آش جو یکی از مقوی ترین و خوشمزه ترین آش های قدیمی و سنتی ایرانی است. این آش در سراسر کشور روش های پخت متفاوت اما مواد تشکیل دهنده یکسانی دارد که از مهمترین آن ها می توان به جو، حبوبات، سبزی آش و کشک اشاره کرد. آش جو را می توان با گوشت و حتی بدون گوشت طبخ کرد اما تنوع این آش خوشمزه تنها به این دو مورد ختم نمی شود. آش جو با سیرابی، آش جو با جو پرک، آش جو با سبزی خشک و سایر مدل های متنوع، تنها بخشی از انواع مدل های پرطرفدار این آش دلچسب است. جالب است بدانید که از آش جو در برخی مناطق مانند آش رشته، برای نذری در ماه محرم و سایر مناسبت ها استفاده می شود. از آش جو می توان به عنوان پیش غذا، میان وعده یا حتی ناهار استفاده کرد بنابراین در این مقاله قصد داریم به طرز تهیه آش جو سنتی فوری و خوشمزه که از ارزش غذایی بسیار بالایی برخوردار است، بپردازیم پس با ما همراه باشید.
نکات مربوط به مواد اولیه آش جو
۱- نکات مربوط به حبوبات
نخود و لوبیا را از ۲۴ ساعت قبل با آب سرد بشویید و اجازه دهید خیس بخورد در این فاصله چند بار آب آن را عوض کنید جو و برنج را هم از ۱ ساعت قبل با هم خیس کنید. نخود و لوبیا را با هم بپزید جو و برنج را هم با هم بپزید.
۲- نکات مربوط به سبزی
سبزی آش یکی از مهم ترین موادی است که در پخت انواع آش مورد استفاده قرار می گیرد. هرچند بسیاری از افراد تصور می کنند که حبوبات اصلی ترین ماده به کار رفته در آش است، حقیقت این است که عطر و طعم آش عمدتاً از سبزیجات استفاده شده در آن تأمین می شود؛ بنابراین هر چه سبزی آش شما تازه تر و خوش عطرتر باشد، غذای شما هم خوشمزه تر خواهد شد. سبزی آش شامل تره، گشنیز، جعفری و برگ اسفناج یا چغندر به میزان مساوی است. توجه داشته باشید که سبزی آش را نباید خیلی درشت خرد کنید. بعضی ها به هوای آش سبزی ها را خیلی درشت خرد می¬کنند که درنهایت ظاهر زیبایی ندارد. سبزی آش باید کمی درشت تر از سبزی خورشت خرد شود.
۳- نکات مربوط به کشک
کشک کالری بالایی دارد. اگر اضافه وزن دارید، در مصرف آن احتیاط کنید. از طرف دیگر کشک ها درصدی نمک دارند؛ بنابراین در غذا هایی که از کشک استفاده می کنید، حتماً نمک را بعد از اضافه کردن کشک و چشیدن غذا اضافه کنید. به این نکته توجه داشته باشید که کشک خیلی زود فاسد می شود و مسمومیت ناشی از آن هم بسیار شدید است. حتماً از کشک های بسته بندی شده و پاستوریزه استفاده کنید. البته کشک های محلی بسیار خوشمزه تر هستند. اگر می خواهید از کشک محلی استفاده کنید، حتماً از جای مطمئن تهیه کنید. کشک با اینکه بسیار مغذی است؛ اما نفاخ و دیرهضم است. اگر جزء افرادی هستید که مشکلات گوارشی دارید، در مصرف آن احتیاط کنید. البته استفاده از نعناع خشک به همراه کشک به هضم آن کمک می کند.
۴- نکات مربوط به پیاز
خیلی وقت ها که برای خرید پیاز به بازار های میوه و تره بار می رویم، رنگ های مختلفی از پیاز ها را می بینیم و بدون توجه به اینکه هرکدام از این پیاز ها مصارف مشخصی دارند، آن را می خریم. درواقع دم دست ترین پیاز را انتخاب می کنیم، غافل از اینکه ممکن است پیاز انتخاب شده برای مصرفی که در نظر داریم، مناسب نباشد. اگر بخواهیم به طور مختصر در مورد کاربرد انواع پیاز ها توضیح دهیم، باید از پیاز زرد که معروف ترین عضو خانواده پیازهاست، شروع کنیم. این پیاز بهترین گزینه برای پخت و پز است. پیاز سفید طعم ملایم تری نسبت به پیاز دارد.
از نظر کاربرد تقریباً مثل پیاز قرمز است و می شود آن را خام خورد و یا در سالاد ها و دیپ ها از آن استفاده کرد. این پیاز برای غذا های مکزیکی هم بهترین گزینه است. پیاز قرمز نسبت به پیاز سفید و زرد فیبر بیش تری دارد و به خاطر رنگ زیبایش می توان از آن برای تزئین بشقاب غذا هم استفاده کرد. علاوه بر این برای کبابی کردن، سالاد و ساندویچ ها هم انتخاب مناسبی است. پیاز های قرمز به اندازه کافی عطر و طعم به غذا نمی دهند؛ بنابراین برای پخت و پز معمولاً مورد استفاده قرار نمی گیرند.
۵- نکات مربوط به پیاز داغ
پیاز داغ عطر و طعم بسیار خوبی به آش می دهد؛ اما نکته مهم این است که پیاز داغ باید کاملاً ریز و خشک باشد. برای داشتن یک پیاز داغ پودری و خشک پیاز را به صورت نازک برش بزنید؛ سپس در روغن فراوان که از قبل داغ شده است، سرخ کنید. به این نکته توجه داشته باشید که پیاز باید در روغن شناور باشد؛ بنابراین نباید حجم زیادی از پیاز را در یک مرحله اضافه کنید. بعد از اینکه پیاز سرخ شد، آن را روی توری قرار دهید تا روغن اضافی آن کاملاً گرفته شود. سپس روی سینی پهن کنید. دوباره که این فرآیند را انجام دادید، پیاز های جدیدی را که سرخ کردید، روی پیاز داغ های قبلی نریزید؛ چون باعث روغنی شدن قبلی ها می شود. علاوه بر این باعث می شود که حالت خمیری پیدا کنند.
برخی از خواص آش جو عبارتند از
به خاطر داشتن موسین ( لعاب ) زیاد ، جداره معده و روده را لعاب اندود می کند. و اجازه نمی دهد اسید معده به دیواره معده نفوذ کند.
دارای ویتامین های گروه B است و در سلامت پوست و مو ، اثرفوق العاده ای دارد؛به خاطر داشتن طبع سرد ، برای افرادی که همیشه بدنشان داغ می شود. و سرو صورتشان پر از جوش می شود ، بهترین داروست.به خاطر داشتن فیبر زیاد ، حرکت دودی روده را افرایش می دهد ; و هضم و جذب و دفع را به راحتی امکان پذیر می کند.جو ( سوپ جو یا آش جو ) از گیاهان دارویی پر خواص برای افراد صفراوی مزاج است ; و صفرا را به سرعت دفع می کند.
از ابتلا به دیابت جلوگیری می کند. اگر چه پیری و عوامل ژنتیک و ارثی ، نقش اول را در بروز این بیماری خطرناک و خاموش ایفا می کنند ، اما چاقی ، کم تحرکی ، تغذیه غیر بهداشتی ، هوای آلوده ، آب ناسالم و استرس از عوامل بسیار مؤثر در ایجاد بیماری دیابت در انسان امروز است. غذاهای حاوی انواع جو ، قند خون را تعدیل می کند ; و اثر انسولین بر دیواره سلولی را مؤثر می نمایند. و بستر سوخت و ساز طبیعی را در بدن مهیا می سازند.
مصرف «جو» ، باعث تولید استروژن و تعادل هورمون های طبیعی در بدن زنان می شود. در طب سنتی ، «جو» ماده محرک برای تولید شیر در زنان شیرده است. در سایر زنان نیز، « جو » باعث تعادل هورمون های طبیعی بدن و تولید استروژن می شود ; که رشد سالم سینه را به همراه دارد. و باعث چاقی بدن مخصوصا سینه می شود.
از نارسایی قلبی پیشگیری می کند و سطح کلسترول بد را کاهش می دهد. جو حاوی یک ماده پایین آورنده کلسترول ، به نام « اسید پروپیونیک » است ; که توسط فیبر نامحلول موجود در خود تولید می شود.
جلوگیری از سرطان
جو به دلیل داشتن آنترولاکتون و همچنین لیگنان خواص آنتی اکسیدانی زیادی دارد که باعث جلوگیری از سرطان می شود. آنتی اکسیدان های موجود در این غلات باعث می شود تا اثر سرطان را خنثی کند. فیبر زیاد موجود در جو باعث می شود تا خطر ابتلا به سرطان روده کاهش پیدا کند.
افزایش انرژی
جو دارای کربوهیدرات دیرهضم می باشد که سرشار از انرژی است. انرژی موجود در جو باعث افزایش انرژی و هوشیاری در بدن می شود. جو به عنوان یک میان وعده عالی می باشد. جو به دلیل داشتن شاخص گلیسمی پایین برای کسانی که ورزش های سنگین انجام می دهند مناسب است.
سرشار از آنتی اکسیدان
همانطور که گفته شد جود دارای آنتی اکسیدان های زیادی می باشد که برای حفظ سلامتی بدن مفید است. آنتی اکسیدان های موجود در جو دارای ویتامین و مواد معدنی زیادی می باشد که با میکروب و ویروس های موجود و مضر در بدن مقابله می کند. آنتی اکسیدان های موجود در جو می تواند از سلول ها در برابر عوامل بیماری زا مراقبت کند.
رفع یبوست
جو به دلیل داشتن فیبر فراوان برای درمان یبوست مفید است. کسانی که مشکلات روده ای دارند بهتر است جو را در رژیم خود قرار دهند. چرا که روده پر از فیبر شده و حرکات روده منظم می شود و حجم روده افزایش پیدا می کند. همین امر باعث رفع یبوست می شود. جو اثر ضدنفخی نیز دارد و برای دستگاه گوارش بسیار مفید است.
افزایش توده ی عضلانی
کسانی که می خواهند عضلات حجیمی داشته باشند می توانند هر روز صبح یک کاسه جو میل کنند. جو به دلیل داشتن خاصیت گلیسمی پایین برای افزایش توده عضلانی مفید است.