قلب سکه چیست و مجازات خرید و فروش سکه تقلبی چه می‌باشد؟

منظور از سکه قلب چیست؟

منظور از سکه قلب این است که شخصی اقدام به ساختن سکه نماید. براساس مواد 518 تا 520 تعزیرات قانونگذار به جرم انگاری ساختن سکه تقلبی یا به عبارتی قلب سکه، ترویج سکه قلب، تخدیش سکه قلب در خصوص مسکوکات طلا یا نقره ایرانی و نیز داخل کشور نمودن سکه قلب یا سکه مخدوش پرداخته است. ساختن سکه تقلبی هم در مورد سکه های طلا و نقره مانند سکههای بهار آزادی که از طلا ساخته میشود و هم در مورد سکه های غیر طلا و نقره مانند سکه های 5000 ریالی جرم است. در حالی که جرم تخدیش نمودن سکه فقط در خصوص مسکوکات طلا یا نقره اعم از ایرانی یا خارجی است که به قصد تقلب باشد.

در چه صورتی جرم قلب سکه محقق می شود؟

نکته مهم در خصوص تحقق جرم قلب سکه شبیه بودن سکه ساخته شده به سکهای اصلی می باشد و مقصود از این شباهت، نوعی شباهت ظاهری است که بیننده عادی وقتی آن را در نگاه اول می بیند آن را شبیه سکه اصلی بداند. بنابراین در تحقق این جرم قصد تقلب سازنده و شباهت ظاهری لازم و کافی است. پس اگر سکهای در ظاهر شبیه سکه اصلی باشد می توانیم بگوییم جرم قلب سکه محقق است حتی اگر اشخاص متخصص بتواند تقلبی بودن سکه را تشخیص دهند. در صورتی که سکه ساخته شده شبیه سکه اصلی نباشد ولی سازنده سکه بتواند شخصی را فریب دهد جرم قلب سکه محقق نمی شود. زیرا امکان اشتباه افتادن افراد با معیار نوعی سنجیده می شود ( نه شخصی) مثلا اگر شخصی سکه بهار آزادی را به رنگ آبی بسازد چون سکه ساخته شده شبیه سکه اصلی نیست جرم قلب سکه محقق نمی شود حتی اگر در عمل شخص یا اشخاصی به دلیل نا آشنایی با سکه بهار آزادی فریب بخورند. به تصریح ماده 518 قلب سکه طلا و نقره به شرطی جرم است که مورد معامله واقع شود و منظور از مورد معامله واقع شدن این است که این سکه ها به سهولت در بازار قابل دسترسی برای افراد عادی باشد (مانند سکه های بهار آزادی و سکه های پهلوی ) بنابراین با ساختن سکه طلا و نقره مربوط به زمان های قبل از حکومت پهلوی مانند قاجاریه و افشاریه و… ) جرم موضوع ماده 518 محقق نمی شود.

آیا قلب سکه های طلا و نقره خارجی جرم است؟

ساختن سکه های طلا و نقره خارجی در صورتی جرم است که در بازار ایران مورد معامله واقع شود و صرف مورد معامله واقع شدن در کشور خارجی باعث تحقق جرم نیست.

آیا قلب سکه های غیر از طلا و نقره جرم است؟

با توجه به ماده 520 تعزیرات سکههای غیر از طلا و نقره در صورتی جرم است که رایج باشد. مقصود از رایج بودن این است که به عنوان پول قانونی یک کشور باشند بنابراین ساختن سکه های غیر از طلا و نقرهای که هم اکنون پول قانونی کشور نیستند باعث تحقق جرم ماده 520 نمی شود. همچنین ساختن سکههای قدیمی طلا و نقره که مورد معامله واقع نمیشود یا سکههای غیر طلا و نقره که رایج نیستند هرچند باعث تحقق جرم قلب سکه نیست اما در صورت وجود سایر شرایط باعث تحقق جرم ساختن نمونه تقلبی اثر تاریخی و فرهنگی بر اساس ماده 566 خواهد بود.

مرتکب جرم

قانونگذار برای اشاره به عامل جرم از کلمه هرکس استفاده نموده است. بنابراین همه افراد اعم از کارمند و غیر کارمند، نظامی یا غیر نظامی، ایرانی یا خارجی، زن یا مرد، مسئول و غیر مسئول صرف نظر از شغل یا سمت یا مرتبه اداری می توانند مشمول این حکم قانونی قرار گیرند.

فعل مرتکب جرم

با توجه به مواد مربوط به تهیه و ترویج سکه تقلبی، فعل مرتکب همواره یک عمل مثبت مادی خارجی است که حسب مورد می تواند شامل ساخت و شبیه سازی سکه، مخدوش نمودن سکه، داخل کشور کردن و ترویج آن باشد. بنابراین جرم قلب سکه با ترک فعل مصداق پیدا نمی کند. ضمناً جرم مذکور مبتنی بر اضرار فرد نیست و دیدگاه قانونگذار نسبت به این قبیل جرایم بر این است که جامعه بیشترین ضرر را از ارتکاب آنها خواهد برد و خطر اولیه و ابتدایی آن متوجه کل نظام اجتماعی و اقتصادی کشور است.

موضوع جرم

موضوع جرم تهیه و ترویج سکه تقلبی شامل موارد زیر است:

1. ساختن سکه تقلبی: عمل سکه سازی قلب هنگامی تحقق پیدا می کند که مرتکب، شخصاً مقدار کمی فلزات طلا یا نقره یا غیر آن را با فلزات دیگر مخلوط کرده و پس از ذوب و قالب گیری، شبیه سکه های رایج را بسازد. البته برای تحقق این جرم، وزن و عیار سکه واقعی ملاک نیست و اگر وزن و عیار سکه تقلبی با وزن و عیار سکه واقعی مساوی یا حتی بیشتر از آن هم باشد، باز در صورت احراز سایر شرایط، جرم محقق خواهد شد. به هر حال، چون اقداماتی که در راستای ساختن و شبیه سازی سکه صورت می گیرد، غالبا به صورت مخفیانه و پنهانی است، کشف وسایل ذوب، قالب گیری، شبیه سازی و منگنه در نزد مرتکب مبیّن عمل سکه سازی قلب است.
2. مخدوش کردن سکه: عمل مادی مخدوش کردن مسکوک طلا یا نقره ممکن است به وسیله تراشیدن، سوهان کردن یا بریدن سکه صورت گیرد. همچنین ممکن است این عمل با استفاده از وسایل الکتریکی یا شیمیایی واقع شود و بدین ترتیب مقداری از فلز قیمتی را کاهش داد. البته عمل مخدوش کرن فقط در مورد سکه های طلا و نقره جرم محسوب می شود و اگر کسی به مخدوش کردن سکه های غیر از طلا یا نقره اقدام کند، مورد از شمول حکم قانون خارج است، زیرا به علت کم اهمیت بودن ارزش فلزات مسکوک غیر از طلا یا نقره، کمتر کسی حاضر می شود که رنج تحمل این عمل را به خود بدهد و از این راه منفعتی کسب کند.

مجازات تهيه و ترويج سكه تقلبی در قوانين جزايی ايران

• براساس قانون مجازات اسلامی هر كس شبيه هر نوع مسكوك طلا يا نقره داخلی يا خارجی از قبيل سكه بهار آزادی، سكه های حكومتهای قبلی ايران، ليره و نظاير آن را از پول ها و ارزهای ديگر كه مورد معامله واقع می شود، بسازد يا عالماً داخل كشور كند يا مورد خريد و فروش قرار دهد يا ترويج سكه قلب كند، به حبس از يك تا ده سال محكوم می شود.
• همچنين هر كس به قصد تقلب به هر نحو از قبيل تراشيدن، بريدن و نظاير آن از مقدار مسكوكات طلا يا نقره ايرانی يا خارجی بكاهد يا عالماً و عامداً در ترويج اين قبيل مسكوكات شركت كند يا آن را داخل كشور كند به حبس از يك تا سه سال محكوم می شود و چنانچه شبيه مسكوكات رايج داخلی يا خارجی غير از طلا و نقره را بسازد يا عالماً آنها را داخل كشور كند يا در ترويج آنها شركت كند يا مورد خريد و فروش قرار دهد به حبس از يك تا سه سال محكوم خواهد شد.
• علاوه بر مجازات های مقرر در فوق، تمام اموال تحصيل شده از طريق موارد مذكور نيز به عنوان تعزير به نفع دولت ضبط می شود البته هرگاه اشخاصی كه مرتكب جرايم مذكور شده اند، قبل از كشف قضيه، مأموران تعقيب را از ارتكاب جرم مطلع كنند يا در ضمن تعقيب به واسطه اقرار خود موجبات تسهيل تعقيب سايرين را فراهم آورند يا مأموران دولت را به نحو مؤثری در كشف جرم كمك و راهنمايی كنند، بنا به پيشنهاد دادستان مربوط و موافقت دادگاه و يا با تشخيص دادگاه در مجازات آنان تخفيف مناسب داده می شود و حسب مورد از مجازات حبس معاف می شوند، مگر آن كه احراز شود قبل از دستگيری توبه كرده اند كه در اين صورت از تمام مجازات های مذكور معاف خواهند شد.

تخفیف مجازات یا معافیت از مجازات

هرگاه اشخاصی كه مرتكب جرائم قلب سكه می شوند قبل از كشف، مأمورین تعقیب را از ارتكاب جرم مطلع نموده یا در ضمن تعقیب به واسطه اقرار خود موجبات تسهیل تعقیب سایرین را فراهم آورند و یا مأمورین دولت را به نحو مؤثری در كشف جرم راهنمایی كنند، در مجازات فرد تخفیف متناسب داده می شود و حسب مورد از مجازات، حبس معاف می شوند. مگر آن كه احراز شود قبل از دستگیری توبه كرده اند كه در این صورت از كلیه مجازات های مذكور معاف خواهند شد. (استنباط از ماده 521 قانون مجازات اسلامی)

لازم به ذكر است؛ نوسان قيمت سکه در بازار سبب كاهش رشد نقدينگی در جامعه می شود، اما افزايش پی در پی سکه، بسياری را به طمع کسب سودهای بادآورده از سكه های تقلبی انداخته، غافل از اينکه در اين ميان تنها ضرر نصيب شان می شود و قانون با آنها به جد برخورد خواهد كرد.

قاچاق ارز چه تبعاتی دارد؟