دریچه پایین مری به صورت یک طرفه وظیفه دارد مانع از برگشت محتویات معده به داخل مری شود. قاعدتا هنگام بلع غذا این دریچه باز می شود و بعد از اتمام عمل این دریچه بسته می شود تا مری و سایر اعضا از تماس با اسید معده در امان باشند. اما گاه در برخی نوزادان این دریچه به حال استراحت فرو میرود و در همین موقع محتویات معده بازگشت میکند. تشخیص رفلاکس راحت نیست و باید حتما پزشک آن را تشخیص دهد.
نشانه های ابتلای نوزاد به رفلاکس گوارشی
ممکن است نوزاد دچار رفلکس شود، اگر:
- کولیکی است (مدت زیادی گریه می کند).
- اغلب به علت درد از خواب بیدار می شود.
- انگار ناراحت است، پیچ و تاب می خورد.
- ظاهرا درست پس از تغذیه احساس ناراحتی می کند.
- از خوردن امتناع می ورزد یا به مدت کافی شیر نمی نوشد (شاید نوزاد پشتش را خم کند و نوشیدن شیر را پایان دهد یا بخواهد اغلب شیر بنوشد؛ نوشیدن شیر آرام بخش است و شیر مادر به عنوان ضداسید عمل می کند).
- از گلو صداهایی خارج می کند.
- دچار مشکل تنفس است و تنفسی غیرمعمول دارد.
- عفونت های تنفسی مکرر، خس و خس کردن.
- زیاد گریه می کند.
روش های کاهش علائم رفلاکس و آرام کردن نوزاد مبتلا به رفلاکس گوارشی
اغلب نوزادان مبتلا به رفلاکس ملایم، هنگام و پس از تغذیه بیقرارند و برای خوابیدن مبارزه میکنند. شاید متوجه شوید که فرزندتان با چهره سرخ، مشت های سفت شده و پشت خمیده گریه می کند. این نوزادان به علت درد ناشی از بازگشت محتویات معده به مری بیقرارند و گریه می کنند. در ادامه مطلب سعی داریم راهکارهایی را برای کنترل و کم کردن این بیقراری ها ارائه دهیم.
به گریه های نوزاد توجه کنید.
بچه های مبتلا به رفلکس گریه می کنند، زیرا اذیت می شوند و گریه نیز باعث افزایش فشار داخل شکم می شود و رفلکس را تشدید می کند. گریه کردن همچنین احتمال به درون بردن هوا و به دام افتادن حباب ها در شکم را بیشتر می کند که در نتیجه، مشکل نیز تشدید می شود. به گریه نوزاد هرچه سریع تر و با حساسیت بیشتری پاسخ گویید.
به شیردهی نوزاد مبتلابه رفلاکس ادامه دهید.
شیر مادر دو برابر سریع تر از شیر خشک هضم می شود و شامل آنزیم هایی است که به گوارش کمک می کند. در واقع، همچون ضداسیدی طبیعی عمل می کند بنابراین اجتناب از دادن شیر خشک در صورت امکان و تداوم شیر دهی توسط مادر به نوزاد رفلاکسی می تواند موثر باشد.
به مقدار کم و دفعات بیشتر تغذیه کنید.
هرچه غذای وارد شده به شکم در یک وعده کمتر باشد، شدت رفلکس کمتر است و شکم سریع تر خالی می شود. بنابراین، مقدار کمتر و دفعات بیشتری فرزندتان را تغذیه کنید. همچنین هرچه دفعات تغذیه بچه بیشتر باشد، آب دهان بیشتری تولید می کند و این مایع به خنثی کردن اسید شکمی کمک خواهد کرد. آب دهان حاوی ماده ای است که لایه های آسیب دیده مری را التیام می بخشد. قانون کلی این است که دفعات تغذیه را دو برابر کنید و میزان آن را به نصف رسانید.
شیر خشک نوزاد مبتلا به رفلاکس را عوض کنید.
شاید نوزاد به رفلکس آلرژی به غذا و شیر مبتلا شده است. در چنین شرایطی پزشک کودکان شیرخشک ضدحساسیتی را نسخه می کند که روده های حساس، پروتئین یا قند را بهتر تحمل کنند و غذا آسان تر هضم شود.
جاذبه زمین به نوزاد رفلاکسی کمک می کند.
حدود سی دقیقه پس از تغذیه، بچه را راست قامت به سمت بالا نگه دارید (اگر نگه داشتن او در آغوشتان، شما را خسته می کند، او را در حمل کننده ی آغوشی حمل کنید). این کار به معده نوزاد زمان می دهد تا محتویاتش را به پایین تر از خود انتقال دهد و امکان رفلاکس محتویات معده به مراتب کمتر خواهد شد.
به نوزاد مبتلا به رفلاکس اجازه ی آروغ زدن بدهید.
اگر به بچه شیر مادر می دهید، هنگام عوض کردن سینه، به او اجازه ی آروغ زدن بدهید. اگر با شیشه شیردهی می کنید، پس از هر 80 تا 120 میلی لیتر نوشیدن شیر صبر کنید تا آروغ بزند. این کار باعث تخلیه حباب های هوا از معده نوزاد و کاهش فشار معده خواهد شد و می تواند رفلاکس را کم کند.
از پستانک برای نوزاد رفلاکسی استفاده کنید.
پستانک می تواند برای بچه ی مبتلا به رفلکس شدید، یاری رسان باشد. مکیدن پیاپی ترشح آب دهان را تحریک می کند و به خنثی شدن اسید شکمی کمک می کند. همانگونه که پیشتر اشاره کردیم این مایع به خنثی کردن اسید شکمی کمک خواهد کرد. آب دهان حاوی ماده ای است که لایه های آسیب دیده مری را نیز التیام می بخشد.
از تکان دادن های شدید خودداری کنید.
حدود نیم ساعت پس از تغذیه فرزندتان از تکان دادن شدید و بالا و پایین انداختن او پرهیز کنید. زیرا تحرک بیش از حد نوزاد باعث می شود که محتویات شکمی او جابه جا شود و به مجرای مری بازگردد.
بستر نوزاد رفلاکسی را شیبدار کنید.
نوزادان مبتلا به رفلکس اغلب شب ها به شکل دردناکی از خواب بیدار می شوند. وقتی نوزاد روی سطحی مسطح می خوابد، از فواید جاذبه زمین بهره مند نمی شود. بستر شیب دار به پایین نگه داشتن غذا درون شکم بچه کمک می کند. اگر فرزندتان در خواب بی قرار است، با استفاده از آجر یا کتاب ، سر گهواره یا تخت نوزاد را حدود 30 درجه از زمین بلند کنید. از بالشتک مخصوص رفلکس استفاده کنید تا هنگام تعویض پوشک سر او بالاتر از سطح بدنش باشد و به این ترتیب از سوزش سردل او پیشگیری کنید.
پوشک را شل ببندید.
پوشک و کمربندهای سفت باعث فشار داخل شکم و تشدید رفلکس می شود بنابراین تا جایی که ممکن است از سفت بستن پوشک نوزاد مبتلا به رفلاکس گوارشی خودداری کنید تا باعث افزایش فشار داخل شکمش نشوید.
تغییر رژیم غذایی مادر نوزاد مبتلا به رفلاکس گوارشی
مادر نوزاد مبتلا به رفلاکس گوارشی در صورت شیردهی باید تغییراتی در رژیم خود ایجاد کند. مادر باید از مصرف لبنیات گاوی و حتی گوشت گاو و محرک های ریفلاکس مانند گوجه فرنگی،شکلات، قهوه، ادویه جات تند خودداری کند.همچنین این مادران باید به طور جدی از استعمال دخانیات پرهیز کنند.
نگهداری نوزاد مبتلا به رفلاکس در دمای مناسب و رعایت بهداشت در آن ها
دمای اتاق را در حالت مناسب نگه دارید(24 تا 26 درجه). از قنداق کردن نوزاد رفلاکسی به علت افزایش فشار داخل شکم خودداری کنید. لباس مناسب و خنک به نوزاد بپوشانید. دهان نوزاد را تمیز کنید و وسایل تغذیه همچون سرشیشه، پستانک و قاشق های غذای دهی را به طور مرتب بشویید و ضدعفونی کنید.
سخن آخر
وقتی توصیه های بالا برایتان کارساز نبود، ممکن است پزشک دارویی برای کاهش تولید اسید شکم تجویز کند. در بعضی بچه ها، سوزش سردل در اثر مشکلات مکیدن و بلعیدن است که باعث می شود هنگام تغذیه هوای زیادی به درون ببرند. با فردی آگاه مشورت کنید تا شیردهی صحیح را بیاموزید.
پیش از ملاقات با پزشک کودکان، حالات و نشانه های فرزندتان را ثبت کنید:
- ذکر علائم و نشانه ها و اینکه چقدر ادامه یافتند.
- شدت علائم.
- آیا نشانه ها بهبود یافتند یا بدتر شدند.
- درمان های خانگی مورد استفاده و نتیجه ی آنها.
- زمانی از روز که بچه دچار شدیدترین علائم شد، مثل حملات گریه کنترل ناپذیر.
راهکارهایی برای کم کردن گریه نوزاد
