوخت با عدد اکتان بالا و در مقابل هزینه تولید کمتر و تعمیرات ساده تر و …، کماکان موتورهای کاربراتوری را هنوز در بعضی از وسایل و موتورها مورد استفاده قرار داده است.
اما باز هم استفاده از موتورهای انژکتوری در ردیف اول قرار میگیرد.