لنت ها از مهم ترین قطعات مصرفی سیستم ترمز بوده و یک راننده خوب باید با علایم خرابی لنت ترمز و در راس آن اتمام لنت ها آشنا بوده تا مانع از ایجاد خسارات جانی و مالی برای خود و سایرین شود. لنت های خراب منجر به افزایش مسافت ترمز شده که در نهایت می تواند منجر به تصادف شود.
معمولا صاحبان خودرو سعی می کنند در هنگام خرید لنت ترمز از برند های اصلی استفاده کنند چرا که این قطعه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، اما یکی از مشکلات اساسی زمان تعویض لنت ترمز است و نمی توان میزان مسافت دقیقی را برای آن اعلام کرد.
زمان اتمام لنت ترمز به موارد متعددی از جمله نوع رانندگی و میزان استفاده از خودرو، برند ساخته شده و بسیاری موارد دیگر بستگی دارد.
لنت ترمز نیز مانند سایر قطعات خودرو عمر مفیدی دارد و باید به صورت دوره ای نسبت به تعویض آن اقدام کنید. اما این عمر مفید به صورت دقیق مانند سایر موارد مصرفی مثل روغن موتور و ... اعلام نمی شود و نیاز به بازدید دارد.
در گذشته جهت ساخت لنت ها از آزبست استفاده می شد، که به دلیل سرطان زا بودن، اکنون استفاده از آن ممنوع شده است. در حال حاضر از لنت هایی، چون لنت های سرامیکی استفاده می شود که دارای عملکرد مناسب و البته قیمت بالاست و طول عمر لنت ها وابسته به نوع خودرو، شیوه رانندگی، نوع لنت، تعداد سرنشینان و محل رانندگی است.
عمر متوسط لنت ترمز
سیستم ترمز خودرو، یکی از پراستهلاک ترین قطعات در خودروهای سبک و سنگین است. لنت های ترمز، به طور دائم در حال سایش هستند و علاوه بر اصطکاک، گرمای فوق العاده زیادی را تجربه می کنند که موجب تخریب لنت ها و اتصالات آن ها خواهد شد. عوامل مختلفی بر دوام و عمر لنت ترمز تاثیر دارند؛ اما در حالت کلی، عمر متوسط لنت های ترمز برای وسایل نقلیه با توجه به وزن و سگمنت آن ها و هم چنین کیفیت لنت مورداستفاده، 50 تا 110 هزار کیلومتر برآورد می شود.
عوامل موثر بر عمر لنت ترمز
عوامل موثری بر عمر لنت ترمز تاثیر دارند که از جمله آن ها، می توان به سبک رانندگی، وزن و بار وسیله نقلیه، جنس لنت مورداستفاده و شرایط اقلیمی اشاره کرد. برای مثال، رانندگی در جاده های کوهستانی یا شهرهای طولانی به دلیل آن که نیاز به ترمزگیری بیشتری دارد، موجب فرسودگی سریع تر لنت های ترمز خواهد شد. چند عامل بر ماندگاری و عمر لنت های ترمز موثر هستند که در ادامه، به بررسی هر کدام خواهیم پرداخت.
عامل اول: جنس لنت ترمز
امروزه لنت های ترمز از مواد مختلفی ساخته می شوند و به همین دلیل، با قیمت های گوناگونی به دست مشتری می رسند. لنت های ترمز امروزی، از جنس فلز، مواد آلیاژی، مواد آلی یا سرامیک ساخته می شوند. لنت های فلزی و نیمه فلزی یا آلیاژی، ارزان ترین ها هستند و امروزه، استفاده از آن ها تقریبا منسوخ شده است؛ چراکه با سیستم های ترمز جدید هم خوانی ندارند. لنت های ترمز سرامیکی، بهترین نوع موجود در بازار هستند و بیشترین دوام و طول عمر را برای راننده فراهم می کنند.
عامل دوم: سبک رانندگی
با توجه به این که اکثر خودروهای داخلی از نظر سیستم ترمز با یکدیگر مشابهت دارند و جنس لنت ترمزهای مورد استفاده در خودروهای ایرانی نیز تقریبا یکسان است، سبک رانندگی، عاملی تاثیرگذار در افزایش یا کاهش عمر مفید لنت ترمز خودرو خواهد بود.
انجام توقف های شدید و سخت به طور مکرر، عامل مهمی در نابودی لنت های ترمز خودروی شما خواهد بود. هم چنین رانندگانی که عادت دارند به طور هم زمان هر دو پای خود را با پدال ها درگیر کنند، به صورت ناخود آگاه پدال ترمز را فشار می دهند که این مساله موجب ساییدگی دائمی لنت به دیسک و کاهش عمر آن خواهد شد.
اگر تجربه رانندگی در جاده ها و خیابان های کشورمان را داشته باشید، حتما می دانید که اکثر رانندگان ایرانی تمایل به رعایت فاصله طولی با خودروی جلویی ندارند. انجام این کار، علاوه بر افزایش احتمال تصادف، موجب می شود تا راننده در صورت نیاز به کاهش سرعت، با فشار بیشتری پدال ترمز را فشار دهد. هرقدر فاصله خودروی شما با خودروی جلویی کاهش یابد، مدت زمان در دسترس برای انجام واکنش کمتر می شود و به همین دلیل، مجبور می شوید شدیدتر از حالت عادی ترمز بگیرید.
عامل سوم: گیربکس
مصرف لنت ترمز در خودروهای اتوماتیک و دنده ای، با یکدیگر فرق دارد که این مساله، به دلیل ذات متفاوت گیربکس های اتوماتیک و دنده ای پیش می آید. به دلیل تاخیر معمول گیربکس های اتوماتیک، لنت های ترمز در این گونه خودروها مدت زمان بیشتری با دیسک درگیر خواهند بود. این رویداد، هنگامی رخ می دهد که راننده پدال ترمز را فشرده است و قصد متوقف کردن خودرو را دارد؛ درحالی که گیربکس هم چنان در حال ارسال قدرت و گشتاور به چرخ ها است و مدتی طول می کشد تا از این کار دست بکشد.
این مساله در خودروهایی که به گیربکس دستی مجهز هستند، بسیار کمرنگ تر است؛ چراکه راننده هم زمان با ترمزگیری، به سنگین کردن دنده یا گرفتن کلاچ نیز اقدام می کند. در صورتی که مالک خودروی مجهز به گیربکس دستی هستید و تبحر زیادی در رانندگی دارید، باید خوشحال باشید؛ چراکه مصرف لنت ترمز خودروی شما، بسیار کمتر از خودروهای اقتصادی با گیربکس اتوماتیک خواهد بود.
عامل چهارم: روغن ترمز
روغن ترمز، روان کار اصلی و مایع حیات سیستم ترمز خودروهای سبک است. روغن ترمز نیز همانند روغن موتور، درجه های متفاوتی دارد و باید با توجه به اطلاعات درج شده در دفترچه راهنمای خودرو، اقدام به تعویض روغن ترمز کنید. تعویض یا اضافه کردن روغن ترمز، یکی از سرویس های معمول خودرو است که موجب افزایش عمر لنت و سایر اجزای سیستم ترمز خواهد شد.
عامل پنجم: روتورها
تعویض مکرر لنت ترمز هنگامی که روتورهای ترمز خودرو فرسوده شده اند، کاری بیهوده است؛ چراکه ابتدا باید روتورها را تعویض کنید. همان طور که در مقدمه مطلب ذکر کردیم، سیستم ترمز یکی از پراستهلاک ترین قسمت های هر خودرو است که گرما و اصطکاک بسیار زیادی را تحمل می کند و به همین دلیل، امکان فرسودگی روتور ترمزها در طولانی مدت وجود دارد که در این صورت، باید نسبت به تعویض روتورها و اتصالات آن ها اقدام کنید.
روتورهای تاب خورده یا فرسوده، به راحتی می توانند لنت ها را از بین ببرند و تعویض نکردن آن ها، موجب افزایش هزینه نگه داری از خودرو خواهد شد؛ چراکه باید در فواصل زمانی کوتاه تری نسبت به تعویض لنت ها اقدام کنید. روتورهای فرسوده علاوه بر کاهش عمر لنت ها، توانایی ترمزگیری وسیله نقلیه شما را نیز کاهش خواهند داد.
عامل ششم: توجه به چراغ های هشداردهنده
خودروهای امروزی، به چراغ های هشداردهنده مختلفی مجهز هستند که هنگام وقوع مشکل در یکی از سیستم های خودرو، این مساله را با چراغ هشدار به اطلاع راننده می رسانند. سیستم ترمز نیز چنین چراغی را در هر خودرو به خود اختصاص داده است که روشن شدن آن، نمایان گر یک مشکل در این سیستم خواهد بود. در صورتی که خودروی شما به سیستم ترمز ضدقفل یا ABS مجهز است و چراغ این سیستم روشن شده است، باید در کوتاه ترین زمان نسبت به برطرف کردن این عیب اقدام کنید. روشن ماندن دائمی چراغ ABS ، نشان دهنده وقوع یک مشکل بزرگ در خودرو است که علاوه بر تبعات مالی، ایمنی شما و دیگران را به خطر خواهد انداخت.
راهکارهایی جهت افزایش عمر مفید لنت ترمز
لنت ترمز خودرو و یا هر ماشین صنعتی، یکی از مهمترین قطعات به کار رفته در آنها میباشد. لنت های ترمز نیز مانند دیگر قطعات، دارای عمر مفید کوتاه یا طولانی مدت هستند. در ادامه مطلب راهکارهایی برای افزایش عمر مفید لنت ترمز خودرو ارائه داده شده است. این راهکارها در عین سادگی، بسیار کاربردی میباشند.
تمامی رانندگان وسایل نقلیه میتوانند با انجام چند راهکار مهم و کلیدی، عمر مفید لنت ترمز اتومبیل خود را افزایش دهند. این راهکارها عبارت اند از:
-
کاهش ترمزگیری
از جمله راه های افزایش عمر مفید لنت ترمز، کمتر ترمز گرفتن است. در این رابطه بهتر است در مسیرهایی که خودرو مجاز به سرعت رفتن است، به جای ترمز ناگهانی سعی شود، پدال گاز توسط راننده رها شده تا آرام آرام سرعت خودرو کاهش یابد. این تکنیک هم طول عمر مفید لنت ترمز را افزایش میدهد و هم موجب کاهش مصرف سوخت اتومبیل میگردد.
-
سَبُک رانندگی کردن
منظور از سبک رانندگی کردن، نگه داشتن وزن خودرو در پایین ترین حد میباشد. به همین منظور بهتر است از جا به جایی بار با اتومبیل هایی که برای حمل بار طراحی نشده اند، پرهیز شود.
-
ترمزگیری به موقع در ترافیک
هنگاهی فشار بر روی لنت ترمز کاهش میابد که خودرو زمان و مسافت بیشتری برای ترمزگیری داشته باشد. بنابراین بهتر است در مسیرهای پر ترافیک، به جای ترمز ناگهانی، بسیار آهسته ترمزگیری شود. یعنی پیش از رسیدن به مانع پیش رو، ترمز گرفته شده تا شتاب خودرو به آرامی کاهش یابد. ترمزهای سریع و ناگهانی، موجب میشوند تا لنت ترمز برای توقف و یا کاهش سرعت خودرو، فشار زیادی را متحمل شود.
-
رانندگی ایمن
یکی از راهکارهای کاهش مصرف سوخت خودرو و همچنین کاهش فشار بر روی لنت ترمز، ایمن رانندگی کردن است. رانندگی غیر اصولی، مانند لایی کشیدن بین خودروها، نه تنها از نظر ایمنی میتواند مشکل ساز باشد بلکه موجب فرسودگی خودرو میگردد. افرادی که دارای این سبک رانندگی میباشند، به طور ناخواسته به لنت های ترمز خودرو فشار وارد کرده و عمر مفید آنها را کاهش میدهند. چراکه مجبورند به منظور جلوگیری از برخورد با اتومبیل جلویی، به طور پیاپی و مستمر پدال ترمز را فشار دهند.
-
شرایط آب و هوایی
یکی از عواملی که بر روی عمر مفید لنت ترمز تاثیر میگذارد، شرایط آب و هوایی است. به این صورت که رانندگی در مناطق خیلی گرم، موجب منبسط شدن لنت ترمز شده و در نهایت فرسایش آن را در پی خواهد داشت. مشابه این اتفاق در شرایط آب و هوایی سردسیر رخ میدهد. در این آب و هوا، لنت ترمز دچار انقباض شده و در نتیجه فرسوده میشود. بنابراین رانندگی در مناطقی با شرایط آب و هوایی معتدل میتواند به افزایش عمر مفید لنت ترمز کمک نماید.
نکاتی برای بهبود ترمزگیری و افزایش عمر لنت های ترمز
۱. گردش هوا به صورت کامل حول مجموعه دیسک و کلیپر باعث خنک شدن لنت و در نتیجه افزایش عمر آن می شود. در سال ۱۹۹۱ کارخانه شورلت امریکا تعداد زیادی شکایت دریافت کرد که همگی حاکی از کم بودن عمر لنت بود. راه حل پیشنهادی کارشناسان شرکت GM آن بود که باد شکن های خودرو را از دو سمت قسمت جلویی آن برداشتند. این کار باعث وزش بهتر باد و خنک شدن لنت ها و در نتیجه افزایش عمر آن شد.
۲. در بسیاری از موارد ناکارایی ترمز به دلیل عوض نشدن روغن ترمز است. به طور مثال روغنی با دمای جوش ۴۰۰ درجه سانتیگراد، پس از یک سال استفاده، دمای جوش آن به ۳۰۰ درجه سانتیگراد می رسد که نتیجه آن، تبخیر در مانور ها و ترمزگیری های شدید و کارایی نامناسب سیستم ترمز است. همچنین تبخیر روغن ترمز به ایجاد حالت قفلی خفیف به واسطه نیروی پسماند ناشی از فشار بخار روغن می انجامد که همانند این است که راننده پدال را فشار دهد و نگه دارد. این موضوع باعث استهلاک زود هنگام لنت می شود.
۳. در بسیاری از موارد کلیپر از منظر بیرونی هیچ مشکلی ندارد و کاملاً خنک است، اما داخل آن مملو از لجن و رسوب است که این مسئله باعث ایجاد نیروی پسماند ناشی از رسوبات پشت پیستون کلیپر و استهلاک سریع لنت می شود. برای حل این مشکل می بایست کلیپر باز و تمیز و به طور کامل سرویس شود.
۴. هرگز لنت های آزبستی یا غیر آزبستی را جایگزین لنت های نیمه فلزی نکنید؛ مگر این که تامین کننده قطعات اجازه این تعویض را بدهد. لنت های آزبستی یا غیر آزبستی ساکت تر از لنت های نیمه فلزی هستند، ولی همانند لنت های نیمه فلزی تحمل گرما را ندارند؛ بنابراین در صورت جایگزینی غیر مجاز لنت های آزبستی یا غیر آزبستی به جای لنت های نیمه فلزی، به دلیل حرارت بالا شاهد کاهش عمر لنت و از بین رفتن سریع آن خواهیم بود.