استرپتوزوسین (Streptozocin) با نام تجاری زانوسار (Zanosar) یک داروی ضد سرطان و آلکیله کننده می باشد که از رشد و گسترش سلول های سرطانی در بدن جلوگیری می کند. این دارو برای درمان نوع خاصی از سرطان پانکراس٬ سرطان لوزالمعده استفاده می شود.
استرپتوزوسین یک آنتی بیوتیک ضد سرطان است که برای درمان تومورهای سلول جزیره ای (پانکراس درون ریز) و تومور و سندرم کارسینوئید استفاده می شود.
مقدار و روش درست مصرف داروی استرپتوزوسین
قبل از شروع درمان با این دارو، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما کمک می کند تا اطلاعات دارویی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید.
دوز و مقدار داروی استرپتوزوسین از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ ین دارو نیز یک قرص دارو را دقیقاً همانطور که پزشک به شما تجویز کرده است، استفاده نمایید.
استرپتوزوسین زیر نظر پزشک مجرب به صورت وریدی تزریق می شود. دوز استرپتوزوسین دریافتی شما بستگی به قد ، وزن و وضیت بیماری شما دارد. در دوران استفاده از استرپتوزوسین مایعات بیشتری مصرف کنید.
- مقدار مصرف معمول برای سرطان لوزالمعده:
استرپتوزوسین می تواند روزانه یا هفتگی تجویز شود:
- رژیم روزانه:
مقدار پیشنهادی: 500 mg/m2 BSA داخل وریدی تزریق سریع یا انفوزیون کوتاه مدت یک بار در روز ، 5 روز متوالی هر 6 هفته
طول درمان با استرپتوزوسین: تا دریافت حداکثر پاسخ مطلوب و یا بروز سمیت محدودکننده درمان.
-- رژیم هفتگی:
مقدار اولیه:1000 mg/m2 BSA داخل وریدی وریدی تزریق سریع یا انفوزیون کوتاه مدت یک بار درهفته تا 2 نوبت اولیه.
مقدار نگهدارنده: پس از دو نوبت اول ممکن است در بیمارانی که پاسخ کافی دریافت نکرده اند و علائم سمیت را نداشته اند مقدار مصرف افزایش پیدا کند.
حداکثر مقدار مجاز: تک دوز 1500 mg/m2 BSA.
مکانیسم اثر استرپتوزوسین
استرپتوزوسین سبب مهار ساخت DNA در سلولهای پستانداران و باکتری می شود بدون آنکه اثر قابل توجهی بر روی ساخت RNA یا پروتئین داشته باشد . مکانیسم بیوشیمیایی دقیقی که منجر به مرگ سلول پستانداران می شود هنوز مشخص نیست اما حداقل تا حدی ناشی از ایجاد اتصال بین دو رشته مولکولی DNA ناشی از آلکیله شدن می باشد.
فارماکودینامیک
استرپتوزوسین یک نیتروزاوره با منشائ طبیعی می باشد .اثرات دیابتوژنیک این دارو بخاطر جذب آن توسط سلول های جزایر بتای لوزالمعده و اثرات سمی آن بر روی این سلول ها می باشد.
فارماکوکینتیک
پس از تزریق داخل وریدی داروی تغییرنیافته بسرعت از پلاسما حذف می شود( نیمه عمر 35 دقیقه ).
استرپتوزوسین خیلی سریع از خون ناپدید می شود. استرپتوزوسین در کبد و کلیه ها تجمع می یابد .
متابولیسم دارو کبدی است. حدود 20% از دارو متابولیزه می شود ویا از طریق کلیه دفع می گردد.
توصیه های دارویی استرپتوزوسین
- استرپتوزوسین را می توان به صورت تزریق سریع داخل وریدی و یا انفوزیون سریع داخل وریدی و یا انفوزیون کوتاه مدت ( 15-10 دقیقه ) و یا طولانی ( طی 6 ساعت) تجویز کرد.
- به خاطر احتمال بروز عوارض کلیوی، تزریق داخل شریانی دارو توصیه نمی شود.
- به خاطر احتمال بروزکاهش قند خون هنگام تزریق، محلول دکستروز تزریقی باید در دسترس باشد.
- بین دوره های درمان استرپتوزوسین باید 6-4 هفته فاصله باشد تا در صورت بروز سمیت کلیوی امکان کنترل آن باشد.
- در صورت بروز علائم زیر فورا پزشک خود را مطلع کنید:کاهش ادرار،تب، لرز،یا دیگر علائم عفونت،خونریزی یا کبودی غیر طبیعی،درد،قرمزی و تورم در محل تزریق.
- در صورت بروز تهوع طولانی مدت،استفراغ،اسهال، از دست دادن اشتها،وجود ضعف عمومی بدن و وخیم تر شدن آن سریعا به مراکز درمانی مراجعه نمایید.
- استرپتوزوسین ممکن است سبب بروزحالت گیجی، خواب آلودگی و یا افسردگی شود لذا از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند خودداری کنید.
- در حین درمان با استرپتوزوسین از بارداری جلوگیری کنید.
- به خاطر احتمال بروز کاهش قند خون هنگام تزریق استرپتوزوسین ،محلول دکستروز تزریقی باید در دسترس باشد.
میزان، تاثیرات و مکانیزم اثر داروی گالسولفاز
