معرفی شهر قونیه آرامگاه مولوی

شهر قونیه

قونیه شهری است مذهبی که در مرکز کشور ترکیه و در شمال استان آنتالیا و جنوب آنکارا واقع شده است. استان قونیه از لحاظ مساحت بزرگترین استان ترکیه به شمار می رود. جمعیت شهر قونیه بیش از یک میلیون نفر است. در قرن 13 میلادی، قونیه پایتخت علاءالدین کیقباد پادشاه سلجوقیان روم بود و این شهر به برکت حضور پدر مولانا ( سلطان العلماء بهاء ولد ) به یکی از مراکز تدریس علوم دینی تبدیل شد. بعد از فوت پدر، مولانا به وعظ و تدریس علوم دینی در مساجد و مدارس قونیه ادامه داد. دیدار شمس تبریزی مولانا را شوریده حال نمود و در وصل و هجران او دیوان کبیر را سرود. پس از ناپدید شدن شمس تبریزی، بنا به درخواست حسام الدین چلبی، مولانا مثنوی معنوی را به نظم درآورد. مولانا که از 14 سالگی به همراه پدر در قونیه سکنی گزیده بود در 17 دسامبر 273 میلادی مصادف با 27 جمادی الاول سال 672 هجری قمری در سن 59 سالگی در قونیه وفات یافت. مقبره ی مولانا همه ساله زیارتگاه عاشقان طریقت می باشد و این شهر را همچنان زنده نگاه داشته است، به گونه ای که روزی پنج بار صدای اذان از گوشه و کنار و از مساجد متعدد، زیبا و قدیمی آن شنیده می شود.

آرامگاه مولوی

مزار و حرم مولانا بر روی تپه ای با ارتفاع ۱۰۱۶ متر بنا شده و منظره ای بسیار دیدنی دارد. این تپه تا امروز بارها و بارها مورد کاوش باستان شناسان قرار گرفته و آثار ارزشمندی از آن به دست آمده که متعلق به هزاران سال پیش هستند. مساحت مقبره مولانا در ابتدا ۶.۵۰۰ متر مربع بود؛ اما امروزه افزایش یافته و به ۱۸.۰۰۰ متر مربع رسیده است.

بر فراز قبر او یک گنبد مخروطی شکل به رنگ فیروزه ای ساختند که متشکل از صدها سفال است و امروزه مقبره ی او با این گنبد شناخته می شود. البته در سال ۱۸۵۴ میلادی چند بخش به ساختمان حرم مولانا اضافه شد تا بتواند جمعیت بیشتری را در خود جای دهد. بنای مقبره که چیزی در حدود 6500 مترمربع بود به مرور زمان به 18000 مترمربع گسترش پیدا می کند و حالا پس از گذر سال ها این مقبره زیبا و تاریخی تبدیل به یکی از پرطرفدارترین جاذبه های گردشگری شهر قونیه ترکیه شده است. مقبره مولانا هر ساله در روز هفدهم دسامبر که درست مصادف با سالروز مرگ این شاعر بزرگ است در این مقبره دورهم گردآمده و به انجام مراسمات گوناگون همانند رقص سماعی می پردازند. با رسیدن به انتهای خیابان مولانا مقبره ای زیبا هویدا می شود که از همان فاصله دوردست گنبد سبز و گیرایش و مناره منفرد بلندش چشم نوازی می کند. همین گنبد زیبا سبب شده تا اهالی قونیه این مقبره را با نام گنبد سبز بشناسند.

​

سنگ مزار مولانا با یک سنگ مزار معمولی بسیار تفاوت دارد. این سنگ از ۱۰ سنگ مختلف تشکیل شده و روی آن را با پارچه ای زرکوب پوشیده اند. البته تنها جلال این قبر نیست که همه را شیفته خود می کند نوشته های مختلفی بر در و دیوار اتاق سنگ مزار مولانا وجود دارند که خواندن آنها شما را به فکر وا می دارد. به عنوان مثال یکی از نوشته ها چنین بیان می کند که «همانی که هستی خودت را نشان بده، یا همانی باش که خودت را نشان می دهی» و روی سنگ قبر وی چنین نوشته که «محل دفن من را روی زمین مشخص نکنید، مزار من در تمامی قلب های روشن است». اتاق آرامگاه مولانا نیز دقیقا زیر همان گنبد فیروزه ای رنگ معروف بنا شده است. اگر اهل عرفان باشید می دانید که مولانا تلاش داشت تا همه را به وحدانیت خدا برساند. نقش اصلی حضور گنبد و مناره در معماری باستانی نیز دقیقا همین بوده است. اگر به ساخت گنبد دقت کنید، از یک محیط وسیع به یک نقطه می رسد. انگار که دلالت بر رجعت از عالم فانی به عالم باقی دارد.

موزه مولانا و مراسم رقص سماع در قونیه

در سال ۱۹۲۶ میلادی شروع به تبدیل کردن مزار او به موزه کردند و در سال ۱۹۲۷ میلادی مقبره وی به موزه تبدیل شده بود و در سال ۱۹۵۴ میلادی حرم مولانا را موزه مولانا نامیدند. از مجلل ترین قسمت های موزه مولانا، اماکنی است که در آن مراسم عرفانی برگزار می شده است. مولانا و شاگردانش، همیشه مراسم مختلف مذهبی برگزار می کردند تا به عرفان برسند. یکی از معروف ترین این مراسم «رقص سماع» نام داشته. همان رقصی که آنقدر دور خود می چرخیدند تا به حالت خلسه برسند. سماع در لغت به معنای شنوایی و آواییست که شنیدن آن خوشایند است و در اصطلاح صوفی به معنی اشراق و جدا شدن از خویشتن است. مراسم مذهبی درویش های چرخان (درویش های مرید مولوی) یکی از زیباترین مراسمیست که در قونیه برگزار می شود. چرخش افراد همراه با ریتم خاص و شاعرانه موسیقی احساس پرواز و عرفان را در روح این دراویش زنده می کند. در نقاط مختلفی از قونیه و هم چنین در نزدیکی مرکز فرهنگی مولانا می توانید از دیدن این مراسم زیبای معنوی لذت ببرید. همچنین مراسم هال یا شمانه نیز در این حرم برگزار می شد. این مراسم را در مسجد داخل حرم، مطبخ و در محوطه انجام می دادند. این قسمت ها بسیار مجلل و زیبا هستند و آثار نفیس و گران بهایی را در آنجا قرار داده اند.

شب اُروس

شب وفات مولانا در شهر قونیه به شب اٌروس معروف می باشد، مراسم بزرگداشت مولانا در ۱۷ دسامبر برگزار می شود. این مراسم یکی از مهمترین مراسم هایی است که در قونیه برگزار می گردد. کی از این برنامه ها رقص سماع دراویش است. البته رقص سماع در تمام طول سال در قونیه برگزار می شود، اما در روز بزرگداشت مولوی، به شکلی باشکوه تر در سالن مخصوصی که برای این کار ساخته شده اجرا می شود.

تپه علاء الدین

تپه ای مصنوعی که توسط سلطان سلجوقی، علاءالدین کیقباد ساخته شد و امروزه درست در وسط شهر قرار دارد و از آن به عنوان پارک استفاده می شود. این تپه دارای دو جاذبه دیدنی است: مسجد علاءالدین و بقایای کاخی قدیمی در شمال تپه. در این سازه بسیار قدیمی، کتیبه ای از جنس مرمر وجود دارد که قدمت آن به سال ۱۲۲۱ باز می گردد.

مسجد علاءالدین

این مسجد از قدیم ترین آثار تاریخی دوران سلجوقیان بوده و روی تبة علاءالدین بنا شده است. در دوره رکن الدین مسعود اول سلطان سلجوقی، ساخت بنا آغاز شد و در زمان علاء الدین کیقباد اول به اتمام رسید (1221).
در محوطة مسجد مزارهای مسعود یک، قلیچ آرسلان، رکن الدین سلیمان دو، غیاث الدین کیخسرو، قلیچ آرسلان چهار و غیاث الدین کیخسرو سه قرار دارد.

تربت و مسجد شمس تبریزی

در داخل پارک شمس سمت شمالی مسجد شراف الدین این بنای تاریخی قرار گرفته است. تربت و مسجد شمس در سال ۱۵۱۰ به وسیله امیر اسحق گسترده تر و بازسازی شد. در داخل مسجد تربتی است که همگان معتقدند این تربت جایگاه خود شمس تبریز است. شمس تبریزی که استاد و پیر حضرت مولانا بود. امروزه تربت ابن شیخ بزرگ شمس تبریزی یکی از جاذبه های گردشگری قونیه به حساب می آید.

مسجد آتاتورک

این بنای تاریخی دارای پایه 6.5 متری از جنس سنگ مرمر می باشد، یک مجسمه برنزی فوق العاده از رهبر بزرگ ترکیه مصطفی کمال آتاتورک که ارتفاعش 2.8 متر است. این مجسمه شماتیک این بزرگمرد تاریخ ترکیه را در یک اونیفرم مارشال درحالیکه در دست چپش یک شمشیر را نگه داشته است و دست راستش به سمت یک خوشه گندم که از پایین پاهایش به بالا روییده می باشد، به تصویر می کشد. هیچ کتیه ای برای ارائه توضیحات در مورد این مجسمه وجود ندارد. این شخصیت افسانه ای ترکیه در غالب یک فرماندار در این مجسمه دیده می شود که قدمت این بنای نئوکلاسیک به اوایل دوران جمهوری بازمی گردد.

موزه باستان شناسی

این موزه که در سال ۱۹۶۲ در مکان فعلی خود آغاز به کار کرد، در جنوب مدرسه سیرچلی در مرز شهر قونیه قرار دارد و در این موزه آثار متعلق به دوره نوسنگی، عصر مفرغ قدیم، عصر مفرغ میانه (مستعمرات تجاری آسور)، عصر آهن(فریقیان، اورارتو) کلاسیک، یونان، روم و بیزانس در معرض دید قرار دارد.

• آثار دوره نوسنگی در حفاری های: چومرا، چاتال هویوک، اربابا و سوبرده
• آثار دوره عصر مفرغ قدیم: در حفاری های سیزما و کاراهویوک
• آثار دوره مستعمرات تجاری آسور: در حفاری های کاراهویوک
• تکه های ظروف چایخوری متعلق به دوره فریقیان: در حفاری های تپه علاء الدین در قونیه بدست آمده. هم چنین، درهای متعلق به دوره فریقیان در انواع مختلف در منطقه کاراپینار کیج کیشلا هویوک یافت شده و به همراه درهای متعلق به دوره لیدی ها در معرض دید عموم قرار دارد.
• از آثار دیدنی این موزه می توان به تابوت های رومی اشاره کرد.
• در فضای داخلی موزه باغچه، محرا ب ها، سنگ های گور، ستون های سنگی یادبود و استخوان های متعلق به دوره روم و بیزانس در معرض دید عموم قرار دارد. حفاری کمکی صورت گرفته توسط سیلله تات کوی و چومرا علی بی هویوک سبب شد تا موزاییک های پایه متعلق به کلیسا برداشته شده و به موزه انتقال یابد.

مسجد سلطان سلیم:

این مسجد در کنار موزة مولانا قرار دارد. ساختن این بنا در زمان شاهزادگی دوم سلطان سلیم و همزمان با فرمانداری قونیه در سال 1558 شروع و در 1587 به پایان رسید. این اثر معماری نمونه ای از زیباترین آثار کلاسیک عثمانی در قونیه می باشد.