دادخواست لغو حضانت فرزند

در صورتی که والدین کودک از هم جدا شده باشند یا به دلیلی جدا از هم زندگی کنند ، تعیین تکلیف در خصوص فرزندان مشترک آنها ضروری است که به اصطلاح حقوقی به آن " حضانت فرزند " می گویند و احکام و شرایط و سن حضانت فرزند در قانون مدنی مورد پیش بینی قرار گرفته است ؛ به این صورت که حضانت فرزند ( اعم از پسر و دختر ) تا سن هفت سالگی با مادر است و از آن پس حضانت تا رسیدن به سن بلوغ ( در دختران نه سال و در پسران پانزده سال تمام قمری ) به عهده پدر خواهد بود و دیگری تنها حق ملاقات با فرزند خواهد داشت ؛ اما پس از رسیدن به سن بلوغ خود فرزند می تواند انتخاب کند که با کدامیک از والدین زندگی کند . اما گاهی اشخاصی که به موجب قانون عهده دار حضانت فرزند هستند از صلاحیت کافی برای انجام این امر برخوردار نیستند و با این فرض در قانون مدنی موارد و شرایطی پیش بینی شده است که بتوان حضانت فرزند از شخص نا صالح را لغو نمود .

لغو حضانت فرزند چیست؟

یکی از مهم ترین تکالیف قانونی والدین در قبال فرزندان " حضانت " آنان می باشد که ناظر است به نگاهداری و مواظبت از فرزند در برابر خطرات مادی نظیر حوادث و سوانح که جسم طفل را به خطر می اندازند . علی الاصول در درجه اول هر دوی پدر و مادر مکلف به انجام این امر به صورت مشترک هستند ؛ اما گاهی با وجود مشکلات خانوادگی و جدایی والدین این امر امکانپذیر نیست و حضانت به عهده یکی از والدین قرار می گیرد . البته همانگونه که اشاره شد ، در صورتی که شخص عهده دار حضانت از صلاحیت لازم برای حضانت برخوردار نباشد و به این دلیل مصلحت طفل تحت حضانت به خطر افتد ، می توان حضانت وی را لغو کرد . مفهوم لغو حضانت در قانون مدنی تحت عنوان سلب حضانت بیان شده است . بر اساس ماده 1376 قانون مدنی " هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست ، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد ، محکمه می تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی ، هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند ، اتخاذ کند " . بر اساس این ماده لغو حضانت فرزند در صورتی امکان پذیر است که به دلیل عدم مراقبت از کودک یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست ، سلامتی جسمی و روحی و تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر بوده باشد . در چنین شرایطی با تقاضای خویشاوندان و نزدیکان کودک ، قیم کودک یا رئیس حوزه قضایی دادگاه می تواند تصمیم مقتضی برای آینده کودک را اتخاذ نماید که در این صورت ممکن است دادگاه با ملاحظه شرایط موجود تصمیم به لغو حضانت فرزند بگیرد .

شرایط لغو حضانت فرزند

بر اساس ماده 1376 قانون مدنی در صورتی که شخص عهده دار حضانت از صلاحیت لازم برای حضانت فرزند برخوردار نباشد ، می توان حضانت وی را لغو نمود . امکان لغو حضانت فرزند در این ماده به این صورت پیش بینی شده است : " هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست ، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد ، محکمه می تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی ، هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند ، اتخاذ کند " . بر اساس ادامه این ماده برخی از موارد و شرایط لغو حضانت فرزند نیز مورد اشاره قرار گرفته است که عبارتند از :

• اعتیاد زیان آور به الکل ، مواد مخدر و قمار ؛
• اشتهار به فساد اخلاق و فحشا ؛
• ابتلاء به بیماری های روانی با تشخیص پزشک قانونی ؛
• سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشاء ، تکدی گری و قاچاق ؛
• تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف . به همین دلیل اگر یکی از موارد مذکور در این ماده یا هر مورد دیگری که صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل تحت حضانت را با خطر مواجه سازد ، اشخاص مذکور در این ماده می توانند به دادگاه مراجعه و درخواست لغو حضانت فرزند نمایند.

نمونه دادخواست لغو حضانت فرزند

در قسمت قبل به بررسی لغو حضانت فرزند چیست و شرایط و موارد قانونی لغو حضانت فرزند بر اساس قانون پرداختیم ؛ اما همانگونه که اشاره شد اشخاص ذی نفع برای لغو حضانت فرزند باید به دادگاه خانواده مراجعه کنند و دادخواست لغو حضانت فرزند را به این دادگاه ارائه نمایند . در دادخواست لغو حضانت فرزند باید دلایلی که با استناد به آنها درخواست لغو حضانت فرزند می شود را ذکر کرد و دادگاه در صورتی که شرایط مذکور را احراز نماید حکم به لغو یا سلب حضانت فرزند صادر می کند و تصمیمی مقتضی در این خصوص اتخاذ خواهد کرد. ضمن توضیح در خصوص نحوه تنظیم دادخواست دادخواست لغو حضانت فرزند ، در این قسمت قصد داریم برای آشنایی شما عزیزان نمونه و متن دادخواست لغو حضانت فرزند را ارائه نماییم . تعیین خواسته و بهای آن : 1 - تقاضای صدور حكم مبنی بر لغو حضانت خوانده ؛ 2 - تعیین خواهان به عنوان سرپرست ؛ 3- پرداخت کلیه خسارات دادرسی.

دلائل و منضمات دادخواست : 1 - کپی برابر با اصل شده سند ازدواج 2 - کپی برابر با اصل شده سند طلاق 3 - تصویر صفحات شناسنامه خواهان و فرزند یا فرزندان 4 - شهادت شهود ( در صورت وجود ) 5 - گواهی پزشکی قانونی ( در صورت ابتلا به بیماری ) .

ریاست محترم .................

با سلام ؛

احتراما به استحضار عالی می رساند اینجانب به موجب سند ازدواج شماره …………. مورخ .......... تنظیم شده در دفترخانه شماره …… شهرستان …….. با خوانده عقد ازدواج دائمی منعقد کرده ایم که ثمره این ازدواج تعداد …………… فرزند دختر/ پسر می باشد . به دلیل وجود اختلافات شدید در زندگی مشترک اینجانب با خوانده ، به موجب طلاق نامه شماره …… شهرستان ………. از یکدیگر جدا شدیم و در حال حاضر فرزند / فرزندان نزد ایشان زندگی می کنند . با توجه به اینکه خوانده دارای مشکلات عصبی / بیماری روانی / فساد اخلاقی / اعتیاد مضر / ضرب و جرح خارج از حد متعارف و ……… می باشد که این وضعیتی خطرات جسمی و چه روحی فراوانی را برای طفل تحت حضانت خوانده به همراه داشته فلذا با توجه به مدارک تقدیمی و به استناد مواد 1173 و 1175 قانون مدنی ، صدور حکم مبنی بر محکومیت خوانده به لغو حضانت فرزند / فرزندان و صدور حکم حضانت برای اینجانب به انضمام کلیه خسارات قانونی و هزینه های دادرسی را تقاضا دارم .

عدم صلاحیت و حق دادخواست لغو حضانت فرزند

قبل از توضیح در مورد نحوه دادخواست لغو حضانت فرزند، ذکر چند نکته ضروریست. در زمانی که حضانت با یکی از والدین است، مطابق با ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی، طرف دیگر حق ملاقات با فرزندان خود را دارد. فرزندان نیز پس از اتمام سن رشد شرعی خود، می توانند تصمیم بگیرند که از این به بعد با کدامیک از والدین خود زندگی کنند. آنچه که مسلم است، حضانت فرزندان در درجه اول با پدر یا مادر آنهاست. اما گاهی ممکن است یکی از والدین این حضانت را برای همیشه و یا به صورت مشروط، به دیگری تفویض کند. به هر حال چه حضانت دائمی تفویض شود و یا به شکل قانونی برقرار گردد، در صورت عدم صلاحیت یکی یا هر دو والدین در نگهداری فرزندان، خویشاوندان فرزندان و حتی مدعی العموم می توانند دادخواست لغو حضانت فرزند را به دادگاه ارائه کند.

چه کسانی حق ارائه دادخواست لغو حضانت فرزند را دارند؟

قبل از پرداختن به افراد واجد شرایط تنظیم دادخواست لغو حضانت فرزند، به نحوه نگهداری از آنان می پردازیم. حضانت از فرزندان در درجه اول با والدین آنهاست که پس از جدایی، قانون تکلیف نگهداری آنها را روشن نموده است. در زمانی که فرزندان در نزد یکی از والدین هستند؛ چنانچه آنان به موجب قانون صلاحیت نگهداری از آنها را از دست بدهند، حضانتشان سلب می گردد. در واقع وظایف اصلی سرپرستان در نگهداری فرزندان، تامین معاش و مراقبتهای تربیتی، جسمانی و بهداشتی آنهاست. پس قصور در انجام این وظایف، موجب سلب حضانت آنها می شود. افرادی که می توانند به واسطه این عدم صلاحیت، دادخواست لغو حضانت فرزند را به دادگاه ارائه دهند، عبارتند از:

• پدر و مادر. در صورتی که فرزند در نزد یکی از آنها باشد و دیگری صلاحیت خود را از دست بدهد.
• قیم فرزندان. در صورتی که فرزندان دارای قیم باشند، قیم نیز می تواند با تنظیم دادخواست لغو حضانت فرزند، از دادگاه تقاضای رسیدگی کند.
• نزدیکان و خویشاوندان. این دسته از افراد نیز، در صورت محرز شدن عدم صلاحیت یکی از اولیاء برای آنها، می توانند دادخواست لغو حضانت فرزند را تسلیم دادگاه کنند.
• دادستان. دادستان نیز به عنوان مدعی العموم می تواند نسبت به تنظیم دادخواست لغو حضانت فرزند، اقدام کند. این در صورتی است که عدم صلاحیت حضانت فرزندان از سوی سرپرستان آنها، برای وی محرز شده باشد.

مستندات قانونی در دادخواست لغو حضانت فرزند

قانونگذار برای خروج از بحرانهای احتمالی وضعیت حضانت فرزندان، مبحث دادخواست لغو حضانت فرزند را مطرح کرده است. وظیفه اصلی پدر و مادر، مراقبت از فرزندان در ابعاد مالی، تربیتی، روحی و جسمانی است. لذا قصور هر یک از آنها در زمان نگهداری فرزندان، موجب سلب حضانت آنها خواهد شد. افراد واجد شرایطی که عدم صلاحیت حضانت والدین برای آنان محرز گشته است، برای تنظیم و ارائه دادخواست لغو حضانت فرزند، باید دلایل و شواهد کافی در اختیار دادگاه بگذارند. لذا تا زمانی که عدم صلاحیت والدین فرزندان به وسیله مدارک و شواهد معتبر، برای دادگاه محرز نگردد، رای به عدم صلاحیت نخواهد داد. در این خصوص می توان به ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی، استناد کرد. اگر سلامتی روحی، جسمی، تربیتی و بهداشتی فرزندان به خطر بیفتد، افراد واجد شرایط میتوانند دادخواست لغو حضانت فرزند را، به دادگاه ارائه دهند. به موجب این ماده قانونی، مواردی که موجب عزل و سلب حضانت از فرزندان می شود به شرح زیر است.

• تنبیه بدنی خارج از حد متعارف فرزندان.
• داشتن فساد اخلاقی و اشتهار به فحشا و روابط نامشروع
• در صورتی که یک از والدین فرزندان خود را مجبور به انجام اعمالی نماید که به موجب قانون جرم محسوب می شود. بطور مثال اعمالی چون، وادار نمودن به فحشا، قاچاق، گدایی، دزدی، آزار و اذیت مردم و امثال اینها
• چنانچه والدین فرزندان، معتاد به مواد مخدر و یا مصرف مشروبات الکلی باشند، می توان دادخواست لغو حضانت فرزند را به دادگاه ارائه نمود.
• در صورتی که نگهدارنده فرزندان، با تایید پزشکی قانونی مبتلا به جنون و یا بیماری روانی شده باشند.
• با توجه به موارد پیش گفته یکی از موارد سلب حضانت، ضرب و جرح خارج از حد متعارف است. حال آنکه بر اساس ماده ۱۱۷۹ قانون مدنی، ابوین در حدود متعارف و برای تادیب حق تنبیه بدنی فرزند را دارند. اما چنانچه تنبیه وارده بیشتر از حد متعارف و تادیب باشد، می تواند از موارد سلب حضانت طفل باشد. تشخیص این موضوع با دادگاه رسیدگی کننده به دعوی سلب حضانت است.
• تنها ازدواج مادر مجوز لغو حق حضانت است و آشنایی متعارف وی با مرد دیگری به قصد ازدواج، از بین برنده حق مادر برای حضانت طفل نیست.
• در صورت فوت یکی از والدین، حق حضانت با دیگری است و حتی اگر متوفی پدر بوده و برای طفل، قیم تعیین کرده باشد، باز هم حضانت با مادر است.
• در صورت جدایی بین والدین، والد دیگری که فاقد حق حضانت است، مگر به موجب قانون یا شرایط مقرر؛ حق دارد که فرزندش را ملاقات کند. تعیین زمان و مکان این ملاقات ها با دادگاه است.
• توجه داشته باشید که هر کس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل خودداری کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع کند، در صورت تقاضای طرف مقابل، به دستور دادگاه تا زمان اجرای حکم دادگاه، بازداشت می شود؛ بنابراین، جلوگیری از دیدار طفل یا عدم استرداد وی، ضمانت اجرا دارد. همچنین خارج کردن طفل از کشور یا بردن وی به شهر دیگری مستلزم تایید و اجازه دادگاه است.
• چنانچه یکی از زوجین به استناد فساد اخلاقی تقاضای سلب حضانت بخواهد باید محکومیت طرف مقابل را به پیوست دادخواست ارائه نماید.
• صرف بد اخلاقی و یا بد رفتاری هر یک از زوجین نمی تواند از موارد سلب حضانت باشد.

دادخواست لغو حضانت در صلاحیت دادگاه خانواده با محل اقامت طفل می باشد.

لغو حضانت فرزند، غیر از ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی

در مواردی که به موجب ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی، حضانت فرزندان سلب می گردد، قانونگذار پیش بینی مواردی غیر از نص صریح قانون فوق را نیز کرده است. به عبارت دیگر، ممکن است در صورت عدم صلاحیت هر دو والدین، دادستان آنها را تحویل بهزیستی و یا یک قیم بدهد. ممکن است دادگاه و یا دادستان بنا بر مصالحی خارج از شمول ماده ۱۱۷۳، تشخیص دهند که والدین صلاحیت نگهداری از فرزندان را ندارند. بنابراین چنانچه دادخواست لغو حضانت فرزند، تنظیم و تحویل دادگاه گردد، امکان صدور رای لغو صلاحیت از سوی دادگاه در این خصوص وجود دارد.

امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .

شرایط سلب حضانت از پدر به دلیل اعتیاد