معرفی فیلم دیده بان

خلاصه داستان فیلم دیده بان

ارتباط خط کمین با نیروهای خودی توسط دشمن قطع شده و احتمال سقوط منطقه بسیار زیاد است. مقابله و مقاومت نیروها در مقابل دشمن نیازمند حضور دیده بان جهت هدایت آتش سنگین است. عارفی برای پیوستن به خط کمین و دیده بانی باید از مسیری عبور کند که زیر آتش شدید دشمن عراقی قرار دارد.

نکاتی درباره فیلم دیده بان

«دیده بان» نخستین فیلم دفاع مقدس است که در جشنواره های بین المللی حضور یافت و مورد توجه قرار گرفت. این فیلم با حضور در هفتمین جشنواره فیلم فجر توانست نظر مثبت منتقدان و سینماگران را به خود جلب و جایزه ویژه هیات داوران برای بهترین کارگردانی و همچنین سیمرغ بلورین بهترین فیلم دوم (بخش فیلم های اول و دوم) را کسب کند.فیلم دیده بان را می توان شروع فعالیت های جدی و رسمی ابراهیم حاتمی کیا دانست. فیلمی که وی را چند پله در سینمای ایران به جلو برد. حاتمی کیا جز آن دسته از کارگردانان، فیلمنامه نویسان و تدوین گرانی است که سبک و سیاق مختص به خود را دارد. بیشتر فیلم های حاتمی کیا حول جنگ می چرخد؛ فیلم هایی که سعی نمی کنند آن دوران سخت را بنمایش بگذارند، بلکه واقعیت های ۸ سال جنگ تحمیلی و پیامد های پس از آن را به تصویر می کشند. حاتمی کیا در سایر فیلم های خود نیز نگاه نزدیکی به مسائل سیاسی و مشکلات جامعه دارد.حسین معززی نیا در نشستی در شهریور سال ۹۴ درباره فیلم دیده بان گفته است :«دیده بان» را از دو منظر می توان مورد بررسی قرار داد؛ نخست از این نظر که نشانه های سینمای حاتمی کیا و دنیای فیلمسازی او تا چه حد در آن قابل مشاهده است؟ به نظر من «دیده بان» را باید فیلم نخست او محسوب کرد، چرا که «هویت» فیلمی تلویزیونی و در لوکیشن محدود بود. اگرچه نشانه های سینمای حاتمی کیا در «هویت» نیز کمابیش قابل مشاهده است، اما از نظر بافت، ساختار، اجرا، شخصیت پردازی و.. تفاوت ها مشهود است.به گفته معززی نیا، از منظر نزدیک بودن به واقعیت جبهه های جنگ نیز می توان فیلم را بررسی کرد؛ مهم ترین وجه «دیده بان» همین واقع گرایی و سندیت آن است؛ اگر این فیلم و فیلم هایی مثل «پرواز در شب» مرحوم ملاقلی پور ساخته نمی شدند، شاید هیچ گاه از واقعیت ۸ سال دفاع مقدس آگاه نمی شدیم. قبل از ساخت این دو فیلم، از این نظر در سینمای جنگ دچار فقر بودیم. فرمول فیلم های جنگی مثل «عقاب ها»، «گذرگاه» و.. مشخص بود؛ چند گروهان از نیروهای ایرانی به خاک دشمن نفوذ می کردند و در ادامه اتفاقاتی برای آنها رخ می داد. داستان اکثر این فیلم ها تخیلی بوده و در واقع از روی فیلم های جنگی دیگر کپی شده بودند. البته شاید سیاست گذاری سینمای آن دوره بر همین اساس بوده و قرار نبوده فیلم های تلخی مثل «دیده بان» را شاهد باشیم که در آن اتفاقات محیرالعقول رخ نمی دهد. اگر «دیده بان» و «پرواز در شب» ساخته نمی شد، سینمای ژانر دفاع مقدس پیش نمی رفت و از این جهت «دیده بان» مهم ترین فیلم سینمای جنگ ایران است. «دیده بان» را از تمام فیلم های بعدی حاتمی کیا نیز مهم تر می دانم.به گفته این منتقد سینما ،البته نباید فراموش کرد که «دیده بان» یک فیلم کلاسیک است و آن را باید با توجه به زمان ساختش نقد و بررسی کرد. فیلم قطعا نواقصی در موسیقی، دیالوگ، دوبله و.. دارد اما چنین معایبی در مقایسه با اصالتی که از فضای واقعی جنگ ارائه می دهد، قابل اغماض است. وجه مستندگونه فیلم نیز از چند جا ریشه می گیرد؛ حاتمی کیا خود حضور در جبهه را تجربه کرد بود و از سوی دیگر در ساخت مجموعه روایت فتح همکاری داشت و در ادامه تماشاگر این مجموعه نیز بوده است. بنابراین در دیده بان با داستان به معنای متعارفش روبرو نیستیم، بلکه فیلم داستانی شبه مستند و ساختاری اپیزودیک دارد. در مقایسه با سینمای ملاقلی پور نیز اگرچه فضاسازی آنها به هم شبیه است، اما از نظر شخصیت پردازی با هم تفاوت دارند و شخصیت فیلم «دیده بان» را به واقعیت جنگ نزدیک تر می دانم.معززی نیا در مورد نحوه نمایش دشمن در فیلم های حاتمی کیا گفته است: حاتمی کیا تصویر کلوزآپ از دشمن نمی گیرد و این هوشمندی او را می رساند. خود او نیز عنوان کرده که به دشمنی که از آن شناخت ندارم نزدیک نمی شوم و در عوض طرفی را روایت می کنم که می شناسم. کسانی که در صحنه جنگ حضور دارند با مرگ مماس هستند و چنین تجربه ای می تواند به عرفان ختم شود. تجربه مرگ از نزدیک امر بسیار دشواری است؛ در دوره بستری شدن در بیمارستان با مرگ افراد زیادی مواجه شدم و تحت تاثیر قرار گرفتم. چنین تجربه ای در مقایسه با آنچه در جنگ اتفاق می افتد بسیار ناچیز است. از منظرهای مختلفی می توان به دوران ۸ سال دفاع مقدس پرداخت اما گمان می کنم فارغ از هر بحثی باید به اعتقادات یکدیگر احترام بگذاریم.پورهاجریان به عنوان بازیگر و مسئول جلوه های ویژه «دیده بان»، در پاسخ به سوال معززی نیا در مورد انفجارهای به نمایش در آمده در فیلم گفته است: در فیلم، شخصیت دیده بان سیر و سلوکی درونی را طی می کند و ما این سیر را در انفجارهای تصویر شده نیز می بینیم؛ انفجارها نخست با خاک سیاه رخ می دهد، در ادامه رنگ خاکستری و روشن تری به خود می گیرند و در نهایت کاملا سفید می شوند. حاتمی کیا بر روی جزئیات انفجارها تاکید فراوانی داشت که همه چیز قابل باور و به دور از غلو تصویر شود. او را یکی از وفادارترین و صادق ترین فیلمسازان سینمای دفاع مقدس می دانم که سعی کرده دیده های خود در دوران جنگ را به تصویر کشیده و از قهرمان پردازی های کاذب دوری کند.به گفته پورهاجریان، «دیده بان» در سال ۶۶ و در دوره ای ساخته شد که سینمای ایران با استانداردهای جهانی سینما فاصله زیادی داشت. کل هزینه ساخت فیلم بین سه تا سه ونیم میلیون تومان شد که در مقایسه با هزینه های چند صد میلیون دلاری برای ساخت فیلم های هالیوودی در ژانر جنگ بسیار ناچیز است. رسالت فیلمساز دفاع مقدس انتقال فرهنگ جبهه به کسانی است که آن دوران را ندیده اند و اگر این اتفاق نیفتد، پس از چند نسل دیگر هیچ چیزی از آن فرهنگ باقی نمی ماند. اگر تلاش امثال حاتمی کیا نبود، نسل جوان نسبت به جنگ بیگانه تر بود. جنگ را مقدس نمی دانم، اما دفاع در برابر دشمن متعدی مقدس است.حاتمی کیا در مصاحبه ای درباره فیلم دیده بان گفته :یادم هست وقتی دومین فیلم بلندم یعنی “دیده بان” را می ساختم، آقای مخملباف آمد که تدوین اش کند. راش ها را که دید، گفت از این ها حداکثر یک فیلم پنجاه دقیقه ای بیرون می آید. رفتم پیش آقای بهشتی که آن روزها رئیس فارابی بود و ماجرا را برایش تعریف کردم و گفتم نمی توانم با وجود حمایت هایی که کرده، یک فیلم بلند تحویل اش بدهم. ایشان هم کمی این ور و آن ور کردند و بالاخره گفتند که باشد، هر جور صلاح می دانی. مرا تحت هیچ فشاری نگذاشت با این که بودجه فیلم را تامین کرده بود. این چنین از من حمایت کرد. اما حالا و بعد از نزدیک دو دهه تجربه فیلمسازی باید با هزار هول و ولا فیلمی را دلم میخواهد بسازی . برای اینکه تن به فیلم سفارشی ندهی ، پیله ای برای خودت بسازی تا از گزند تغییرات در امان باشی ، ولی بهر حال فیلم ساختن به پول احتیاج دارد. آن هم روز به روز گران تر می شود. عقبه فیلمسازانی مثل من که تنها به مخاطب ایرانی دلخوشند روز به روز سخت تر میشود. تا دیروز تمام دلشوره ما “درآمدن” فیلمی بود که دل مان را راضی کند، ولی حالا بزرگترین نگرانی مان گیشه است. اگر از گیشه عقب بمانیم ، سقوط ما حتمی است و در این وانفسا تو حتی توان گرفتن وامی هم که برایت مقدر شده را نداری. آقای قوچانی ، آبروداری این روزها خیلی سخت شده.(بخشهایی از گفت وگوی محمد قوچانی با ابراهیم حاتمی کیا در زمان ساخت فیلم دعوت)چند سال پیش محمد صابری نویسنده و منتقد سینمایی درباره اهمیت اکران فیلم دیده بان در گروه هنروتجربه ، یادداشت جالبی نوشت که باز خوانی آن دور از لطف نیست. محمد صابری در یادداشت خود با اشاره به اینکه دیده بان سینمایی ترین روایت معناگرای سینمای ایران است نوشته است :تلاش هوشمندانه حاتمی کیا برای همنشینی معنا و داستان ، مهمترین رمز ماندگاری دیده بان در سینمای ایران بوده است و اکران مجدد آن می تواند فرصتی برای یاد آوری اهمیت این دو برگ برنده باشد. دیده بان معیاری کاربردی برای یاد آوری یک گرای گمشده در جغرافیای امروز سینمای ایران است.

کارگردان فیلم دیده بان

ابراهیم حاتَمی کیا کارگردان، فیلمنامه نویس، تدوینگر ، بازیگر و فیلمبردار سینمای ایران است. وی فعالیت های سینمایی خود را با ساخت فیلم های کوتاه و مستند در رابطه با سینمای جنگ آغاز کرد. برای ساخت فیلم آژانس شیشه ای جایزه بهترین فیلم نامه و کارگردانی را از شانزدهمین جشنواره فیلم فجر دریافت کرد.حاتمی کیا تاکنون سه بار برای فیلم های آژانس شیشه ای، به رنگ ارغوان و به وقت شام موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر شده است. همچنین وی برای فیلم ربان قرمز نامزد جایزه صدف طلایی جشنواره فیلم سن سباستین شد.در سال ۱۳۹۳ حاتمی کیا یکی از نه سینماگری بود که نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر برای یک عمر فعالیت دریافت کرد. حاتمی کیا در رأی گیری از ۵۵ فیلم شناس ایرانی به سال ۱۳۸۱ به عنوان یکی از ده فیلم ساز برتر تاریخ سینمای ایران شناخته شد و همچنین در نظرسنجی از ۴۳ منتقد برای بهترین کارگردانان پس از انقلاب جزء پنج فیلم ساز اول قرار گرفت.

بازیگران فیلم دیده بان

• ژانر :جنگی
• زبان : فارسی​​​​​​
• امتیاز IMDb: امتیاز 6.5 از 10
  معرفی فیلم مهاجر