معرفی کتاب مسئله ى اسپینوزا اثر اروین د. یالوم

دوشنبه، 25 مرداد 1400 زمان مطالعه 8 دقیقه

مسئله ى اسپینوزا نوشته اروین یالوم است. نویسنده ای که کتاب های مشهور زیادی دارد. کتاب هنگامی که نیچه گریست یکی دیگر از کتاب های خوب و معروف او می باشد.

درباره کتاب مسئله ى اسپینوزا

تاب مسئله اسپینوزا، رمانی نوشته ی اروین دی. یالوم است که اولین بار در سال 2012 وارد بازار نشر شد. زمانی که پسری شانزده ساله به نام آلفرد روزنبرگ، به خاطر حرف های ضد یهودی اش در مدرسه به دفتر مدیر احضار می شود، به عنوان تنبیه وادار می گردد تا متن هایی درباره ی اسپینوزا را از خودزندگی نامه ی شاعر آلمانی، گوته، حفظ کند. روزنبرگ بسیار متحیر می شود وقتی درمی یابد که شاعر موردعلاقه اش، گوته، یکی از تحسین کنندگان و طرفداران فیلسوف یهودی قرن هفدهمی، باروخ اسپینوزا بوده است. روزنبرگ مدت ها پس از فارغ التحصیلی، همچنان با این «مسئله ی اسپینوزا» درگیر می ماند: چگونه ممکن بوده که نابغه ای آلمانی همچون گوته، از یکی از اعضای نژادی الهام بگیرد که روزنبرگ، آن را بسیار پایین تر از خود می داند و قصد نابودی اش را دارد؟ خود اسپینوزا نیز با تنبیه در زندگی اش ناآشنا نبود. او به خاطر نظرات دینی غیرمعمولش، در سال 1656 و در 24 سالگی از جامعه ی یهودی آمستردام اخراج شد. با این که زندگی اسپینوزا کوتاه بود و او بدون امکانات و در انزوا عمر خود را سپری کرد، این متفکر بزرگ و جریان ساز موفق به خلق آثاری شد که بدون شک مسیر تاریخ را عوض کردند.

خلاصه کتاب مسئله ى اسپینوزا

این کتاب در دو بخش اصلی نوشته شده است، نویسنده در ابتدا به زندگی اسپینوزا، فیلسوف هلندی پرداخته و سپس زندگی و چگونگی تاثیرپذیری «آلفرد روزنبرگ»، نظریه پرداز حزب نازی از اسپینوزا روایت می شود. صفحات نخست كتاب «مسئله اسپينوزا» خواننده را به يكي از خيابان هاي آمستردام سال ۱۶۵۶ مي برد كه مرد جواني در مسير خلاف هموطنانش كه به سوي كنيسه برای عبادت مي روند، قدم مي زند. وي در برهه اي به سر می برد كه پرسش های اساسی جهان بينی خود را رودرروی اساتيدش مطرح كرده است؛ پرسش هايی كه سنت ديرينه غرب را به چالش كشيدند و ايده های نوينی را به منظور بازسازی آن پيشنهاد دادند. رمان دو ماجراي موازی را در دو دوره متفاوت دنبال مي كند. اولی زندگی اسپينوزا و ديگري هم ماجراي يك نظريه پرداز نازی است كه در جريان جنگ جهاني دوم در پی محو آثار اسپينوزاست. اين رمان به زندگی اسپينوزا و تاثيرپذيری هايی كه «آلفرد روزنبرگ»، تئوريسين حزب نازی از زندگي و شخصيت وی داشته، پرداخته است.

اسپیونزا کیست؟

باروخ اسپیونزا فیلسوف هلندی قرن هفدهم است که متاسفانه به دلیل ممنوعیت انتشار آثارش نامش در طول تاریخ به فراموشی نزدیک شده است. اسپیونزا یک فیلسوف یهودی بود که سعی داشت تغییری در تصویر خدا برای یهودیان و مسیحی ها بوجود بیاورد. او در کتاب اخلاق، مشهورترین اثرش به زبان لاتین، سعی می کند تصویر خداوندی که اهل جنگ و خون ریزی و قضاوت کردن است را تغییر دهد. اسپیونزا در کتاب اخلاق خداوند را همه ی چیز معرفی می کند و می گوید طبیعت و کهکشان چیزی جز خداوند نیست.اسپیونزا به دلیل عقایدش که هرگز مخالف وجود خداوند نبود بلکه معتقد بود تصویر مردم از او اشتباه است، از هلند تبعید شد و انتشار آثارش ممنوع اعلام شدند. اروین یالوم در مقدمه ی کتاب مسئله ی اسپیونزا می نویسند:« معتقدم نوشتار اسپیونزا همانند نیچه و شوپنهاور، که زندگی و فلسفه شان را اساس دو رمان پیشین خود قرار دادم، بسیار به رشته ی روانپزشکی و روان درمانی من مربوط است.» او در مقدمه ی کتاب توضیح می دهد که برای نوشتن کتاب مسئله ی اسپیونزا به موزه ی اسپیونزا در هلند سفر کرده بودو موزه ای که امیدوار بود الهام بخش داستان کتابش درباره ی این فیلسوف قرن هفدهم شود. تجربیات یالوم از موزه ی اسپیونزا بسیار جالب است؛ یالوم در بازدیدش از این موزه به کتاب خانه ی شخصی اسپیونزا دسترسی پیدا می کند و همان کتاب هایی را لمس می کند که روزی فیلسوف محبوبش اسپیونزا آن ها را مطالعه می کرد و پرتره ی او را از نزدیک می بیند، اما دیری نمی گذرد که به یالوم اطلاع می دهند که بعد از مرگ اسپیونزا تمام دارایی اش به مزایده گذاشته می شوند و کتاب هایی که در این موزه وجود دارند در واقع تنها نمونه ی کتاب های اسپیونزا هستند و او هرگز این کتاب ها را لمس نکرده است؛ در ادامه به یالوم می گویند که پرتره ی اسپیونزا هم چهره ی واقعی او نیست، بلکه تصویری است که یک هنرمند از روی سه خط دست نوشته ی شخص دیگری درباره ی اسپیونزا کشیده است. یالوم به این شکل تقریبا از الهام گرفتن از موزه ی اسپیونزا ناامید می شود... اما سیر اتفاقات بعدی که رخ می دهد سبب می شوند که اروین یالوم کتاب مسئله ی اسپیونزا را بنویسد.

درباره نویسنده کتاب مسئله ى اسپینوزا

اروین دیوید یالوم (به انگلیسی: Irvin David Yalom) (متولد ۱۹۳۱، واشنگتن دی سی، ایالات متحده ی آمریکا) , روانپزشک هستی گرا (اگزیستانسیالیست) و نویسنده ی آمریکایی است.او در سال ۱۹۵۶ در بوستون در رشته ی پزشکی و در سال ۱۹۶۰ در نیویورک در رشته ی روانپزشکی فارغ التحصیل شد و بعد از خدمت سربازی، در سال ۱۹۶۳ استاد دانشگاه استنفورد شد. در همین دانشگاه بود که الگوی روانشناسی هستی گرا یا اگزیستانسیال را پایه گذاری کرد. یالوم هم آثار دانشگاهی متعددی تألیف کرده است و هم چند رمان موفق دارد. او جایزه ی انجمن روانپزشکی آمریکا را در سال ۲۰۰۲ دریافت کرد، اما بیشتر به عنوان نویسنده ی رمان های روانشناختی، به ویژه رمان مشهور وقتی نیچه گریست شهرت دارد.

اروین دی یالوم

یالوم تحت تاثیر چه کسانی بود؟

به جز «باروخ اسپینوزا»، فیلسوف هلندی، اروین یالوم تحت تاثیر «آرتور شوپنهاور»، فیلسوف بزرگ آلمانی که در حوزه ی اخلاق، هنر، روانشناسی مدرن و ادبیات معاصر فعالیت های فکری مهمی انجام داد، بود. «اتو رانک»، نویسنده و روانکاو اتریشی که از نزدیک ترین همکاران «فروید» بود هم یکی دیگر از فیلسوفانی بود که یالوم تحت تاثیر آموزه هایش بود.

مسئله ی اسپیونزا به فارسی

با وجود این که نثر اروین یالوم کمی پیچیده و تخصصی است، همچنان کتاب هایش به بیش از ده زبان دنیا ترجمه شده اند. «سپیده حبیب»،«کاملیا نجفی»، «نرگش خوزان»،«مهشید یاسائی»،«مهرنوش شهریاری» و «بهاره نوبهار» از مترجمانی هستند که آثار یالوم را به فارسی ترجمه کرده اند. نشر قطره را می توان ناشر تخصصی آثار یالوم دانست. این انتشارات تاکنون نه کتاب از یالوم منتشر کرده است.کتاب مسئله ی اسپیونزا تاکنون با چند ترجمه ی متفاوت در ایران منتشر شده است. «حسین کاظمی یزدی»،«زهرا حسینیان» و «بهاره نوبهار» سه مترجمی هستند که این کتاب را به فارسی برگردانده اند. «بهاره نوبهار» مترجم جوان و توانای کشور متولد سال 1360 است. او تاکنون شش عنوان کتاب را از نویسندگان بزرگ جهان مانند آنتوان چخوف و اروین یالوم به فارسی برگردانده است. «خواهر» از لوئیس جنسن، «بوسه» از آنتوان چخوف و دو کتاب «دروغ گویی روی مبل» و مسئله ی اسپیونزا از اروین یالوم تعدادی از کتاب های «بهاره نوبهار» است

قسمتی از کتاب مسئله ى اسپینوزا

من بنده ى خدایى هستم که چگونگى و حتى انجام دادن پرستش خودش را از ما نمى خواهد. به من اجازه دهید تا به شیوه ى خودم به خداوند عشق بورزم.

مهم این نیست به چى اعتقاد دارى یا میگى به چى اعتقاد دارى؛ مهم نحوه ى زندگى کردنته.

شما فکر مى کنید که خدا مثل ما فکر مى کند و نیازمند چاپلوسى است و اگر از دستورهایش پیروى نکنیم از ما انتقام مى گیرد؟ چنین عیب و نقصى چگونه مى تواند در وجودى کامل موجود باشد؟ این صرفا نحوه ى حرف زدن کسانى است که کتاب مقدس را نوشته اند.

مطمئنا شما موافقید که سعادت در عشق است. عشق بالاترین چیزهاست و پیام اصلى کل کتاب مقدس ما و کتاب مقدس مسیحیان. ما باید میان آنچه کتاب مقدس گفته است و آنچه متخصصان دینى مى گویند، تمایز قایل شویم. بیشتر خاخام ها و کشیشان، با خوانش هاى منحرفشان، علایق خودشان را ترویج مى دهند، خوانش هایى که ادعایشان به این معناست که کلید حقیقت فقط در دست آنان است.

من معتقدم که همه ى ادیان_کاتولیک، پرتستان و یهود_جلوى دیدنِ حقایقِ اصلىِ دین را مى گیرند. من آرزو مى کنم که روزى جهان خالى از دین شود، جهانى با یک دینِ جهانى که در آن همه ى اشخاص براى تجربه و ستایش خداوند از عقلشان استفاده مى کنند.

ما باید به چیزها به سبب درستى شان، و نه به علت قِدمت شان احترام بگذاریم. ادیان قدیمى با پافشارى بر این که اگر ما سنت ها را رها کنیم، آن گاه به همه ى مقدساتِ گذشته اهانت کرده ایم، ما را به دام مى اندازند. و اگر یکى از نیاکان ما شهید شده باشد، ما بیشتر به دام مى افتیم؛ زیرا ما احساس احترامى دائمى به عقاید آن شهید مى کنیم، حتى اگر بدانیم که آن عقاید پر از غلط و خرافه است.

انسان ها به نحو متناقض نمایى، وقتى به دنبال منافع خودشان اند،براى یکدیگر مفیدترند. البته به شرط آن که از عقلشان تبعیت کنند. خودانگارى هدایت شده به منفعت دوسویه منتهى مى شود. ما همگى به یک اندازه از عقل بهره مندیم؛ و بهشت زمینىِ حقیقى زمانى محقق مى شود که تعهد ما به فهمیدنِ طبیعت یا خدا، جایگزینِ دیگر وابستگى ها، مثلا وابستگى هاى مذهبى، فرهنگى یا ملّى شود.