امروزه ، اجاره دادن املاک تجاری و یا مسکونی ، یکی از مهم ترین و رایج ترین قراردادهایی است که افراد ، با یکدیگر منعقد می نمایند . احکام و آثار مربوط به قرارداد اجاره ، در قانون مدنی و همچنین ، قانون روابط موجر و مستاجر ، به تفصیل ، بیان شده است . عقد اجاره ، معمولا برای مدت زمان مشخصی منعقد می شود و در ازای اجاره دادن ملک تجاری یا مسکونی ، مستاجر ، مبلغی تحت عنوان اجاره و نیز ودیعه ، به موجر پرداخت می کند. با این حال ، در زمانی که قرارداد اجاره پایان یافت ، موجر ، می بایست مبلغ ودیعه ای که مستاجر ، به عنوان قرض الحسنه یا امانت به وی داده است را برگرداند . زمان و نحوه برگرداندن پول پیش مستاجر ، معمولا طبق توافقاتی که طرفین انجام می دهند ، به عمل می آید ؛ با این حال ، گاهی در این خصوص ، اختلافاتی میان موجر و مستاجر ایجاد می شود که عواقب حقوقی خاصی به دنبال دارد . بنابراین ، آشنایی با برخی از نکات مهم در برگرداندن پول پیش مستاجر ، ضروری به نظر می رسد. به همین دلیل ، در ادامه این محتوا، قصد داریم ابتدا ، زمان و نحوه برگرداندن پول پیش مستاجر را مورد بررسی قرار داده و برخی از نکات حقوقی مهم در خصوص برگرداندن ودیعه مستاجر را توضیح دهیم . در ادامه نیز ، به این مطلب می پردازیم که تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر یا عدم بازگرداندن آن ، چه عواقب حقوقی دارد .
زمان برگرداندن پول پیش مستاجر
عقد یا قرارداد اجاره ، یکی از مهم ترین عقود و قراردادهایی است که در خصوص اموال منقول و غیر منقول ، کاربرد دارد . ماده 466 قانون مدنی ، عقد اجاره را تعریف کرده است که به موجب این ماده : اجاره ، به قراردادی گفته می شود که به موجب آن ، مستاجر ، مالک منافع مال اجاره ای می شود . بنابراین ، در طول مدت زمانی که عقد اجاره منعقد می شود ، مستاجر ، می تواند از منافع ملک ، استفاده نماید ؛ البته به شرط پرداخت اجاره بها در قرارداد اجاره . امروزه ، مرسوم است که حین عقد اجاره ، در کنار اجاره ماهیانه ، پرداخت مبلغی تحت عنوان ودیعه توسط مستاجر ، مورد پیش بینی قرار می گیرد و در واقع ، مستاجر ، می بایست حین عقد اجاره ، به موجر ، پول پیش بدهد . پول پیش تعیین شده در عقد اجاره ، معمولا به عنوان قرض الحسنه یا امانت ، به موجر داده می شود ؛ لکن موجر ، در قرارداد رهن خانه ، مالک مبلغ پول پیش نخواهد شد و می بایست پس از اینکه مدت زمان عقد اجاره به پایان رسید ، اقدام به بازگرداندن پول پیش مستاجر نماید ؛ در غیر این صورت ، عواقب ناشی از آن را باید بپذیرد . سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، آن است که زمان برگرداندن پول پیش مستاجر، چه موقع است و چه زمانی موجر باید ودیعه یا پول پیش مستاجر را پس بدهد ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که اصولا، زمان برگرداندن پول پیش مستاجر ، زمانی است که قرارداد اجاره ، بنا به دلایلی ، به پایان می رسد . معمولا ، پایان یافتن قرارداد اجاره ، به این صورت است که مدت زمان عقد اجاره ، به پایان می رسد و در همین زمان ، موجر نیز می بایست اقدام به بازگرداندن پول پیش مستاجر نماید . با این حال ، در مواردی هم ، امکان دارد که قرارداد اجاره ، از سوی مستاجر ، فسخ شود و یا اینکه طرفین عقد اجاره ، با توافق یکدیگر ، اقدام به بر هم زدن قرارداد اجاره نمایند . در اینگونه موارد نیز ، زمان بازگرداندن پول پیش مستاجر ، موقعی است که قرارداد اجاره ، خاتمه پیدا می کند . البته ، در زمان بازگرداندن پول پیش مستاجر ، مستاجر نیز مکلف است که به تعهدات خود عمل نموده و ملک اجاره ای را تخلیه نماید . لذا در ادامه ، نحوه برگرداندن پول پیش یا ودیعه را نیز بررسی خواهیم کرد .
نحوه برگرداندن پول پیش مستاجر
در قسمت قبل ، به بررسی زمان برگرداندن پول پیش مستاجر ، پرداخته و گفتیم به محض اینکه مدت قرارداد اجاره ، پایان یافت و یا بنا به دلایلی ، فسخ قرارداد اجاره قبل از پایان یافتن مدت آن رخ داد ، موجر و مستاجر ، می بایست به تعهدات قانونی خود ، عمل نمایند . در این رابطه ، موجر ، باید پول پیش مستاجر را به وی بازگرداند و یکی از تکالیف مستاجر نیز ، تخلیه مال موضوع اجاره است . اما سوال مهمی که در این رابطه مطرح می شود ، آن است که نحوه برگرداندن پول پیش مستاجر چگونه است ؟ نحوه برگرداندن پول پیش مستاجر ، به این صورت است که موجر ، می بایست در تاریخ و زمان تعیین شده در قرارداد اجاره ، پول پیش مستاجر را به همان شخصی که با وی ، قرارداد اجاره منعقد کرده است ، بازگرداند و از مستاجر ، بابت بازگردان پول پیش ، رسید بگیرد ؛ به ویژه در حالتی که تخلیه مال موضوع اجاره، زودتر از پایان مدت اجاره اتفاق افتاده است که جزئیات بیشتر این موضوع ، در قسمت نکات مهم در برگرداندن پول پیش مستاجر ، بیان می شود. همچنین ، در خصوص نحوه برگرداندن پول پیش مستاجر ، باید در نظر داشت که اصولا تعیین ودیعه یا تعیین پول پیش در قرارداد اجاره ، به این دلیل است که اگر مستاجر ، تکالیف قانونی خود را در خصوص پرداخت اجاره انجام نداده و هزینه های مربوط به قبض آب ، برق ، گاز و شارژ ساختمان را پرداخت نکرد ، یا اینکه خساراتی به ملک اجاره ای وارد نمود ، موجر از محل پول پیش تعیین شده ، طلب خود را وصول نماید. لذا در صورتی که مستاجر ، بدهی ای از بابت موارد ذکر شده به موجر داشته باشد ، بازگردان پول پیش مستاجر ، با احتساب مبالغ یاد شده ، به عمل می آید و در واقع ، موجر می تواند قسمتی از پول پیش مستاجر را در ازای بدهی های مذکور ، کسر کرده و مابقی آن را به مستاجر پرداخت کند . در قسمت های بعد ، نکات مهم در برگرداندن پول پیش مستاجر را به تفصیل ، بیان می کنیم .
مهم ترین نکات در برگرداندن پول پیش مستاجر
در قسمت های قبل ، در خصوص زمان و نحوه برگرداندن پول پیش مستاجر صحبت کرده و گفتیم که به لحاظ قانونی ، یکی از تکالیف موجر ، آن است که پس از اینکه مدت زمان قرارداد اجاره به پایان رسید ، پول پیش یا ودیعه مستاجر را به وی بازگرداند ؛ البته ، با احتساب بدهکاری مستاجر ، بابت هزینه هایی ، مثل اجاره ماهیانه ، هزینه قبض آب و برق و غیره . اما در این قسمت ، قصد داریم برخی از نکات مهم در خصوص برگرداندن پول پیش مستاجر را نیز مورد بررسی قرار دهیم . اولین نکته مهم در برگرداندن پول پیش مستاجر ، آن است که اصولا پول پیش مستاجر ، مانند امانت در دست موجر است و نسبت به بازپرداخت آن ، مسئولیت دارد . بنابراین ، تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر یا عدم برگرداندن آن ، به نوعی موجب مسئولیت موجر خواهد بود که عواقب آن را به تفصیل ، در قسمت بعد بررسی می نماییم . یکی دیگر از نکات مهم در برگرداندن پول پیش مستاجر ، این است که حین بازگرداندن پول پیش مستاجر ، برای جلوگیری از ایجاد اختلاف حقوقی در این خصوص و گرفتن حکم تخلیه مستاجر در صورت لزوم ، صورتجلسه ای تنظیم شده و یا اینکه این موضوع را در پشت اجاره نامه ، قید نموده و آن را امضا کنند . بهتر است که شهود نیز ، با امضای آن ، برگرداندن پول پیش مستاجر را تایید کنند . از دیگر نکات مهم در برگرداندن پول پیش مستاجر ، آن است که موجر ، حتما باید مبلغ اجاره را به شخصی پرداخت نماید که قرارداد اجاره را با وی منعقد نموده است . فلذا ، در صورتی که شخص دیگری غیر از طرف قرارداد ، وجه مال الاجاره را مطالبه نمود ، بهتر است از پرداخت آن به شخص مزبور ، خودداری کرد .
عواقب تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر یا عدم آن
در قسمت قبل ، برخی از نکات مهم برگرداندن پول پیش مستاجر ، توضیح داده شد. با این حال ، یکی از رایج ترین اختلافاتی که در خصوص قرارداد اجاره ایجاد می شود ، تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر و یا حتی عدم برگرداندن آن می باشد . همانطور که گفته شد ، پس از پایان مدت زمان اجاره ، موجر مکلف است پول پیش را به مستاجر پرداخت کند ؛ مگر اینکه مجددا قرارداد اجاره ای میان طرفین ، تنظیم شود و به عبارت دیگر ، قرارداد اجاره ، تمدید شود . باید به این نکته توجه داشت که تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر یا عدم آن ، به لحاظ حقوقی ، عواقب مهمی دارد که باید به آن دقت نمود . لذا در این قسمت ، عواقب تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر یا عدم آن را در دو محور بیان می نماییم : امکان طرح دعوی علیه موجر به خواسته بازگرداندن پول پیش و دریافت خسارت تاخیر تادیه آن . اولین و مهم ترین عواقب تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر یا عدم برگرداندن ودیعه ، آن است که مستاجر ، می تواند از طریق راهکارهای قانونی ، اقدام نموده و پول پیش خود را مطالبه کند . به این منظور ، ابتدا لازم است که مستاجر ، اقدام به تخلیه ملک اجاره ای نموده و اگر موجر ، از تحویل ملک اجاره ای امتناع می کند ، اقدام به تامین دلیل کند ؛ یعنی اینکه مراتب تخلیه ملک اجاره ای را با مراجعه به شورای حل اختلاف ، گواهی کند . در مرحله بعدی ، مستاجر باید اظهارنامه ای به طرفیت موجر ، ارسال دارد ، مبنی بر اینکه پول پیش وی را بازگرداند و در صورتی که موجر ، باز هم به تعهد خود عمل نکرد ، دادخواست مطالبه ودیعه را از طریق دفاتر خدمات قضایی ، تقدیم دادگاه کند . در صورتی که دادگاه ، حکم قطعی ، مبنی بر بازپرداخت پول پیش صادر نمود ، حکم ، لازم الاجرا بوده و از طریق واحد اجرای احکام ، قابل اجرا خواهد بود . به این صورت که به موجر ، سی روز فرصت داده می شود و اگر در طول این مدت ، دادخواست اعسار خود را تقدیم نکند ، می توان با در نظر داشتن مستثنیات دین ، اقدام به توقیف ملک موجر بابت عدم استرداد ودیعه نموده و از محل فروش آن ، پول پیش مستاجر را به وی بازگرداند . همچنین ، بنا به درخواست مستاجر ، می توان بابت عدم پرداخت پول پیش ، حکم جلب موجر را نیز صادر کرد . یکی دیگر از عواقب تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر یا عدم بازگرداندن ودیعه ، آن است که مستاجر ، می تواند خسارت تاخیر تادیه یا خسارت تاخیر در پرداخت پول پیش را نیز مطالبه کند . به این صورت که مستاجر ، ضمن دادخواست مطالبه مبلغ ودیعه ، می تواند خسارت تاخیر در پرداخت را از زمان مطالبه ( طرح دعوی ) تا زمان پرداخت مبلغ ودیعه ، درخواست کند . مبلغ خسارت تاخیر تادیه برای تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر ، بر اساس شاخص بانک مرکزی است و دادگاه ، مبلغ آن را مشخص می کند . البته ، در زمان تنظیم قرارداد اجاره ، می توان وجه التزام نیز تعیین کرد ؛ به گونه ای که نیاز به طی تشریفات قضایی مذکور نباشد . به این صورت که در ضمن قرارداد اجاره ، قید شود که اگر موجر ، در زمان مقرر ، پول پیش مستاجر را پرداخت نکرد ، به ازای هر روز تاخیر در پرداخت آن ، مبلغ مشخصی را به مستاجر پرداخت کند .
امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .