تلویوزیون عضو نامرئی خانواده های امروزی است. شما هم احتمالا افراد زیادی را دیده اید که به نظر نمی رسد بتوانند بدون تلویزیون زندگی کنند. آن ها به محض رسیدن به خانه تلویزیون را روشن می کنند؛ حتی اگر کاری داشته باشند که نیاز به تمرکز دارد یا در یک دورهمی خانوادگی یا دوستانه باشند.
ما در دنیایی زندگی می کنیم که بسیاری از والدین نمی توانند زمان کافی برای گذراندن با فرزندشان پیدا کنند! پدر و مادرهای پرمشغله تلویزیون را به عنوان یک استراحتگاه عالی برای بچه های بازیگوش خود می دانند. کودکان نیز عاشق گذراندن وقت در مقابل تلویزیون هستند. آن ها دوست دارند برنامه های موردعلاقه خود را هنگام غذا خوردن یا قبل از خواب و به محض بیدار شدن، تماشا کنند.
برخی از والدین ادعا می کنند که تلویزیون ریشه همه مشکلات رفتاری فرزندشان است، در حالی که برخی دیگر تلویزیون را بهترین دوست و منبعی غنی برای آموزش و بالا بردن درک کودک می دانند.
فواید تلویزیون برای کودکان
شاید طبق باورهای کلیشه ای جامعه شما هم معتقد باشید تماشای تلویزیون برای کودکان، آسیب زا است، اما تحقیقات نشان می دهد که دیدن تلویزیون با رعایت نکات خاص، به شیوه های مختلفی می تواند برای کودکان مفید باشد. در این قسمت به این مزیت ها اشاره می کنیم.
تلویزیون می تواند به یادگیری کودکان کمک کند.
تلویزیون می تواند به بچه ها کمک کند تا در مورد موضوعات مختلف یاد بگیرند. اگر موضوع درسی یا غیر درسی وجود دارد که کودک شما به آن علاقه دارد به احتمال زیاد، یک برنامه تلویزیونی، فیلم یا DVD آموزشی وجود دارد که موضوع را با جزئیات بیشتر به آن ها یاد می دهد.
به عنوان مثال، اگر شما هم در دوران کودکی، کارتون تنسی تاکسیدو و چاملی را دیده باشید حتما از آموزش هایی که پروفسور ووپی در قالب حل مسئله بیان می کرد، لذت برده اید. مهارت های اجتماعی نیز در قالب برخی از برنامه های عروسکی روزانه مثل محله گل و بلبل عمو پورنگ یا کلاه قرمزی و پسرخاله، به کودکان آموزش داده می شود.
این برنامه های تلویزیونی همچنین دایره لغات کودک شما را بهبود می بخشند. برخی از آن ها بر حیات وحش و طبیعت و بعضی بر روی عادات خوب مانند تغذیه سالم تمرکز دارند. بسیاری از آن ها بر روی موضوعات آکادمیک مانند علم و تاریخ به شیوه ای هیجان انگیز و جذاب مانور می دهند. به طور کلی می توان گفت تنوع موضوعات برنامه های تلویزیونی برای کودکان و اضافه شدن تصویر و آهنگ به این محتواهای آموزشی، بچه ها را به سمت یادگیری بیشتر سوق می دهد.
تلویزیون، کودکان را به مسافرتی رایگان می برد.
اکثر بچه ها قادر به بازدید از کویر، جنگل های بارانی یا دیدن زرافه در طبیعت نیستند، اما بسیاری از آن ها این چیزها را در تلویزیون دیده اند. تهیه کنندگانی که دارای تفکر آموزشی هستند، برنامه هایی را می سازند که به کودکان اجازه می دهد فیلم هایی شگفت انگیز از طبیعت، حیوانات، جامعه و فرهنگ های دیگر را ببینند. کودکان و بزرگسالان به طور یکسان می توانند از این نوع برنامه ها بیاموزند و کمی بیشتر نسبت به دنیا قدردان باشند.
تماشای تلویزیون می تواند به کودکان این امکان را بدهد که ببینند بچه ها در آن سوی دنیا چگونه زندگی می کنند. این کار می تواند یک تجربه یادگیری سرگرم کننده برای هر کودکی باشد و میزان همدلی را در آن ها افزایش دهد.
الگوهای خوب تلویزیونی می توانند روی کودکان تاثیر بگذارند.
بازیگران، نوازندگان و دیگر افراد مشهور تلویزیون تاثیر زیادی بر لباس پوشیدن، فکر کردن و رفتارهای کودکان دارند. با اجازه دادن به کودک برای مشاهده الگوهای خوب، می توانید با روشی غیرمستقیم، فرزندتان را به سمت موفقیت های فردی و اجتماعی هدایت کنید یا زمینه ای برای ایجاد عادات مثبت در آن ها ایجاد کنید. همچنین تلویزیون می تواند به عنوان ابزاری برای کمک به والدین استفاده شود تا به بچه ها یاد دهد چگونه از مهارت های تفکر انتقادی استفاده کنند و الگوی خوب را از بد تشخیص دهند.
تکمیل چرخه اجتماعی شدن کودکان با تماشای تلویزیون
بسیاری از کودکانِ امروز، تک فرزندانی هستند که خواهر و برادر و معاشری ندارند و به دلیل مشغله های گوناگونِ بزرگ ترها، فقط سالی یکی دو بار فامیل را ملاقات می کنند. تلویزیون، فرصتِ مناسبی برای اجتماعی کردنِ کودکانِ تنهای امروزی است. درک نقش های گوناگونِ خانوادگی مثل همسری، پدری، مادری، خواهری و برادری و وظایفِ هر کدام در برابر هم؛ درک نقش های گوناگون اجتماعی مثل شاگرد، استاد، رئیس، مرئوس، کاسب، کارمند، کارگر، سرباز و... و وظایف اجتماعیِ هر کدام؛ شناختِ اماکن عمومی مختلف مثل مسجد، دانشگاه، بیمارستان، پاسگاه و کارکرد هر یک و... قدم های موثری برای افزایش هوش هیجانی، مهارت بین فردی و تکمیلِ چرخه اجتماعی شدنِ کودک از تأثیرات مثبت تلویزیون است.
ایجاد علاقه برای ورزش کردن بچه ها از تاثیرات مثبت تلویزیون است.
تماشای برنامه های ورزشی مانند فوتبال، کشتی و والیبال می تواند راهی عالی برای ایجاد علاقه کودکان به فعالیت های خارج از منزل باشد. این برنامه ها، بچه ها را تشویق می کند تا فعال و سالم باشند. بنابراین آن ها را قادر می سازد تا در فعالیت های فیزیکی شرکت کنند که در نهایت باعث بهزیستی عاطفی و جسمی شان می شود. اگر شما از فواید ورزش برای کودکان آگاه باشید و این مزایا را به روشی خلاقانه برای فرزندتان توضیح دهید، می توانید یک مسیر ویژه برای علاقه مندی او به فعالیت های بدنی ایجاد کنید.
دیدن برنامه های تلویزیونی می تواند انگیزه خواندن کتاب را در کودکان ایجاد کند.
از میان فیلم ها و سریال های جدیدی که هر سال اکران می شوند، تعداد زیادی از آن ها بر اساس کتاب ساخته شده اند. والدین می توانند قبل از دیدن آن ها، کودکان را به خواندن کتاب دعوت کنند. همچنین ممکن است بچه ها فیلمی را ببینند و آن قدر دوست داشته باشند که تصمیم بگیرند کتاب را بخوانند. در مورد تفاوت های کتاب و فیلم بحث کنید تا به بچه ها کمک کنید، مهارت های تفکر خود را توسعه دهند.
خلاقیت کودکان در اثر دیدن تلویزیون تحریک می شود.
از آشپزی و صنایع دستی گرفته تا موسیقی و انواع هنرهای موجود در برنامه های تلویزیونی، ذهن بچه ها را برای بروز خلاقیت تحریک می کنند. این نوع برنامه ها می توانند الهام بخش بچه ها برای انجام فعالیت هایی متنوع باشند و ذهن آن ها را نسبت به انجام کارهای غیرتکراری باز نگه می دارند.
تماشای تلویزیون، فرصتی عالی برای گذراندن زمان کودک در کنار خانواده است.
در دنیای پُرمشغله امروزی، دورهمی خانوادگی می تواند به کالایی کمیاب تبدیل شود که بسیاری از خانواده ها آن را تجربه نمی کنند. خوشبختانه، تماشای تلویزیون محیطی را فراهم می کند که خانواده ها می توانند در حین تماشای یک برنامه مورد علاقه، کنار هم بنشینند و استراحت کنند و حتی بعدا درباره آن صحبت کنند. شما می توانید با پرسیدن سوال در حین مشاهده دسته جمعی یک فیلم یا مستند، تماشای تلویزیون را به تجربه ای فعال تر تبدیل کنید. این کار، مهارت های شناختی کودکان مثل تحلیل کردن، حل مسئله و پیش بینی کردن را بهبود می بخشد. هر کدام از این مهارت ها به نحوی در آینده کودک تاثیرگذارند.
تقویت زبان و مهارت های عاطفی از فواید تلویزیون دیدن کودکان است.
اگر کودک شما در حال یادگیری زبان جدیدی است یا الگوهای گفتاری را تقلید می کند، می توانید از طریق برنامه های آموزشی و فیلم ها به او کمک کنید تا لغات و ظرایف ساخت جمله را درک کند. علاوه بر این، برنامه های تلویزیونی مثبت رفتارهای عاطفی سالم را تقویت می کند و به بچه ها مهارت های اجتماعی را می آموزد که برای موفقیت آن ها بسیار مهم است.
مضرات تماشای تلویزیون برای کودکان
کودکان بسیار تاثیرپذیر هستند و کنترل چیزهایی که ذهن شان در معرض آن قرار می گیرد بسیار مهم است. در حالی که تلویزیون می تواند کودکان ما را سرگرم کند و به یادگیری محتوای مثبت کمک کند، ممکن است به روش های نامطلوبی بر آن ها تاثیر بگذارد. در ادامه این معایب را باهم مرور می کنیم تا با آگاهی از آن ها، این آسیب ها را به حداقل برسانیم.
تلویزیون، فرصت کارهای دیگر را از کودکان می گیرد.
کودکانی که زمان زیادی را جلوی تلویزیون می گذرانند ممکن است فرصت های انجام فعالیت های دیگر را از دست بدهند. اگر کودک شما زمان زیادی را صرف تماشای تلویزیون می کند، ممکن است وقت گران بهایی را که می توانست صرف کارهای سازنده تری مانند همنشینی با دوستان، کار روی تکالیف، بازی در خارج از منزل و سایر فعالیت های مشابه شود را از دست بدهد.
چاقی، از عوارض تلویزیون دیدن افراطی کودکان است.
کودکانی که بیش ازحد تلویزیون تماشا می کنند در معرض خطر ابتلا به چاقی و سایر اختلالات سلامتی هستند. اگر دیدن تلویزیون به یک عادت اعتیادآور برای کودکان تبدیل شود، فرزند شما جایگاهی روی مبل روبروی تلویزیون خواهد ساخت که در طول روز آن را به ندرت ترک می کند. کاهش فعالیت این چنینی، موجب مشکلات سلامتی برای بچه ها خواهد شد.
فقدان زبان و مهارت های اجتماعی از مضرات تماشای تلویزیون برای کودکان زیر ۲ سال است.
این مورد ممکن است با تاثیرات مثبت تلویزیون که در بالا ذکر شد متناقض به نظر برسد، اما این مطلب عمدتا در مورد کودکان زیر ۲ سال صدق می کند. مغز نوزادان قبل از ۲ سالگی در مراحل رشد است. این زمانی است که مغز اصطلاحا دوباره سیم کشی می شود و یادگیری اجتماعی و عاطفی را تقویت می کند. تلویزیون از نظر روانی در سطح فردی به کودک شما لبخند نمی زند، صحبت نمی کند یا با او تعامل نمی کند. این بر وضعیت روانی کودک تاثیر می گذارد زیرا او در این مرحله از زندگی آسیب پذیر است. حتی در سال های بعد، صرف زمان زیاد برای تماشای تلویزیون می تواند تعامل اجتماعی فرزند شما را محدود کند، بنابراین در دراز مدت بر مهارت های زبانی و اجتماعی تاثیر می گذارد.
تلویزیون دیدن بیش از حد کودکان، موجب از بین رفتن تخیل می شود.
اگر فرزند شما به جای بیرون رفتن و کاوش در دنیای واقعی، زمان زیادی را در تلویزیون صرف کند، نمی تواند تخیلی قوی داشته باشد. از آن جایی که هر داستانی با تصاویرش روی صفحه نمایش ارائه می شود، کودکانی که بیش از حد تلویزیون تماشا می کنند نمی توانند ذهن خود را برای تصور و تخیل تحریک کنند. بنابراین در این حالت ذهن به جای تخیل کردن و خلق کردن، به طور منفعلانه تصاویر آماده را مصرف می کند.
کاهش تمرکز بچه ها از مضرات تماشای تلویزیون است.
کودکانی که روزانه بیش از ۲ تا ۳ ساعت را جلوی صفحه نمایش می گذرانند، اغلب از عدم تمرکز در محیط های کلاسی رنج می برند. چنین کودکانی همچنین ممکن است احتمال بیشتری برای تشخیص ADHD (اختلال بیش فعالی-کمبود توجه) داشته باشند.
ورود پیش از موعد به دنیای بزرگسالی از مضرات تماشای تلویزیون برای کودکان است.
کودکان در دنیای شاد و پاک و ساده و خیال انگیز کودکی به سر می برند و در حالت ایده آل، باید تا پایانِ کودکی، در همین حال و هوا بمانند. منتها تماشای تلویزیون، به خصوص برنامه هایی که ویژه بزرگسالان طراحی شده است، به شکل زودهنگام، اطلاعاتی غیرضروری به کودک می دهد که ناخواسته بچه را از دنیای رنگارنگِ کودکی به دنیای خاکستریِ بلوغ زودرس و بزرگسالی پرت می کند. اخبار تکان دهنده سیاسی و اجتماعی، تصاویرِ ترسناک و هیجان انگیز یا آگاهی ها و اطلاعات جنسی، از همین دسته اند.
مهم ترین ضرر تماشای کنترل نشده تلویزیون برای کودکان، دیدن محتوای نامناسب است.
ممکن است همیشه نتوانید آن چه را که کودکتان در تلویزیون تماشا می کند کنترل کنید. قرار گرفتن زودهنگام در برابر محتوای نامناسبی که دارای رابطه جنسی، الکل و مواد مخدر است، می تواند سوالاتی را در ذهن کودکان ایجاد کند که برای آن ها کمی پیچیده و سخت باشد. بدترین بخش این است که قرار گرفتن در معرض این محتواها حتی می تواند دید تحریف شده ای از این موضوعات به آن ها بدهد که موجب آسیب های بیشتر می شود.
به طور مثال خشونتی که در فیلم های ابرقهرمانی و امثال آن در پرتوی «کار مثبت» به تصویر کشیده می شود، به آن ها این ایده را می دهد که خشن بودن «بسیار خوب» است. بنابراین، ممکن است بچه ها را به این باور برساند که خشونت بد نیست. حتی ممکن است رفتار خشونت آمیز و پرخاشگرانه را در برخی از کودکان تشویق کند که می تواند برای رشد اجتماعی آن ها مضر باشد. در برخی از کودکان، این رفتار ممکن است بلافاصله ظاهر شود، در حالی که در برخی ممکن است در سال های بعدی اتفاق بیفتد. همچنین میزان خشونت و اسلحه استفاده شده در تلویزیون ممکن است این تصور را به بچه ها بدهد که دنیا مکانی ناامن برای آن هاست. در واقع پرخاشگری در کودکان عوامل متعددی دارد که یکی از آن ها دیدن محتوای خشونت آمیز در تلویزیون و سایر رسانه ها است.
کودک مصرف گرا، نتیجه استفاده نامناسب از تلویزیون است.
یکی دیگر از آسیب های تلویزیون، ایجاد عادت مصرف گرایی در کودکان است. تعداد تبلیغاتی که کودک در تلویزیون می بیند او را در معرض انواع برندها و محصولاتی قرار می دهد که ممکن است به آن ها نیازی نداشته باشد. آگهی های بازرگانی کودکان را تشویق به مصرف غذاها و نوشیدنی های ناسالم می کنند. در این صورت ممکن است کودکان باور کنند که فست فود، بستنی و نوشیدنی های گازدار خوب هستند. والدین نیز قربانی این مصرف گرایی می شوند زیرا بچه ها اصرار دارند چیزی را که در تلویزیون دیده اند بخرند.
تلویزیون مانع از انجام درست تکالیف می شود.
یکی از اثرات تلویزیون بر کودکان که احتمالا همه ما آن را قبول داریم این است که کودکانی که تلویزیون تماشا می کنند، زمان کافی و موثر برای انجام تکالیف خود در نظر نمی گیرند. در بیشتر موارد هم پای تلویزیون، مشق و تکالیف را می نویسند. در نتیجه میزان یادگیری آن ها به شدت کاهش پیدا می کند. علاوه بر این، عادت زیاد به تماشای تلویزیون باعث می شود که برخی از کودکان تا نیمه شب ها بیدار بمانند و خواب کافی نداشته باشند. در این صورت همواره خسته هستند و میزان یادگیری خود را کاهش می دهند.
تلویزیون عوارض روانی نامناسبی ایجاد می کند.
مطالعات و پژوهش های بلندمدت نشان از اثرات تلویزیون به شکلی قابل توجه روی ذهن و روان کودکان دارد. براساس مطالعه ای که در سال ۲۰۱۳ صورت گرفت، کودکان زیر ۷ سالی که بیش از ۳ ساعت در طول روز تلویزیون تماشا می کنند، بازی های ویدیویی انجام می دهند و کارهایی نظیر این با تلویزیون انجام می دهند، با احتمال بیشتری به مشکلات عاطفی و معضلات در روابط آینده خود رو به رو خواهند شد.
تاثیرات منفی استفاده از موبایل پیش از خواب بر کودکان
