ایندیناویر (به انگلیسی: Indinavir و نام تجاری: کریکسیوان) از داروهای ضد ویروس و ضد ایدز است که به گروه دارویی مهار کننده های پروتئاز تعلق داشته و به همراه سایر داروهای ایدز برای کنترل عفونت HIV تجویز می شود.
ایندیناویر با کاهش تکثیر ویروس HIV و سطح آن در بدن به بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن کمک می کند.
موارد مصرف ایندیناویر
ایندیناویر برای بهبود علائم بیماری ایدز تجویز می شود اما آن را درمان نمی کند و مانع انتقال ویروس به دیگران نمی شود، بنابراین لازم است بیمار همواره به نکات ایمنی برای پیشگیری از سرایت ویروس HIV به دیگران توجه داشته باشد.
این دارو احتمال بروز عوارض جانبی ایدز مانند عفونت جدید یا سرطان را کاهش می دهد و کیفیت زندگی فرد را بهبود می بخشد.
اغلب برای افزایش سطح ایندیناویر در بدن این دارو به همراه مهار کننده پروتئاز دیگری به نام ریتوناویر تجویز می شود.
مکانیسم اثر ایندیناویر
مهار رونوشت برداری HIV-1 و HIV-2 توسط مهار فعالیت پروتئاز HIV.
فارماکودینامیک
ایندیناویر به جایگاه فعال HIV متصل شده و باعث ایجاد ذرات ویروسی غیربالغ و غیر عفونت زا می شود و از تکثیر ویروس بیماری زا جلوگیری میکند .
فارماکوکینتیک
ایندیناویر به صورت خوراکی مصرف شده و مصرف آن با غذاهای چرب سبب کاهش فراهمی زیستی و حداکثر غلظت خونی آن می شود اما در مصرف با غذای کم چرب, غذا تاثیری روی جذب دارو ندارد. اتصال پروتئینی داروی ایندیناویر 60 درصد است.
متابولیسم ایندیناویر کبدی و توسط آنزیم های سیتوکروم 3A4 انجام می شود و دارو را به فرم غیرفعال تبدیل می کند.
زمان رسیدن به حداکثر غلظت خونی 0.5 تا 1.2 ساعت است.
نیمه عمر حذف این دارو در کودکان 4 تا 17 ساله 1.1 ساعت، در بزرگسالان سالم 1.8 ساعت و در بزرگسالان دچار نارسایی کبدی 2.8 ساعت است.
ایندیناویر عمدتا در مدفوع (83 درصد) و مقداری هم در ادرار (19 درصد) دفع می شود.
نحوه مصرف ایندیناویر
ایندیناویر به صورت خوراکی به همراه یک لیوان آب کامل (240 میلی لیتر) و با معده خالی مصرف می شود، سعی کنید این دارو را حداقل 1 ساعت قبل یا 2 ساعت بعد از غذا میل کنید.
برای مصرف این دارو دقیقا طبق تجویز پزشک عمل کنید.
در صورت بروز ناراحتی معده می توانید آن را با مایعات دیگر مانند شیر بدون چربی، آب سیب، قهوه یا چای یا یک وعده غذایی سبک مانند برشتوک با شیر بدون چربی و شکر یا نان تست با ژله میل کنید.
از مصرف ایندیناویر به همراه غذاهای سرشار از کالری، چربی و پروتئین اجتناب کنید، این مواد غذایی عوارض جانبی دارو را افزایش می دهند.
اگر پزشک تجویز کرده در دوره مصرف ایندیناویر، داروی ریتوناویر نیز مصرف شود هر دو را همزمان میل کنید.
برای کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه در دوره مصرف این دارو روزانه حداقل 6 لیوان کامل آب یا مایعات دیگر بنوشید.
مقدار مصرف این دارو به وزن، عملکرد کبد، وضعیت پزشکی، سایر داروهای مصرفی و واکنش بدن به درمان بستگی دارد.
مقدار مصرف ایندیناویر
**بزرگسالان
- عفونت HIV
800 میلی گرم هر 8 ساعت به صورت خوراکی یا 800 میلی گرم ایندیناویر + 100 تا 200 میلی گرم ریتوناویر به صورت خوراکی هر 12 ساعت.
- مواجهه غیر شغلی با HIV
800 میلی گرم خوراکی هر 8 ساعت به صورت خوراکی یا 800 میلی گرم ایندیناویر + 100 تا 200 میلی گرم ریتوناویر به صورت خوراکی هر 12 ساعت برای مدت 28 روز.
- نکته : پروفیلاکسی تا 72 ساعت بعد از مواجهه با ویروس باید شروع شود.
- مواجهه شغلی با HIV
800 میلی گرم ایندیناویر + 100 میلی گرم ریتوناویر هر 12 ساعت همراه با (لامیوودین+زیدوودین) یا (امتریسیتابین+زیدوودین) یا (لامیوودین+تنوفوویر) یا (امتریسیتابین+تنوفوویر) برای 28 روز
برای اثربخشی بهتر ایندیناویر توصیه می شود آن را در فواصل زمانی مساوی و هر روز در همان ساعت مصرف کنید.
بسیار مهم است که ایندیناویر و سایر داروهای ایدز را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف کنید و از کاهش یا افزایش دوز مصرفی یا قطع آن حتی برای مدتی کوتاه اجتناب کنید مگر آن که پزشک توصیه کرده باشد. این کار باعث افزایش سطح ویروس HIV در بدن، سخت تر شدن درمان عفونت و افزایش عوارض جانبی آن می شود.