منظور از شرکت در جرم چیست؟
شرکت در جرم به این معنی است که دو یا چند نفر عملیات اجرایی جرم را انجام دهند.
مهم ترین معیار تشخیص معاون از شریک جرم:
مهم ترین معیار تشخیص معاون از شریک جرم این است که شریک در عملیات اجرایی جرم دخالت دارد ولی معاون در عملیات اجرایی جرم دخالت ندارد بنابراین اگر شخصی در عنصر مادی جرم دخالت نکند شریک در جرم نیست مثلا اگر الف “ب” را به پرداخت مبلغ بسیار زیادی تطمیع کند تا ج را به قتل برساند در صورت وقوع قتل شخص “ب” قاتل و الف معاون در قتل است . هر چند که اگر عمل الف نبود هیچ گاه ب مرتکب قتل ج نمی شد . بنابراین تا شخصی در عمیات مادی جرمی که توسط دیگری انجام گرفته شرکت نکرده باشد شریک در جرم نیست بلکه معاون است هر چند وی نقش بسیار اساسی در تحقق جرم داشته باشد.شرکت در جرم زمانی محقق می شود که جرم مستند به رفتار تمام شرکا باشد. و در مستند بودن جرم به رفتار مرتکبین میزان تاثیر رفتار آن ها مهم نیست . چون در هر حال شریک در جرم محسوب می شوند .برای مثال اگر دونفر آسیبی به دیگری بزنند و باعث فوت وی شوند اگر هر دو ضربه در قتل نقش داشته باشد هر دو نفر شریک در قتل خواهند بود ولو اینکه تاثیر یک ضربه 90 درصد وتاثیر ضربه دیگر 10 درصد باشد. اما اگر یکی از آسیب ها هیچ تاثیری در قتل نداشته باشد مانند اینکه الف با چاقو به قلب مقتول زده باشد و ب خراش جزیی در صورت مقتول ایجاد کرده باشد واین خراش هیچ تاثیری در قتل نداشته باشد شرکت در قتل محقق نمی شود و فقط الف قاتل است .
برای شرکت در جرم در قانون مجازات اسلامی شرایطی آمده است که بر این پایه اند:
- علم و عمد: برای آن که بتوان مرتکبین عمل مجرمانه را به عنوان شریک در جرم مجازات کرد، لازم است که در زمان ارتکاب جرم ، نه تنها از ماهیت رفتار غیر قانونی خود علم و آگاهی داشته باشد، بلکه می بایست در ارتکاب عمل مجرمانه نیز سوء نیت داشته باشند.
- انجام عملیات اجرایی: عملیات اجرایی ، تشکیل دهنده هر جرم مشخص معین است و افرادی که در انجام اینگونه از عملیات همکاری داشته باشند ، شریک جرم شناخته خواهند شد. قانونگذار ، مداخله در عملیات اجرایی را برای تحقق شرکت در جرم لازم و ضروری می داند.
- مشارکت در یکی از جرایم: شرکت در قتل زمانی محقق گشت که شخصی با دیگری در یکی از جرایم قابل تعزیر و بازدارنده ، مشارکت و همکاری داشته باشند و در حال حاضر ، ظاهرا برای تشخیص انواع جرایم قابل تعزیر می بایست به قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 مراجعه کرد.
ماده قانونی شرکت در جرم چیست؟
وکیل کلاهبرداری وفق ماده ١٢۵ قانون مجازات اسلامی بیان میدارد: هر کس با شخص یا اشخاص دیگر در عملیات اجرائی جرمی مشارکت کند و جرم، مستند به رفتار همه آنها باشد خواه رفتار هر یک به تنهایی برای وقوع جرم کافی باشد خواه نباشد و خواه اثر کار آنان مساوی باشد خواه متفاوت، شریک در جرم محسوب و مجازات او مجازات فاعل مستقل آن جرم است. در مورد جرائم غیرعمدی نیز چنانچه جرم، مستند به تقصیر دو یا چند نفر باشد مقصران، شریک در جرم محسوب می شوند و مجازات هر یک از آنان، مجازات فاعل مستقل آن جرم است.
تبصره: اعمال مجازات حدود، قصاص و دیات در مورد شرکت در جنایت با رعایت مواد کتابهای دوم، سوم و چهارم این قانون انجام میگیرد.
