نام لاتین دارو:
Gentamicin Sulfate
نام تجاری دارو:
Garamycin و Gemycin
رده دارویی-درمانی:
آمینوگلیکوزید و آنتی بیوتیک
دسته بندی در بارداری:
گروه C
جنتامایسین یک آنتی بیوتیک می باشد که با باکتریها مقابله می کند. داروی جنتامایسین در درمان عفونت های باکتریایی جدی و شدید استفاده می شود.
جنتامایسین در درمان عفونت های جدی ناشی از باکتریهای گرم منفی حساس و سایر ارگانیسم ها مانند سپتی سمی و سپسیس نوزادان ، مننژیت وسایر عفونت های سیستم عصبی مرکزی ،عفونت مجاری صفراوی، پیلونفریت حاد یا التهاب عفونی حاد پروستات و همراه با یک پنی سیلین در درمان آندوکاردیت ناشی از استرپتوکوکوس ویریدانس فکالیس، پنومونی در بیماران بستری و مننژیت لیستریایی مصرف می شود.
موارد استفاده جنتامایسین
جنتامایسین یک آنتی بیوتیک است و جهت درمان عفونت باکتریایی، معمولا ارگانیسم های گرم منفی شامل سودوموناس، پروتئوس، سراتیا، و استافیلوکوک های گرم مثبت تجویز می شود.
بعلاوه این دارو جهت درمان عفونت استخوانی، عفونت مجاری تنفسی، عفونت پوست و ساختارهای وابسته، عفونت شکمی و مجاری ادراری، عفونت خونی و اندوکاردیت عفونی تجویز می گردد.
موارد استفاده :
از این پماد در اشکال مختلف به عناوین زیر مصرف می کنند:
- پماد چشمی و قطره استریل چشمی این دارو در درمان التهاب پلک و ملتحمه، التهاب مجرای اشک، التهاب قرنیه، و زخم قرنیه کاربرد دارد که علت این موارد عفونت های سطحی چشم می باشد که ناشی از ارگانیسم های حساس است.
- آمپول این دارو که در درمان عفونت های وخیم ناشی از میکروارگانیسم های حساس استفاده می گردد. همچنین از این آمپول در درمان بیماری التهاب لگن نیز استفاده می کنند.
مکانیسم اثر جنتامایسین
جنتامایسین بصورت غیرقابل برگشت به یکی از دو محل اتصال آمینوگلیکوزیدها بر روی زیرواحد ریبوزومی 30 S پروتئین ها و 16 s rRNA، سبب مهار سنتز پروتئین در باکتری می شود.
فارماکودینامیک
داروی جنتامایسین یک آنتی بیوتیک آمینوگلیکوزیدی با طیف اثر وسیع می باشد. آمینوگلیکوزیدها سنتز پروتئین در باکتری را مهار می کنند.
فارماکوکینتیک
جنتامایسین پس از تزریق ، در طی 30-60 دقیقه به حداکثر غلظت سرمی خود می رسد. جنتامایسین موضعی نیز به آسانی از نواحی سوختگی وسیع ، نواحی آسیبدیده و دارای گرانول جذب می گردد ولی از پوست سالم به آسانی جذب نمی شود. جنتامایسین در فرم کرم سریعتر از پماد جذب می گردد. جنتامایسین چشمی دارای جذب اندکی می باشد. جنتامایسین جذب خوراکی ناچیزی دارد.
مقدار مجاز مصرف و روش استفاده از آن:
برای مصرف این دارو در اشکال مختلف به شکل زیر اقدام کنید:
- طریقه مصرف پماد جنتامایسین: در بزرگسالان و کودکان می توان یک لایه نازک از پماد جنتامایسین را بر روی ملتحمه چشم قرار داد و هر شش تا دوازده ساعت یک بار آن را تکرار نمود.
- طریقه مصرف قطره چشمی : در بزرگسالان و کودکان می توان یک قطره را بر روی ملتحمه چکاند و هر چهار تا هشت ساعت یک بار این عمل را تکرار نمود.
- طریقه تزریق آمپول در بزرگسالان: در بیماران بزرگسالی که مشکل کلیه ندارند نحوه محاسبه مقدار تزریق دارو به اینگونه است که به ازای هر کیلوگرم از وزن بیمار سه میلی گرم از این دارو را از راه وریدی و یا انفوزیون در سه مرتبه از روز که هر هشت ساعت یک بار می شود، تزریق کرد.
مقدار مصرف جنتامایسین
مقدار مصرف معمول برای عفونت های باکتریایی :بزرگسالان
مقدار اولیه 1.5 تا 2 mg/kg و بدنبال آن 1تا 1.7 mg/kg تزریق داخل وریدی یا داخل عضلانی هر 8 ساعت ، یا 5 تا 7 mg/kg داخل وریدی هر 24 ساعت
طول مدت درمان: 7 تا 21 روز ، بسته به ماهیت و شدت عفونت.
مقدار مصرف معمول برای عفونت های باکتریایی :کودکان:
از هفته 0 تا 4 : وزن کمتر از 1200 g: 2.5 mg/kg داخل وریدی یا داخل عضلانی هر 18 تا 24 ساعت
از هفته 0 تا 1 : وزن بیشتر یا مساوی 1200 g: 2.5 mg/kg داخل وریدی یا داخل عضلانی هر 12 ساعت
از هفته 1 تا 4 : وزن 1200 تا 2000 g: 2.5 mg/kg داخل وریدی یا داخل عضلانی هر 8 تا 12 ساعت
از هفته 1 تا 4 : وزن بیشتر از 2000 g: 2.5 mg/kg داخل وریدی یا داخل عضلانی هر8 ساعت
بیشتر از 1 ماه:1 تا 2.5 mg/kg داخل وریدی یا داخل عضلانی هر8 ساعت
توجهات پزشکی- پرستاری:
- جهت انفوزیون وریدی آمپول جنتامایسین، می توان دارو را در محلول های دکستروز و یا نرمال سالین رقیق نمود. محلول رقیق شده را می توان تا 24 ساعت در دمای اتاق نگهداری کرد.
- جنتامایسین تزریقی بدون رنگ است و در صورتی که رنگ محلول تغییر کرده باشد و یا در آن رسوب دیده شود از تزریق آن خودداری نمایید.
- محاسبه دوزاژ معمولا بر اساس وزن ایده آل صورت می گیرد.
- در صورتی که ظرف 3 تا 5 روز پاسخ درمانی صورت نگرفت، باید تست های تعیین حساسیت را انجام دهید.
- قبل از شروع درمان وزن، علائم حیاتی و عملکرد کلیه و سیستم شنوایی و تعادلی بیمار را بررسی نمائید و سپس به فواصل منظم در طول درمان این اقدامات را تکرار نمائید. آزمایشات بررسی سیستم شنوایی و تعادلی را باید 3 تا 4 هفته بعد از قطع درمان نیز تکرار نمود.
توجهات بیمار- خانواده:
- بعد از استفاده از پماد چشمی جنتامایسین، چشم را به مدت 1 تا 2 دقیقه بسته نگهدارید. بعد از استفاده از جنتامایسین چشمی ممکن است تا چند دقیقه دچار تاری دید شوید.
- بعد از چکاندن قطره چشمی جنتامایسین در چشم، گوشه چشم را کمی فشار دهید.
- در صورتی که مصرف یک دوز دارو را فراموش کردید، به محض بیاد آوردن دارو را مصرف نمایید مگر این که زمان دوز بعدی فرا رسیده باشد در این صورت از مصرف دارو خودداری نموده و دوز بعدی را دو برابر نکنید.
- در طی مصرف این دارو باید به علائم حساسیت شدید، وزوز گوش، سرگیجه و کاهش شنوایی دقت کرد.
توصیه مصرف جنتامایسین
- قبل از چكاندن قطره جنتامایسین در چشم، دست هاي خود را بشوييد.
- هنگام مصرف اين دارو بنشينيد يا دراز بكشيد.
- چشم خود را باز كرده و به سقف نگاه كنيد، و مقدار لازم از محلول را در چشم بچكانيد؛
- در مورد پماد جنتامایسین، پلك پاييني را كاملا پايين كشيده و لايه نازكي از پماد را داخل پلك پاييني قرار دهيد.
- چشم خود را ببنديد و در تمام جهات بچرخانيد و فشار ملايمي به گوشه داخلي چشم وارد كنيد.
- اجازه ندهيد نوك اپليكاتور دارو با چشم تماس پيدا كند؛ نوك اپليكاتور را الوده نكنيد (ممكن است باعث عفونت و اسيب به چشم و بينايي شود).
شرایط نگهداری دارو:
- دارو را در دمای اتاق و دور از نور نگهداری نمایید.
میزان، تاثیرات و مکانیزم اثر پماد پروتوپیک
