میوه کارامبولا
میوه ستاره ای که در علم گیاهشناسی با عنوان Averrhoa carambola شناخته می شود، میوه ای است که بر روی درخت کارامبولا می روید. علاوه بر کشورهای جنوب شرقی آسیا مانند فیلیپین، مالزی، اندونزی، سریلانکا، بنگلادش و نیز هند که خواستگاه اصلی این گیاه می باشند، این گیاه در نقاط دیگر جهان نیز می روید. اين ميوه توسط پرتغالی ها به مناطق مختلف برده شده است. علت نامگذاری این میوه با نام میوه ستاره ای شباهت فراوان آن به ستاره است، بخصوص وقتی به صورت عرضی برش می خورد. این میوه وقتی کاملاً رسیده می شود، به رنگ زرد درمی آید و طعم ترش و شیرین مطلوبی پیدا می کند. در حقیقت ترکیبی از مزه های آناناس، گلابی، سیب و مرکبات است، اما میوه نارس آن ترش مزه بوده و مزه ای مشابه با سیب سبز دارد. کارامبولا درختی همیشه سبز، کوچک، کند رشد با تنه ای کوتاه یا به شکل درختچه ای است. این درخت دارای شاخ و برگ انبوه با تاجی گرد یا کروی شکل است. برگ ها به صورت مرکب، نرم، سبز، با آرایش مارپیچی در اطراف شاخه ها، پرمانند یا شانه ای که دارای یک برگچه ی انتهایی و حدود 5 تا 11 برگچه جانبی و متقابل می باشد. هر برگ حدود 15 تا 20 سانتیمتر طول و هر برگچه حدود 3.8 تا 9 سانتیمتر طول داشته و تخم مرغی شکل می باشد.سطح فوقانی برگ ها صاف و بدون کرک و سطح تحتانی دارای کرک های نرم و به رنگ مایل به سفید می باشد. برگ های این گیاه به شوک و تکان ناگهانی حساس بوده و در صورت بروز این اتفاق، به یکدیگر نزدیک می شوند. گل ها به رنگ بنفش با خطوطی ارغوانی و کرکدار بوده که در حاشیه ی برگ ها تشکیل می شوند. این گل ها در خوشه های گل کوچک و در انتهای شاخه ها و یا گاهی روی شاخه های بزرگ یا تنه ی اصلی به وجود می آیند. هر خوشه ی گل به وسیله ی یک ساقه ی قرمز رنگ به درخت متصل می شود. گل ها کامل، زنگوله ای شکل، به عرض 6 میلیمتر و دارای پنج گلبرگ هستند. میوه ها کشیده و به صورت طولی دارای 5 تا 6 زاویه، به طول 6.35 تا 15 سانتیمتر و عرض 9 سانتیمتر می باشند. این میوه ها دارای پوستی نازک و مومی به رنگ زرد مایل به نارنجی هستند. میوه های رسیده دارای عصاره ای زرد رنگ و بافتی ترد بوده که در صورت بریده شدن از مقطع عرضی، به شکل ستاره دیده می شوند. میوه دارای عطر اگزالیک اسید است که در میوه های مختلف از قوی تا ملایم متفاوت می باشد. طعم و مزه ی آن نیز از ترش تا شیرین ملایم متفاوت است. هر میوه ممکن است بیش از 12 بذر به طول 6 تا 12.5 میلیمتر داشته باشد. این بذر ها پهن، نازک و قهوه ای رنگ هستند. برخی کولتیوارها نیز میوه هایی بدون بذر تولید می کنند.
کاشت بذر استار فروت تایلندی
این درخت در انواع مختلف خاک رشد می کند اما در خاک هایی با زهکشی خوب، لومی و غنی از مواد آلی به خوبی رشد می کند. برای کاشت بذر استار فروت نیازی به تیمار پیش از کاشت برای بذرها نیست اما بهتر است بذرها را به مدت 24 ساعت در آب خیس کنید و در داخل دستمال مرطوبی که داخل کیسه نایلونی هست قرار دهید. اگر بذرها را در فصول گرم سال می کارید پس از گذشت 1 هفته و در فصول سرد پس از 3-2 هفته بذرها جوانه می زنند. برای کاشت بذر استار فروت سینی کشت را با پیت ماس پر کرده و بذرهای جوانه زده را در عمق 1 سانتی متری بکارید. سینی را در مکانی که دمای آن به 21 درجه سانتی گراد می رسد قرار دهید. برای حفظ رطوبت خاک، می توانید نایلون کوچکی روی بستر کشت بکشید. هر روز رطوبت خاک را بررسی کنید و اگر خاک خشک شده آبیاری کنید. توجه داشته باشید که رطوبت بیش از حد و اشباع شدن خاک باعث پوسیدگی می شود. به محض اینکه گیاه سر از خاک برآورد، کیسه نایلونی را بردارید. استار فروت تایلندی رشد سریعی دارد و پس از گذشت 4 هفته ارتفاع نهال های جوان به 10 سانتی متر می رسد. پس از این مرحله برنامه منظمی برای آبیاری داشته باشید و بنابراین به محض اینکه به اندازه کافی رشد کرد به گلدان بزرگتر منتقل کنید. اگر در منطق ای با آب و هوای گرم زندگی می کنید که زمستان های سردی ندارند، پس از اینکه نهال به اندازه کافی رشد کرد به زمین اصلی منتقل کنید. توجه داشته باشید که 2 نهال، 6 متر از یکدیگر فاصله داشته باشند.استار فروت حاوی مقدار زیادی از ویتامین ها و آنتی اکسیدان ها است و دارای خواص ضد میکروبی قوی می باشد. استار فروت خواص و فواید زیادی دارد و بسیاری از متخصصان تغذیه خوردن آن را به صورت مرتب توصیه می کنند. درخت استار فروت به ارتفاع 1.2 متر رشد می کند. استار فروت زمانی که رسیده می شود رنگ آن زرد تیره شده که اندازه هر میوه 5 تا 15 سانتی متر می باشد و یک پوست صاف و نازکی دارد. میوه های کوچک ترطعم ترشی دارند و هرچه میوه رسیده می شود طعم آن شیرین تر می شود. انواع ترش اسید اگزالیک بیشتری نسبت به انواع شیرین دارند. گوشت میوه ترد و آبدار است و طعم بسیار خوبی دارد. بهترین زمان مصرف استار فروت مدت کوتاهی پس از رسیدن میوه هاست زمانی که رنگ میوه ها زرد با سایه سبز یا زمانی که کاملا زرد رنگ شده اند. زمانی که قرار است میوه ها در دمای اتاق ذخیره شوند بهتر است میوه ها را زمانی که کمی سبز رنگ هستند برداشت کرد. میوه ها زمانی که خیلی رسیده می شوند به رنگ زرد تیره با لکه های قهوه ای در می آیند که آبدارتر و شیرین تر می شوند. طعم استار فروت به ترکیبی از طعم سیب، گلابی، انگور و خانواده مرکبات تشبیه شده است. استار فروت کال سفت تر و ترش تر است و طعمی شبیه سیب سبز دارد.
- مرحله 1: یک گلدان 5 سانتی متری با چند سوراخ زهکشی برای هر بذر استار فروت آماده کنید. گلدان را با آب گرم و صابون بشویید و بعد آن را خشک کنید.
- مرحله 2: هر گلدان را با مخلوطی از 2 قسمت ورمیکولیت و یا پرلیت و 1 قسمت خاک گلدان استریل پر کنید. مخلوط خاک را خیلی فشرده نکنید زیرا ممکن است زهکشی آن به اندازه کافی نباشد.
- مرحله 3: هر یک از بذرهای استار فروت را در یک گلدان بکارید و بذر را با لایه نازکی خاک بپوشانید (0/6 سانتی متر) و سپس خاک را به آرامی فشار دهید تا با بذر کاملا تماس داشته باشد. بذر را با لایه ضخیمی از خاک نپوشانید زیرا سرعت جوانه زنی بذر کمتر می شود.
- مرحله 4: گلدان ها را در جایی قرار دهید که درجه حرارت در آنجا به طور ثابت 21 درجه سانتی گراد باشد. گلدان ها را با یک پلاستیک بپوشانید تا رطوبت حفظ شود. لازم نیست کناره های پلاستیک را خیلی مهر و موم کنید و گلدان را هم در نور مستقیم قرار ندهید.
- مرحله 5 : هر روز پلاستیک را بردارید و میزان رطوبت را بررسی کنید. اگر سطح خاک تقریبا خشک شده بود با یک آبپاش به بذر آب دهید و خاک را مرطوب کنید، سپس پلاستیک را دوباره روی گلدان قرار دهید. از آبیاری بیش از حد خودداری کنید زیرا آبیاری زیاد باعث مرگ بذر استار فروت می شود.
- مرحله 6: جوانه زنی بعد از یک تا دو هفته انجام می شود. اگر بعد از چهار هفته جوانه ای مشاهده نشد احتمالا بذر کاشته شده مرده بوده است و باید دور انداخته شود.
- مرحله 7: بعد از دیدن جوانه پلاستیک را بردارید و گلدان را به یک اتاق دارای پنجره های جنوبی یا غربی قرار دهید، جایی که درجه حرارت بالای 13 درجه سانتی گراد باشد.
نکات
نهال استار فروت رشد سریعی دارد و زمانی که دو یا چند مجموعه برگ تشکیل داد باید آن را به گلدان بزرگتر منتقل کرد. خاک های لومی و شنی برای کاشت استار فروت مناسب هستند. به طور منظم به نهال ها آب دهید، زمانی که سطح خاک خشک می شود آبیاری را انجام دهید و از پژمرده شدن نهال ها اجتناب نمایید. یک قاشق چایی خوری از کود 15-15-15 نیتروژن، پتاسیم، فسفات را در یک گالن آب مخلوط کنید و هفته ای یک بار به میزان کافی به خاک گلدان اضافه نمایید. در صورتی که گلدان استار فروت را در خانه نگهداری می کنید آن را در نزدیکی یک پنجره جنوبی قرار دهید و یا گلدان ها را در خارج از خانه در یک مکان روشن و امن قرار دهید. نهال ها را باید حداقل به مدت 2 فصل کامل در گلدان نگه دارید و در طول ماه های تابستان آن را خارج از خانه قرار دهید و در زمستان آن ها را به خانه منتقل کنید. بعد از گذشت دو فصل کامل زمانی که در بهار دمای خاک بالاتر از 21 درجه سانتی گراد شد نهال ها را به زمین منتقل کنید. نهال استار فروت ترجیحا باید در آفتاب کامل و خاک دارای زهکشی خوب کاشته شود. PH مناسب خاک برای رشد نهال استار فروت 5/5 تا 6/5 می باشد. فاصله نهال ها از هم باید حداقل 6 متر باشد و باید سه بار در سال به نهال ها کود داده شود. درخت استار فروت رشد سریعی دارد و معمولا در سال سوم یا چهارم میوه می دهد. درخت استار فروت باردهی بالایی دارد ولی بارش باران در فصل بهار باعث کاهش باردهی درخت استار فروت می شود اما در شرایط ایده آل هر درخت 91 تا 181 کیلو میوه می دهد. درختان استار فروت علاوه بر میوه دارای برگ ها و گل های صورتی بسیار زیبایی است که به عنوان یک درخت زینتی و تزیینی هم نگه داری می شود. استار فروت غنی از آنتی اکسیدان ها، پتاسیم و ویتامین C است و قند و سدیم و اسید پایینی دارد. این میوه یک منبع غنی از آنتی اکسیدان های پلی فنولیک اولیه و ثانویه می باشد و فعالیت های ضد میکروبی دارد. عصاره استار فروت نیتریک اسید را مهار می کند و دارای فعالیت ضد میکروبی در برابر E.coli، استافیلوکوکوس اورئوس، سودوموناس و کلبسیلا spp.، آئروژینوزا می باشد. استار فروت برای درمان کلسترول بالا، بیماری های قلبی و عروقی بسیار مفید است و همچنین به عنوان یک داروی آرام بخش می توان از این میوه استفاده نمود.
شرایط نگهداری کارمبولا
وقتی سطح خاک خشک به نظر می رسد نهال را عمیقا آبیاری کنید. اجازه ندهید نهال های جوان استار فروت تایلندی پژمرده شوند. برنامه ای برای آبیاری منظم داشته باشید. در شرایط ایده آل، استار فروت می تواند در هرسال 90 تا 180 کیلوگرم میوه تولید کند. بهترین شرایط برای رشد کارامبولا در آب و هوای گرم تا بسیار گرم حاصل می شود. بهترین دما برای رشد میوه ها دمای 68 تا 95 درجه فارنهایت است. رشد گیاه در دماهای کمتر از 65 درجه فارنهایت متوقف می شود. دماهای کمتر 30 تا 32 درجه فارنهایت ممکن است برگ های جوان، گیاهان جوان و شاخه ها را از بین ببرد. همچنین دماهای 27 تا 39 درجه ی فارنهایت نیز می تواند برگ های بالغ را از بین ببرد. این گیاهان به سرما حساس بوده و نشانه های یخ زدگی در آنها شامل پلاسیده شدن، آبگزیدگی، خشک شدن و ریزش برگ ها و شاخه ها، ریزش میوه ها و در نهایت مرگ درخت می باشد. کارامبولا نسبت به خشکی تاحدودی می تواند متحمل باشد ولی خشکی های زیاد و طولانی سبب پیچیدگی و پژمرده شدن برگ ها، تغییر رنگ برگ ها به زرد و قهوه ای، ریزش برگ ها، کاهش میوه دهی، کاهش اندازه ی میوه ها، خشک شدن شاخه ها و در خشک های سخت سبب مرگ درخت می گردد. این درختان نسبت به باد مقاوم نبوده و بادها سبب از بین قهوه ای شدن حاشیه ی برگچه ها، ریزش برگ ها، خشکیدگی شاخه ها، سوختگی میوه، کاهش رشد درخت، کاهش اندازه ی میوه و کاهش میزان محصول می گردند. برای محافظت در برابر باد، باید درخت را هرس نمود و آن را کوتاه نگه داشت تا در برابر بادها کمترین آسیب به آن وارد گردد. این گیاه نسبت به خاک های شور و بسیار مرطوب متحمل نیست و برای رشد به خاک های کمی مرطوب و دارای املاح کم نیاز دارد.
برداشت استار فروت تایلندی
پس از گذشت 3 سال از کاشت بذر استار فروت برای اولین بار این درخت استار فروت تایلندی شروع به باردهی می کند. 2 ماه پس از ظاهر شدن گل ها، میوه های رسیده با رنگ زرد نارنجی قابل تشخیص می باشند. طعم آن آبدار و شیرین است که به ندرت بیش از 4٪ قند دارند. مطابقت طعم آن با سایر میوه ها دشوار است، اما با ترکیبی از طعم میوه های سیب، گلابی، انگور و مرکبات مقایسه شده است. میوه های نارس سفت و ترش هستند و طعم آنها همانند سیب های سبز است. این میوه از اسید اگزالیک بالایی برخوردار است و سرشار از ویتامین های A و C است. 100 گرم میوه استار فروت دارای 91٪ آب، 7٪ کربوهیدرات، 1٪ پروتئین و دارای چربی ناچیز است.
افراد با مشکلات کلیوی نباید از این میوه و قسمت های گوناگون آن استفاده کنند زیرا دچار مشکلاتی مانند استفراغ، تشنج، سکسکه خارج از تحمل، بی خوابی، سردرگمی ذهنی، بی حس شدن اندام و حتی مرگ می شوند زیرا امکان دارد اثرات منفی بر روی مغز بگذارد.