معرفی رمان کاندید یا خوش‌باوری اثر فرانسوا ولتر

جمعه، 17 اردیبهشت 1400 زمان مطالعه 8 دقیقه

کاندید یا خوش‌باوری اثری از فرانسوا مآری آروئه ملقب به ولتر – نویسنده و اندیشمند قرن هجدهم فرانسه – از سردمداران عصر روشنگری و پایه‌گذاران فکری انقلاب کبیر این کشور است. ولتر در این کتاب موضوعات مختلفی از جمله کلیسا، نیروی ویرانگر شر، سادگی و خوش‌بینی را مورد نقد قرار داده است.

درباره کتاب کاندید یا خوش باوری

بسیاری از منتقدان این کتاب را مانیفست فلسفی ولتر می دانند که از خلال روایت سرگذشت مرد جوانی به نام کاندید که مدام دستخوش حوادث قرار می گیرد، بیان می شود. ولتر ابتدا این کتاب را بدون نام خودش و با عنوان «دکتر رالف» به چاپ رساند، اما نثر او نشان دهنده روایت و سبک خاص ولتر بود.کتاب کاندید یا خوش باوری بازتاب اندیشه های فرانسوی این نویسنده بزرگ در روایت داستان مردی جوان به نام کاندید است.

کتاب کاندید یا خوش باوری یک داستان کلاسیک خوش خوان و ارزشمند است که با تیزبینی و همراه با چاشنی طنز موضوعات مختلفی را مورد نقد قرار می دهد. این کتاب را را یک رمان فلسفی نیز می دانند که در آن ولتر به فلسوفان خوش باور می تازد و در سراسر کتاب شوخی با خوشبختی و بدبختی آدم ها را می توان مشاهده کرد.

شخصیت کاندید نیز در نوع خود بی نظیر است. او از ابتدای کتاب تا انتهای آن بسیار رشد می کند. ممکن است به نظر برسد کاندید آدمی ساده لوح است که با وجود همه سختی ها و مصیبت ها همچنان به این دنیا خوش بین است. اما او در واقع بسیار هم زرنگ و پرسش گر است. در واقع شوق دیدار دوشیزه کونه گند چیزی است که کاندید را سراپا نگه داشته است.

کاندید در تمام طول کتاب در کشمکش است و همواره از خود می پرسد که آیا با وجود این همه سختی و آشفتگی باز هم دنیا در بهترین حالت ممکن خود قرار دارد؟ آیا همچنان هیچ معلولی بی علت نیست؟ در قسمتی از کتاب فیلسوف دیگری با کاندید همراه می شود که مارتن نام دارد و پیرو آیین مانوی است. آن ها باور دارند جنگ میان دو جهان تاریکی و روشنایی به نابودی ماده و رهایی روح منجر می شود و جهان مادی در دین مانوی نماد تاریکی و پلیدی است. یعنی دیدگاهی کاملا مخالف دیدگاه استاد پانگلس که کاندید بر آموزه های او اصرار دارد.

درنهایت ولتر بر چند نکته تاکید بیشتری دارد. مثلا اینکه زندگی در دنیا سخت است و قرار نیست همه چیز مانند قلعه آقای بارون خوب پیش برود. ضمن اینکه باید در دنیا سفر کرد تا مکان های بهتر و بدتر را هم به چشم ببینیم. مهم تر از همه اینکه سختی ها و مشکلات ممکن است پیش روی انسان قرار گیرد اما این ها دلیلی برای تسلیم شدن نیست. در واقع در مواجهه با مسائل زندگی بهتر است منفعل نباشیم چرا که فقط این طوری می شود زندگی را تحمل پذیر کرد.

کتاب کاندید یا خوش باوری ترجمه های مختلفی دارد که ترجمه محمود گودرزی که از زبان اصلی (فرانسوی) ترجمه شده است بدون تردید یکی از بهترین گزینه های ممکن است.

خلاصه داستان کاندید یا خوش باوری

این کتاب داستان مرد جوانی به نام کاندید است که در قصر فردی به نام بارونِ توندر-تن- ترونخ روزگار می گذراند. داستان با توصیف شخصیت کاندید، افراد حاضر در قصر مثل صاحب آنجا و خانواده اش شروع می شود. در این قصر فردی به نام پانگلوس هم زندگی می کند که در مسائلی همچون کیهان شناسی، فلسفه، الهیات و... صاحب نظر است. مردِ جوان هم زیر نظر این استاد، تعلیم می بیند. اما همه ماجرای حضور کاندید در قصر، به اینجا ختم نمی شود. زندگی این مرد جوانی از وقتی که به خاطر علاقه اش به دختر بارون، از قصر اخراج می شود، دستخوش تغییرات بسیاری می شود که او را متحمل رنج های بی شماری می کند. درسی که او همیشه از استادش در قصر گرفت، این بود که جهان همواره در بهترین و ایده آل ترین وضعیت خود قرار دارد و از این بهتر نمی توان چیزی برای آن متصور شد. او با این جهان بینی از قصر اخراج می شود، شهر به شهر سفر می کند و شاهد درد و مصیبت هایی می شود که بر سر خودش و دوستانش می آید. همین مواجهه مستقیم با زندگی است که او و دوستانش به طور قاطع به این نتیجه برسند که در این دنیا نباید هیچ دینی داشته باشند، نباید طرفدار هیچ دولتی بود، نباید هیچ سوالی پرسید. آن ها در آخر، بعد از تمام بلاهایی که بر سرشان آمد، دریافتند که باید زمین شان را بارور کنند تا خرج شان را دربیاورند. - چرا شنیدن کتاب صوتی «کاندید یا خوش باوری» را به شما پیشنهاد می کنیم؟ کتاب صوتی ولتر آمیزه ای از اندوه و طنز است. توصیف صحنه های جنگ، مصائب و سختی ها آن قدر تلخ نیست که مخاطب را شدیدا آزرده خاطر کند. طنز نهفته در حوادث داستان و روایت نیز، آن قدری نیست که موجب حواس پرتی مخاطب از تلخی ها و واقعیت زندگی شود.

درباره نویسنده ی کاندید یا خوش باوری

فرانسوا-ماری آروت مورخ، فیلسوف، روشنفکر و نویسنده ای پرکار فرانسوی که در سده هجده میلادی زندگی پرشوری داشت و همه او را به نام ولتر (Voltaire) می شناسند. کسی که به شوخ طبعی، انتقاد از مسیحیت به ویژه کلیسای کاتولیک روم و همچنین حمایت از آزادی گفتار، آزادی دین و جدایی کلیسا از دولت معروف است.

ولتر نویسنده ای بود که در هر شکل ادبی آثاری را از خود برجای گذاشته از نمایشنامه، شعر، رمان و مقاله گرفته تا تاریخ نگاری ها و متون علمی. او بیش از 20 هزار نامه و 2000 کتاب و جزوه نوشت و از اولین نویسندگانی بود که در سطح بین المللی به شهرت رسید و از نظر تجاری نیز موفق بود.

او که مورخی موفق بود چندین تاریخچه نوشته است که مشهورترین آن ها عبارتند از: تاریخچه چارلز دوازدهم (1731)، عصر لویی چهاردهم (1751) و مقاله اش درباره آداب و رسوم و روح ملل (1756). اما نکته مهم تاریخ نگاری های او این است که در هنگام نوشتن، به تاریخ اجتماعی، دستاوردهای هنری و علمی و آداب و رسوم مردم توجه داشت تا رویدادهای نظامی و دیپلماتیک.

ولتر مدافع آزادی های مدنی بود و به دلیل قوانین شدید سانسور سلطنت کاتولیک فرانسه، زندگی پر خطر و پرتلاطمی داشت و در نتیجه، دو بار به زندان و یک بار به تبعید موقت به انگلستان محکوم شد.

این روشنفکر فرانسوی عمدتاً در مورد مدارای مذهبی و آزادی اندیشه بحث می کرد و از یک سلطنت مشروطه که از حقوق مردم حمایت کند، دفاع می کرد.

البته از همان ابتدا او را با نام ولتر نمی شناختند بلکه در سال 1718، وقتی در باستیل زندانی شد، نام خود را تغییر داد و دلیل اصلی آن نیز هیچ وقت مشخص نشد.

پس از مرگ ولتر و به خاطر انتقادات معروفش، اجازه دفن جنازه اش را پاریس ندادند اما دوستانش موفق شدند جنازه او را مخفیانه در منطقه شامپاین دفن کنند. سرانجام در 11 ژوئیه 1791 مجلس ملی فرانسه که ولتر را از پیشگامان انقلاب فرانسه می دانست، جسدش را به پاریس بازگرداند و مجلس باشکوهی برایش برگزار شد.

قسمتی از کتاب کاندید یا خوش باوری

انسان ها برای این آفریده شده اند که به یکدیگر کمک کنند. (کتاب کاندید یا خوش باوری – صفحه ۱۰)

می گفت: «آدمیان بی تردید طبیعت را اندکی فاسد کرده اند، چون گرگ به دنیا نیامده اند اما گرگ شده اند. خداوند نه به آن ها توپ بیست و چهار پوندی داده است و نه سرنیزه، اما آن ها سرنیزه و توپ ساخته اند تا یکدیگر را از بین ببرند. مصداقی دیگر برای این مسئله، ورشکستگی افراد و دادگاهی است که اموال ورشکستگان را تصاحب می کند تا طلبکاران را محروم سازد.» (کتاب کاندید یا خوش باوری – صفحه ۱۹)

کاندید از کادیس با خود نوکری آورده بود که در سواحل اسپانیا و مستعمرات نظیرشان فراوان یافت می شود. یک چهارمش اسپانیایی بود، فرزندِ مردی دورگه در استان توکومان؛ او پیش تر در مقام عضو همسرایان کلیسا، خادم کلیسا، جاشو، راهب، نامه رسان، سرباز و نوکر کارکرده بود. کاکامبو نام داشت و به اربابش بسیار مهر می ورزید، چون ارباب او مردی سخت خوش قلب و مهربان بود. (کتاب کاندید یا خوش باوری – صفحه ۵۰)

خوش باوری یعنی جنون اصرار بر اینکه همه چیز خوب است، آن هم وقتی که اوضاع خراب است. (کتاب کاندید یا خوش باوری – صفحه ۷۴)

شناسنامه کتاب کاندید یا خوش باوری