ایندیناویر (به انگلیسی: Indinavir و نام تجاری: کریکسیوان) از داروهای ضد ویروس و ضد ایدز است که به گروه دارویی مهار کننده های پروتئاز تعلق داشته و به همراه سایر داروهای ایدز برای کنترل عفونت HIV تجویز می شود.
ایندیناویر با کاهش تکثیر ویروس HIV و سطح آن در بدن به بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن کمک می کند.
ایندیناویر برای بهبود علائم بیماری ایدز تجویز می شود اما آن را درمان نمی کند و مانع انتقال ویروس به دیگران نمی شود، بنابراین لازم است بیمار همواره به نکات ایمنی برای پیشگیری از سرایت ویروس HIV به دیگران توجه داشته باشد.
این دارو احتمال بروز عوارض جانبی ایدز مانند عفونت جدید یا سرطان را کاهش می دهد و کیفیت زندگی فرد را بهبود می بخشد.
اغلب برای افزایش سطح ایندیناویر در بدن این دارو به همراه مهار کننده پروتئاز دیگری به نام ریتوناویر تجویز می شود.
موارد مصرف ایندیناویر
کنترل عفونت HIV
مقدار مصرف ایندیناویر
**بزرگسالان
- عفونت HIV
800 میلی گرم هر 8 ساعت به صورت خوراکی یا 800 میلی گرم ایندیناویر + 100 تا 200 میلی گرم ریتوناویر به صورت خوراکی هر 12 ساعت.
- مواجهه غیر شغلی با HIV
800 میلی گرم خوراکی هر 8 ساعت به صورت خوراکی یا 800 میلی گرم ایندیناویر + 100 تا 200 میلی گرم ریتوناویر به صورت خوراکی هر 12 ساعت برای مدت 28 روز.
- نکته : پروفیلاکسی تا 72 ساعت بعد از مواجهه با ویروس باید شروع شود.
- مواجهه شغلی با HIV
800 میلی گرم ایندیناویر + 100 میلی گرم ریتوناویر هر 12 ساعت همراه با (لامیوودین+زیدوودین) یا (امتریسیتابین+زیدوودین) یا (لامیوودین+تنوفوویر) یا (امتریسیتابین+تنوفوویر) برای 28 روز
نحوه مصرف ایندیناویر
ایندیناویر به صورت خوراکی به همراه یک لیوان آب کامل (240 میلی لیتر) و با معده خالی مصرف می شود، سعی کنید این دارو را حداقل 1 ساعت قبل یا 2 ساعت بعد از غذا میل کنید.
برای مصرف این دارو دقیقا طبق تجویز پزشک عمل کنید.
در صورت بروز ناراحتی معده می توانید آن را با مایعات دیگر مانند شیر بدون چربی، آب سیب، قهوه یا چای یا یک وعده غذایی سبک مانند برشتوک با شیر بدون چربی و شکر یا نان تست با ژله میل کنید.
از مصرف ایندیناویر به همراه غذاهای سرشار از کالری، چربی و پروتئین اجتناب کنید، این مواد غذایی عوارض جانبی دارو را افزایش می دهند.
اگر پزشک تجویز کرده در دوره مصرف ایندیناویر، داروی ریتوناویر نیز مصرف شود هر دو را همزمان میل کنید.
برای کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه در دوره مصرف این دارو روزانه حداقل 6 لیوان کامل آب یا مایعات دیگر بنوشید.
مقدار مصرف این دارو به وزن، عملکرد کبد، وضعیت پزشکی، سایر داروهای مصرفی و واکنش بدن به درمان بستگی دارد.
برای اثربخشی بهتر ایندیناویر توصیه می شود آن را در فواصل زمانی مساوی و هر روز در همان ساعت مصرف کنید.
بسیار مهم است که ایندیناویر و سایر داروهای ایدز را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف کنید و از کاهش یا افزایش دوز مصرفی یا قطع آن حتی برای مدتی کوتاه اجتناب کنید مگر آن که پزشک توصیه کرده باشد. این کار باعث افزایش سطح ویروس HIV در بدن، سخت تر شدن درمان عفونت و افزایش عوارض جانبی آن می شود.
نکات قابل توصیه
در صورت وجود سابقه آلرژی به دارو یا سایر اجزای فراورده نباید ایندیناویر مصرف شود.
- مصرف ایندیناویر با برخی داروها عوارض شدید و کشنده ایجاد می کند بنابراین در صورت مصرف داروهای زیر به پزشک اطلاع داده شود تا تنظیم یا تغییر دوز صورت گیرد:
آلفازوسین, آمیودارون, سیزاپراید , سیلدنافیل, داروهای ضد جنون, آلکالوئیدهای ارگوت (دهیدروارگوتامین, ارگوتامین, متیل ارگونوین), داروهای کاهنده کلسترول (لوواستاتین و سیمواستاتین), داروهای خواب آور (آلپرازولام و تریزولام و میدازولام).
در صورت وجود هرکدام از موارد زیر قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت شود:
- سیروز یا اختلالات کبدی, اختلالات کلیوی یا سنگ کلیه, دیابت, اختلالات خون ریزی دهنده یا کلسترول بالا.
- اطلاعات کافی در مورد مضرات داروی ایندیناویر بر جنین در دسترس نیست اما از آنجا که عدم درمان باعث افزایش احتمال انتقال بیماری به جنین می شود؛ با مشورت پزشک و با در نظرگرفتن مضرات دارو در مقابل منافع آن مصرف شود.
- زنان مبتلا به ایدز نباید به کودکان خود شیر بدهند چرا که حتی در صورت مبتلا نبودن نوزاد به HIV, احتمال ابتلا وجود دارد.
- ایندیناویر برای مصرف در افراد زیر 18 سال تایید نشده است.
- دستور مصرف ارائه شده از جانب پزشک باید کاملا رعایت شود و دوز دارو کم و زیاد نشود.
- دارو در مصرف با معده خالی (یک ساعت قبل یا دوساعت بعد غذا) بیشترین جذب را دارد. در صورت بروز مشکل گوارشی, بعد از یک غذای سبک و کم چرب مصرف شود.
- داروی ایندیناویر باید در زمان های مشخص و ثابت روزانه با یک لیوان پر از آب یا آبمیوه مصرف شود و در طی درمان حداقل روزی 6 لیوان آب نوشیده شود تا از ایجاد سنگ کلیه پیشگیری شود.
- بیماران مبتلا به ایدز تحت درمان چند دارویی هستند و همه داروها باید در زمان مشخص و طبق برنامه مصرف شوند.
- ممکن است برای بررسی وضعیت بیمار نیاز به آزمایشات دوره ای خون باشد.
- در صورت فراموش کردن یک دوز، ایندیناویر باید بلافاصله استفاده شود ولی اگر تا دوز بعدی زمان زیادی باقی نیست از دوز فراموش شده صرف نظر شده و برنامه عادی مصرف دارو ادامه یابد و دوز دارو 2 برابر نشود.