جوش شیرین یا بی کربنات سدیم یکی از نمک های سدیم در ترکیب با اسید کربنیک است که تنها یک هیدروژن اسیدی این ترکیب با سدیم جایگزین شده است. بیکربنات سدیم درحالت جامد، به شکل گرانول یا پودرهای کریستالی، با رنگ سفید، بیبو، دارای خاصیت بازی است و کمی قابل حل است و به مقدار کمی در اتانول حل میشود. بیکربنات جاذب رطوبت و بوگیر است. sodium bicarbonate به دلیل خواص قلیایی و ضد اسیدی که دارد به صورت گسترده توسط پزشکان برای درمان سوزش و اسیدی بودن معده تجویز میگردد. در مواردی نیز برای کاهش اسیدیته خون و یا ادرار مورد استفاده قرار میگیرد.
به عنوان قلیایی کننده سیستمیک در بزرگسالان و کودکان mEq/kg 1 تزریق وریدی میشود که درصورت نیاز هر 10 دقیقه mEg/kg 0/5 تزریق میشود. در مواردی که درمان اضطراری اسیدوز متابولیک ضروری نباشد، mEq/kg 5 ـ2 طی 8ـ4 ساعت انفوزیون وریدی میشود. به عنوان قلیایی کننده ادرار، mEq/kg 5 ـ2 طی 8ـ4ساعت تزریق وریدی میشود.
سدیم بیکربنات یک قلیایی کننده سیستمیک است که بیکربنات پلاسمایی را افزایش می دهد، غلظت بالای یون های هیدروژن را بافره میکند و pH خون را افزایش میدهد که منجر به معکوس کردن تظاهرات بالینی اسیدوز میشود. همچنین یک قلیایی کننده ادرار است که باعث افزایش دفع یون های بی کربنات آزاد در ادرار می شود و به طور موثری باعث افزایش pH ادرار میگردد.
با حفظ ادرار قلیایی، انحلال واقعی سنگهای اسید اوریکی میتواند انجام شود. سدیم بی کربنات به عنوان یک آنتی اسیدها هم عمل می کند و مقدار اسید معده را بافره یا به طور شیمیایی خنثی میکند، اما بر ترشح آن اثر مستقیم ندارد. این عمل منجر به افزایش مقدار PH محتویات معده می شود، بنابراین باعث تسکین علائم افزایش ترشح اسید میگردد.
شروع: 15 دقیقه (وریدی)
مدت زمان: 1-2 ساعت (وریدی)؛ 8-10 دقیقه (خوراکی)
محدوده درمانی: 24-31 میلی اکی والان در لیتر
دفع: ادرار
جذب: به صورت خوراکی خوب جذب می شود.
این دارو در موارد زیر باید باا حتیاط مصرف شود:
بی ادراری یا کم ادراری
حالات مرضی احتباس سدیم همراه با خیز (مانند سیروزکبدی، نارسایی احتقانی قلب، عیب کار کلیهو توکسمی آبستنی)
زیادی فشارخون
