نحوه پرورش و نگهداری گیاه آکوبا

مشخصات

نام فارسی آکوبا نام لاتین Spotted Laurel نام علمی Aucuba Japonica خانواده Garryaceae

گیاهشناسی:

گیاه آکوبا بومی محیط های مرطوب، نواحی نزدیک به رودخانه ها و یا مناطق سایه دار و صخره ای کشور های ژاپن و چین است. آکوبا، درختچه ای همیشه سبز به طول ۵-۱ متر است که البته به عنوان گیاهی گلدانی حدود ۱۰۰-۹۰ سانتیمتر ارتفاع می یابد و برگ هایی به طول ۸-۵ سانتیمتر و عرض ۵-۲ سانتیمتر دارد.

حاشیه برگ ها در بسیاری از ارقام صاف است و برخی ارقام حاشیه برگهایشان دندانه دار می باشد. برگ برخی از انواع این گیاه به رنگ سبز هستند، اما برخی دیگر انواع لکه های زرد رنگی بر روی پهنه برگ دارند که آنرا تبدیل به گیاهی بسیار زیبا کرده است.

برخی از ارقام این گیاه به دلیل طرحدار و رنگین بودن برگسار شبیه برخی از انواع گیاه کروتون می باشند. گیاهان نر و ماده این گیاه از هم جدا هستند.

گل ها ۸-۴ میلیمتر قطر و چهار عدد گلبرگ ارغوانی رنگ دارند و ۳۰-۱۰ عدد از گل ها در گل آذین از نوع گرزن (گل آذین گرزن نوعی گل آذین است که در ان گل انتهایی زودتر از گل های پایینی محور گل آذین باز می شوند مثل گل آذین سیب) شکوفا می شوند.

هر دو نوع نر و ماده برگ های زینتی دارند. اگر گیاهان نر و ماده در نزدیکی یکدیگر باشند و گل های ماده بارور شوند میوه هایی قرمز رنگ و به قطر ۱ سانتیمتر در فصل پاییز تولید می شود.

قسمت های مختلف این گیاه سمی است و نباید مصرف شود.

آبیاری:

این گیاه تا حدودی می تواند خشکی را به خوبی تحمل کند، اما برای رشد بهینه نباید به گیاه خشکی داد و می بایست رطوبت بستر کاشت را تامین نمود. بنابرای سطح گلدان را بررسی کنید و زمانی که متوجه شدید تا حدودی رطوبت خود را از دست داده است گیاه را آبیاری نماید. هیچ موقع نباید بستر کاشت اوکوبا خیس و غرقابی شود. آبیاری را در طی فصول سرد مقداری کاهش دهید تا خاک غرقابی نشود.

نور:

گیاهان گلدانی آکوبا را باید در مکانی روشن و پر نور، اما به دور از نور مستقیم آفتاب نگهداشت. تابش نور مستقیم آفتاب بخصوص در طی روز های گرم تابستان و یا عصرهنگام در فصل زمستان موجب سوختن و سیاه شدن برگ ها می شود و برگ های جوان به این مسئله حساس تر هستند. وجود سایه موجب رشد انبوه گیاه می شود.

دما:

این گیاه در دمای ۷ ال ۱۸ درجه سانتیگراد رشد می کند و حتی تا دمای ۱۵- درجه سانتیگراد را هم تحمل می کند. گیاهان گلدانی را در داخل خانه در نزدیکی منابع تولید گرما همانند گاز آشپزخانه، پکیج، بخاری یا شوفاژ قرار ندهید و در روز های گرم تابستان نیز از پنجره دور نگهدارید.

خاک:

خاک آکوبا باید غنی از مواد غذایی باشد و زهکش خوبی نیز داشته باشد. برای فراهم کردن زهکش مناسب بکارگیری شن در ترکیب بسترهای کاشت پیشنهاد می شود. به عنوان مثال می توان از یک قسمت شن+یک قسمت خاک برگ+ یک قسمت خاک رس استفاده کرد.

کمبود مواد غذایی موجب کوچک ماندن برگهای جدید و پریدگی رنگ آنها می شود. برای کوددهی می توان یکبار در اوایل بهار، اوسط بهار و بار دیگر در اوایل تابستان از کود با فرمول 6-6-12 استفاده کرد. در کوددهی زیاده روی نکنید زیرا کوددهی بیش از اندازه موجب تحریک شیوع بیماری پوسیدگی ریشه، زردی و یا سوختگی حاشیه برگها و از بین رفتن نوک ساقه ها می شود. زمانی که ریشه های گیاه از منافذ زیرین گلدان بیرون آمد زمان تعویض گلدان است که معمولا هر 3-2 سال یکبار نیاز به تعویض گلدان پیدا می کند و زمان این کار در بهار است.

اگر گلدان بیش از اندازه بزرگ و سنگین است و تعویض آن کار مشکلی است می توانید حدود 8-5 سانتیمتر از خاک سطحی را با خاک غنی و تازه عوض کنید.

تکثیر:

از انتهای شاخه های جوان حاصل از رشد فصل جاری ، در بهار یا تابستان قلمه به طول 20-15 سانتیمتر گرفته می شود. مخلوط های سبک همانند یک قسمت شن + یک قسمت کمپوست و یا یک قسمت پیت موس+یک قسمت شن برای ریشه زایی قلمه ها مناسب هستند. می توان از هورمونهای ریشه زایی نیز استفاده کرد.

این هورمونها موادی هستند که تکثیر سلولها را در ناحیه انتهای قلمه ها تحریک کرده و به رشد ریشه ها کمک می کنند. بستر کاشت را درمکانی گرم و بدور از نور مستقیم آفات قرار دهید. ریشه زایی قلمه ها 6-4 هفته طول می کشد.

در صورت شکل گیری میوه از بذر آکوبا نیز برای تکثیر آن می توان استفاده کرد. قبل از کاشت باید پوشش بذر را پاک کرد تا جوانه زنی آن راحت تر انجام شود. بذرها بهتر است که قبل از کاشت در طی یک شب خیسانده و سپس به مدت 2-1 هفته در دمای 3 درجه سانتیگراد نگه داشته شوند. این عمل سرمادهی نام دارد و موجب کاهش بازدارنده های جوانه زنی بذر می شود.

بذرها در محیطی سبک و مرطوب کاشته می شوند و در دمای 20 درجه حدود 3-1 ماه جوانه زنی آنها طول می کشد. خوابانیدن روش دیگر تکثیر است که در حدود 12 ماه طول می کشد تا شاخه ای که در تماس با محیط رشد مرطوب بوده است ریشه بدهد و بتوان آنرا به عنوان گیاهی مستقل جدا کرد و در گلدان دیگری کاشت.

هرس:

آکوبا اگرچه کند رشد است اما بالاخره بعد از مدتی شاخسار آن بلند می شوند که با هرس می توان اندازه شاخه ها را کنترل کرد. بهترین زمان هرس در اواخر زمستان الی اواخر بهار است. شاخه هایی را که بیش از اندازه بلند شده اند کوتاه کنید همچنین برای اینکه گیاه بیشتر به شکل بوته رشد کند می توان ساقه ها را سرزنی کرد تا رشد شاخه های جانبی تحریک شود. گاهی در ارقام ابلق این گیاه که برگهای رنگین دارند شاخه هایی بوجود می اید که برگهای سبز ساده دارند این شاخه ها را جدا کنید .

آفات و بیماری گیاه آکوبا:

زنگ از جمله بیماری های این گیاه است که در اثر آن نقاط نارنجی، زرد و یا قهوه ای رنگی بر روی سطح زیرین برگ ها بوجود می آید. هوای مرطوب و یا پاشیدن قطرات آب بر روی برگسار در زمان آبیاری از جمله دلایل شیوع این بیماری است.

پوسیدگی ریشه با عامل قارچی پیتیوم یا فیتوفترا با خیس و غرقاب ماندن خاک شایع می شود. قسمت پایه ساقه بدرنگ و چروکیده می شود. برگ ها و ساقه پژمرده و زرد رنگ و در نهایت سیاه رنگ می شوند و از بین می روند.

برگ هایی که در نزدیکی سطح خاک قرار دارند علائم را زودتر نشان می دهند. ریشه ها سیاه می شود و از بین می روند. البته بجز عامل قارچی عوامل دیگری همانند استفاده بیش از اندازه از کود ها و یا غرقاب ماندن خاک به مدت طولانی از دیگر عوامل پوسیدگی ریشه این گیاه هستند.

در بیماری سوختگی جنوبی زخم هایی بر رو ی ساقه بخصوص در نزدیکی سطح خاک شکل می گیرد. زخم ها به سرعت بزرگ می شوند و گیاه پژمرده می شود. هوای گرم و دمای حدود ۲۹ درجه برای شیوع این بیماری مناسب است.

لکه برگی از دیگر بیماری های قارچی است که در اثر فعالیت عوامل قارچی همانند آلترناریا بوجود می آیدو بر اثر ان لکه های قهوه ای تا سیاه رنگ بر روی نواحی مختلف برگسار بخصوص حاشیه آن ها شکل می گیرد. لکه ها به هم پیوسته و نواحی بزرگی را به وجود می آورند و در نهایت موجب ریزش برگ ها می شوند.

پوسیدگی:

پوسیدگی طوقه بیماری قارچی دیگری است که گاهی روی می دهد. این قارچ موجب از بین رفتن گیاه از ناحیه نزدیک به خاک می شود و این ناحیه سیاه رنگ می شود.

بر روی ساقه نیز گاهی پوشش سفید رنگی که نشانه رشد قارچ است مشاهده می شود. برگ های گیاه پژمرده شده و گیاه از بین خواهد رفت.

اگر گیاه دچار بیماری های قارچی شد علاوه بر کاربرد قارچشک های مناسب می بایست در اسرع وقت خاک را نیز عوض کرد و بعد از ضدعفونی کردن ریشه ها با قارچکش مناسب از خاک های ضدعفونی شده برای کاشت این گیاه استفاده کرد.

شته از جمله آفات این گیاه است که از شیره آن استفاده می کند و عسلک ترشح می کند که قارچ سیاه و دوده ای بر روی آن تجمع کرده و به ظاهر گیاه آسیب می رساند.

رشد نکردن آکوبا:

همچنین رشد گیاه ضعیف شده و در صورت شدت حملات برگ ها بخصوص برگ های جوان بدشکل شده و خواهند ریخت. نماتد ها از دیگر آفات این گیاه هستند که به ریشه ها آسیب وارد میآورند و موجب کاهش جذب مواد غذایی و در نتیجه کاهش رشد گیاه و ظاهر بیمار ان خواهند شد.

انواع کنه های گیاهی نیز گاهی این گیاه را مورد حمله قرار می دهند که به دلیل استفاده آنان از شیره گیاه، گیاه کم رشد و ضعیف شده و برگ های آن به خصوص در نواحی جوان، کم رنگ و بدشکل شده و ممکن است که ریزش برگ نیز مشاهده شود. برای تمامی آفات که از شیره گیاه تغذیه می کنند می بایست از سموم سیستمیک استفاده کرد.

نحوه پرورش و نگهداری گیاه پیله آ