پرورش گل ماهور
نام انگلیسی : VERBASCUM PHLOMOIDES
خانواده : SCROPHULARIACEAE – گل میمون
بومی : آسیا، شمال آفریقا، شمال آمریکا و اروپا
- گل ماهور يكى از انواع گياهان دارويى مى باشد كه خواص دارويى و درمانى بسيارى دارد. اين گياه از طريق بذر، تقسيم ريشه و قلمه زدن تكثير مى شود. به اين گل خرگوشك نيز مى گويند. گل هاى ماهور به صورت برافراشته و خوشه اى به طول ٣٠ تا ١٠٠ سانتيمتر هستند و منظره زيبايى را پديد مى آورند. گل هاى اين گياه رنگ هاى مختلفى همچون زرد، قرمز، ارغوانى و سفيد دارد كه رنگين كمانى از رنگ ها را تشكيل مى دهد. بذر ماهور حاوى گل هايى با عمر كوتاه است.
- گل ماهور دارای ۳۶۰ گونه است که بیشتر آنها دو ساله و تعداد کمی از آنها یکساله، چند ساله یا بوته ای همیشه سبز یا نیمه همیشه سبز هستند که حدود ۴۰ گونه آن در ایران است و تعدادی از این گونه ها بومی ایران هستند. استفاده از این گیاه از قدیم در طب سنتی برای معالجه بسیاری از بیماری ها رواج داشته است.
- ریشه گیاه ضخیم و مخروطی شکل است و انشعابهای کمی دارد ساقه ی این گیاه ضخیم و مستقیم استT ساقه ی گیاه زاویه دار (معمولاً ۵ ضلعی ) می باشد و در مرحله گلدهی محکم و کم و بیش چوبی می گردد. در گیاهان دو ساله در سال اول رویش فقط برگهای طوقه ای تشکیل می شود این برگهای دندانه دار کشیده و کم وبیش بیضی شکلند و طول آنها به ۴۰ سانتی متر می رسد گایه در سال دوم رویش به ساقه می رود و برگها به طور متناوب بر روی ساقه قرار می گیرند.
- برگهای قسمت فوقانی دمبرگ کوتاهی دارند در حالی که برگهای ناحیه تحتانی دمبرگ طویلی به طول ۲۵ تا ۳۵ سانتی متر دارند سطح برگها ناصاف و دارای شیارهای فراوانی است و در قسمت تحتانی بگر و رگبرگهای اصلی و فرعی کاملاً مشخص می باشند طرفین رگبرگها پوشیده از کرکهای ستاره ای شکل است. طول ساقه های گل دهنده متفاوت و بین ۳۰ تا ۸۰ سانتی متر است این ساقه ها ممکن است ساده و بدون انتشعاب باشند ویا گاهی نواحی تحتانی ساقه های گل دهنده منشعب می شوند و ساقه های متعددی به وجود می آید .
- گلها به صورت خوشه ای بر روی ساقه های گلدهنده پدیدار می شوند در هر نقطه روی این ساقه و یک گاهی سه تا پنج گل ظاهر می شوند رنگ گلها زرد و روشن قسمت خارجی آن کرکردار و لایه ی داخلی آن صاف است گلها از اوایل خرداد ماه پدیدار می شوند و گلدهی تا شهریور ادامه می یابد. میوه از نوع کپسول و محتوی دانه های ریز متعددی است پس از رسیدن ومیوه و باز شدن آن ها بذرها به اطراف ریزش می کنند بذرهای به رنگ قرمز تیره و وزن هزاردانه ۰٫۰۸ تا ۰٫۸ گرم است .
ترکیبات شیمیایی گل ماهور :
مواد موثره گلهارا مواد موسیلاژی (۳ درصد )، ترکیبات قندی (۱۰ تا ۱۱ درصد )، ساپونین (۴/۷ درصد )، کارتنوئید (بتاکاروتن و کروسین ) و فلاونودئیدها (هسپریدیدن، ورباسکوزید ) تشکیل می دهند .
خواص گل ماهور :
درمان عفونت گوش
گل ماهور دارای خواص نرم کننده و رطوبت خوبی است و باعث می شود که این گیاه به یکی از بهترین درمان ها برای بیماری های عفونی تبدیل شود. دمنوش حاوی گل ماهور و همچنین ترکیب هایی که با این گل ساخته شده اند، امروزه در تمام دارو خانه ها برای درمان عفونت گوش وجود دارد.
درمان بورسیت با خرگوشک
بورسیت به معنای التهاب بورس است. بورس ها کیسه های بافتی ظریفی هستند که عمدتا در اطراف مفاصل قرار داشته و وظیفه آنها تسهیل حرکت تاندون ها بر روی استخوان مجاور است. شایع ترین مکان برای رخ دادن این مشکل شانه، آرنج و ران می باشد. برای درمان این مشکل شما می توانید به راحتی از خواص گل ماهور استفاده کنید، برای اینکار تنها کافی است تا یک پارچه را به دمنوش این گیاه آغشته کنید و سپس بر روی قسمت هایی که احساس درد می کنید، قرار دهید. این گیاه به دلیل خواص ضد التهابی اش می تواند به خوبی به شما کمک کند.
ضد عفونی کننده
روغن گل ماهور یک ضدعفونی کننده قدرتمند است که می تواند عفونت های داخلی و خارجی را درمان کند. از جمله عفونت های داخلی می توان به عفونت در گوش، روده بزرگ، دستگاه ادراری (از جمله عفونت مخمر واژن) و کلیه اشاره کرد. اما اگر از این گیاه بر روی پوست استفاده کنید، به راحتی می توانید بر عفونت های پوستی غلبه کنید.
تسکین بیماری های تنفسی
چای گل ماهور می تواند به طور طبیعی یک مجموعه گسترده ای از مشکلات تنفسی فوقانی شامل برونشیت، سرفه خشک، گلو درد، ضعف عمومی و لوزه ها را بهبود بخشد. برگهای ماهور حاوی عصاره آنتی اکسیدان قوی و ضد التهابی است که به رهایی بدن از مخاط کمک می کند و بخش های خام و ملتهب سیستم شما مانند گلو را آرام می کند. بر رفع مشکلات ریوی می توان از سیگار های گل ماهور نیز استفاده کرد.
برطرف کردن مشکلات خواب
بی خوابی از جمله مشکلاتی است که روز به روز مردان و زنان بسیاری را در سنین مختلف گرفتار می کنند. به جای خوردن قرص های خواب شیمیایی، برای مبارزه با بی خوابی های شبانه می توانید به دمنوش گل ماهور متوسل شوید. این دمنوش مانند یک داروی آرام بخش طبیعی عمل می کند و اعصاب تان را آرام می کند.
بهبود مشکلات گوارشی
نوشیدن دمنوش گل ماهور می تواند به مبارزه علیه برخی وضعیت ها و مشکلات گوارشی کمک کند. این دمنوش می تواند مشکلات آدم های مبتلا به اسهال و یبوست را تسکین دهد. هم چنین، دمنوش گل ماهور به مقابله علیه مشکلات مربوط به اجابت مزاج و دفع آسان سموم از بدن نیز کمک می کند.
درمان بیماری آسم با گیاه خرگوشک یا گل ماهور
استفاده از دمنوش گل ماهور می تواند برای آدم های مبتلا به بیماری آسم نیز مفید باشد. به این منظور می توانید این دمنوش را نوش جان کنید، یا حتی بخار متصاعد از برگ های این گیاه را در آب داغ استنشاق کنید. هم چنین، گل ماهور برای درمان گرفتگی بینی نیز مفید است.
خواص دم کرده گل ماهور
- دم کرده آن استرس و کم خونی را برطرف می کند.
- این گل برای نرم شدن پوست آسیب دیده مفید است.
- سرشار از کلسیم، کرومیم، کبالت، منیزیم، نیاسین، فسفر، سیلیکون، سدیم، ویتامین A و C است.
- آب این گیاه و پودر تهیه شده از ریشه های خشک آن زگیل را از بین می برد.
- معروفیت درمانی این گیاه، بیشتر مربوط به تأثیر آن در معالجهء سرماخوردگی، آنژین و برونشیت است. به علت تأثیر آرامش بخش این گیاه، جهت تسکین حالت های عصبی، اضطراب، اختلال های ضربان قلب و ناراحتی های معده نیز استفاده می شود
- عملکرد غده تیروئید را بهبود می بخشد، بیمارانی که در مرحله درمان هستند قبل از مصرف این گیاه با پزشک خود مشورت کنند.
- خاصیت خلط آور دارد.
- التهاب نای را درمان می کند.
- در از بین بردن کرم های روده ای موثر است.
- گزش حشرات و تاول را درمان می کند.
- روغن آن عفونت های میکروبی و بیماری ها را از بین می برد.
- عفونت ادراری را برطرف می کند.
- در معالجه تب یونجه موثر است.
شرایط نگهداری و پرورش گل ماهور :
اکثر گونه های جنس ورباسکوم در طول رویش به مناطق آفتابی و خاکهای سبک شنی نیاز دارند . خاکهای رسی و متراکم برای رویش این گیاهان مناسب نیست این گیاهان در برابر سرما مقاوم هستند به طوری که برگهای طوقه ای قادر به تحمل درجه ی حرارتهای زیر صفر است . سلولهای ریشه گل ماهور قادر به جذب آب از اعماق زمین هستند و خشکی را می توانند به سهولت تحمل نمایند بذرها در دمای ۸ تا ۱۰ درجه ی سانتی گراد به خوبی جوانه می زنند . و برای رویش به مقادیر مناسبی رطوبت نیاز دارند .
خاک مناسب گل ماهور :
به خاک های سبک شنی نیاز دارند. خاک های رسی و متراکم برای رویش این گیاهان مناسب نیست. در فصل پاییز پس از افزودن کودهای حیوانی یا شیمیایی مورد نیاز گیاه به خاک ، باید شخم عمیقی زده شود در اواخر زمستان زمین راتسطیح و بستر خاک را برای کشت این گیاه آماده می کنند .
دمای مناسب گل ماهور :
این گیاهان در برابر سرما مقاوم هستند. به طوری که برگ های طوقه ای قادر به تحمل درجه حرارت های زیر صفر درجه سانتیگراد است. بذرها در دمای ۸ تا ۱۰ درجه سانتیگراد به خوبی جوانه می زنند و برای رویش به مقادیر مناسبی رطوبت نیاز دارند.
نور مورد نیاز گل ماهور :
اکثر گونه های گل ماهور در طول رویش به مناطق آفتابی نیاز دارند.
آبیاری گل ماهور :
سلول های ریشه گل ماهور قادر به جذب آب از اعماق ریشه زمین هستند و خشکی را می توانند به سهولت تحمل کنند.
کوددهی گل ماهور :
اگرچه گل ماهور در خاک های تهی از مواد و عناصر غذایی قادر به رویش است ولی مواد و عناصر غذایی مناسب سبب افزایش عملکرد گل و مواد مؤثره آن می شود. تحقیقات نشان می دهد که کودهای حیوانی نقش عمده ای در افزایش عملکرد گل دارد.
کاشت و تکثیرگل گل ماهور :
کاشت گل ماهور توسط بذر و به روش مستقیم صورت می گیرد. گل ماهور در سطوح وسیع به صورت ردیفی کشت می شود. چنانچه بذرها در بهار کشت شود تیمار چینه سرمایی جهت تسریع در جوانه زنی ضرورت دارد. پس از کاشت برای تراکم بخشیدن به لایه سطحی خاک، انجام غلطک مناسبی سبب تسریع در جوانه زنی بذرها می شود. بذرهای کشت شده در فصل پاییز پس از طی دوره سرما در اوایل بهار سبز می شوند. پس از سبز شدن، بوته ها را در طول ردیف ها باید تنک کرد.
زمان مناسب برای کاشت گل ماهور اواخر پاییز (آبان) یا اوایل بهار (فروردین) است. فاصله ردیف های کاشت بین ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر مناسب است. عمق بذر در موقع کاشت باید ۰٫۵ تا ۱ سانتیمتر باشد. برای هر هکتار زمین به ۱٫۵ تا ۲ کیلوگرم بذر با کیفیت مطلوب نیاز است.