روش‌های پیشگیری بیماری درماتیت سبوره در نوزادان

کلاه گهواره یک نوع درماتیت سبورئیک (seborrheic dermatitis) است که در نوزادان تازه متولد شده و کودکان دیده می شود. این بیماری با وجود شباهت به درماتیت سبورئیک در ناحیه متفاوتی از بدن رخ می دهد. کلاه گهواره یک بیماری معمول دوران نوزادی است که دردناک یا مسری نمی باشد. این بیماری تنها بر روی زیبایی کودک تان اثر می گذارد و با گذشت زمان فروکش می کند حتی اگر درمانی برای آن انجام نگیرد. کلاه گهواره یک نوع بیماری التهابی رایج است که با پوسته های ورقه ای، شکننده و به رنگ سفید یا زرد بر روی سر/ پوست سر شناخته می شود. این پوسته ها ممکن است همراه با قرمزی یا بدون آن باشند.

برای پیشگیری از کلاه گهواره باید به طور مکرر سر را با شامپو شتسشو داد. البته متخصصین طب کودکان و متخصصین پوست اطفال به والدین توصیه می کنند که اگر بیماری خفیف است، بهتر است برای درمان بیماری کودک سختگیری نکنند . حتی اگر ظاهر پوست تحریک شده به نظر می رسد، چیزی برای نگرانی وجود ندارد. استفاده از شامپو دو تا سه بار در هفته می تواند میزان تشکیل پوسته ها کاهش دهد. البته باید توجه داشت که استفاده بیش از حد شامپو ممکن است به خشک شدن پوست منجر شود، که به نوبه خود غدد چربی را برای تولید چربی بیشتر فعال می کند.

دلایل ایجاد کلاه گهواره

علت کلاه گهواره نامشخص است اما باید بدانید که این مشکل در اثر بهداشت ضعیف یا آلرژی ایجاد نمی شود.

افزایش هورمون های مادری

پس از تولد، غدد چربی نوزاد شروع به ترشح چربی می کنند. این غدد در بعضی مواقع تحت تاثیر هورمون هایی قرار می گیرند که در رحم مادر به نوزاد منتقل شده است. به گونه ای که افزایش هورمون های مادری سبب افزایش تولید غدد چربی نوزاد می گردد.

شرایط محیطی

بدن نوزاد طی دوازده ماه اول زندگی خود، در حال تطبیق با شرایط محیطی جدید است. در نتیجه، عدم تعادل بدن نوزاد با شرایط محیطی جدید می تواند بیماری کلاه گهواره را ایجاد کند.

عفونت مخمری

مخمر مالاسزیا، نوعی قارچ است که در پوست های چرب مستعد رشد می باشد. این عامل، شرایط پوسته ریزی سر را مهیا می سازد. همچنین تصور می گردد بیماری کلاه گهواره، ناشی از این نوع قارچ باشد.

سیستم ایمنی ضعیف در نوزادان

عملکرد سیستم ایمنی بدن به گونه ای است که از نفوذ عفونت ها به داخل بدن جلوگیری می کند. در برخی مواقع بیماری کلاه گهواره می تواند ناشی از سیستم ایمنی ضعیف در نوزادان باشد.

در اینجا به روش های پیشگیری و درمان بیماری درماتیت سبوره در نوزادان اشاره کنیم:

استفاده از نرم کننده های پوست (امولینت ها):

پیش از شستن پوست سر، از نرم کننده های پوست استفاده کنید. نقش نرم کننده ها در حفظ سلامتی پوست، کمک به نرم کردن، تسکین دادن و درمان خشکی و پوسته پوسته شدن آن است. استعمال نرم کننده روی پوست سر نوزادان، می تواند در جدا شدن پوسته های سر و بهبود خشکی پوست سر موثر باشد. توصیه می شود که نرم کننده را برای مدت زمان طولانی روی پوست سر فرزندتان نگه دارید. نرم کننده های رایج پوست عبارتند از:

• وازلین
• روغن معدنی
• روغن بچه
• روغن زیتون

از این روغن ها می توان برای ماساژ مستقیم پوسته های موجود روی سر نوزاد، به مقدار کم استفاده کرد. فراموش نکنید که پس از استفاده از روغن مورد نظر، سر را بشویید.

پوست سر فرزندتان را به صورت روزانه بشویید.

ششتشوی روزانه ی پوست سر، یکی از مهمترین گام ها در رهایی از پوسته های خشک است؛ از طرفی می تواند در پیشگیری از بروز مجدد بیماری نیز موثر باشد. شما می توانید برای شستشوی پوست سر و موهای فرزندتان در طول این مرحله، از شامپو بچه ی ملایم استفاده کنید. ماساژ پوست سر در هنگام شستن سر، به جدا شدن و افتادن پوسته ها کمک می کند.

استفاده از روغن، روی پوست سر (پیش از شستشو)، کمک می کند که پوسته ها آسانتر جدا شوند. در صورتی که پوسته ها در اولین مرتبه شستشو جدا نشوند، نباید آن ها را با شدت مالیده یا بخراشانید. به جای این کارها، به تناوب از نرم کننده پوست استفاده کرده و به صورت روزانه، پوست سر را شسته تا پوسته ها جدا شوند.

پوست سر را به طور کامل آبکشی کنید.

هر عاملی (از آب و هوای بیرون گرفته تا آب حمام) می تواند برای پوست نازک و حساس نوزاد تازه متولد شده، خشن باشد. به همین علت، لازم است پس از استفاده از هر روش درمانی، مواد شیمیایی، یا شامپو، پوست سر نوزاد را کاملا آبکشی کنید.زمانی که پوست سر را نمی شویید یا از نرم کننده پوست استفاده نمی کنید، آن را کاملا تمیز نگه دارید. این کار می تواند موجب پیشگیری از تحریک مجدد و یا تشدید درماتیت سبوره در نوزادان کمک کند.

نقش ویتامینE در سلامت مو

پوست را نخراشانید.

اگرچه ممکن است خراشاندن پوست سر نوزاد برای جدا کردن پوسته ها اغوا کننده به نظر برسد، از انجام این کار پرهیز کنید. خراشاندن پوست سر ممکن است در طول زمان عوارضی به همراه داشته باشد. این عوارض عبارتند از:

• جراحات؛ بریدگی و جای خراش بر اثر کشیدن ناخن ها
• زخم شدن و ماندن جای زخم؛ در صورتی که سر نوزادتان را بسیار محکم یا عمیق بخراشانید
• عفونت؛ به علت باکتری های موجود در زیر ناخن

این نکته را به یاد داشته باشید که بیماری کلاه گهواره، موجب خارش پوست سر نداشته و نیازی به خراشیدن و خاراندن وجود ندارد.

به آرامی پوست سر را ماساژ دهید.

ماساژ پوست سر، می تواند به بهبود بیماری کلاه گهواره کمک کند. این روش، نسبت به استفاده از ناخن، روشی ملایم تر برای جدا کردن پوسته ها محسوب می شود. هنگام استفاده از شامپو و نرم کننده پوست، باید آن ها را روی پوست سر نوزادتان ماساژ دهید. با این کار می تواند اطمینان پیدا کنید که درمان، به طورکامل در تمامی نقاط پخش می شود.

یکی دیگر از مزایای ماساژ این است که می تواند در طول درمان، در نوزاد احساس راحتی ایجاد کند. با توجه به این که استرس می تواند عاملی در شعله ور شدن این بیماری باشد، تا جایی که می توانید نوزاد را در آرامش و بدون استرس نگه دارید.

موها را به آرامی شانه بزنید.

شانه زدن آرام موها و پوست سر فرزندتان، راهی دیگر برای جدا شدن پوسته ها و افتادن آن ها است. سه وسیله ای که برای جدا کردن آرام پوسته ها در بیماری درماتیت سبوره در نوزادان مورد استفاده قرار می گیرند، عبارتند از:

• استفاده از مسواک نرم استاندارد: مسواک، به اندازه ی کافی کوچک و نرم بوده که به عنوان شانه برای پوست سر نوزاد به کار رود.
• برس کائوچویی مخصوص بیماری کلاه گهواره: این نوع شانه، از دندانه های کائوچویی کوچک ساخته شده و برخلاف سایر شانه های معمولی، در آن از پلاستیک های سخت استفاده نشده است.
• شانه با دندانه های نرم: پس از استفاده از برس مخصوص، شانه ای با دندانه های نرم می تواند با عبور از میان موها، پوسته های جدا شده ی کوچک را به دام انداخته و خارج کند.

به یاد داشته باشید که استفاده ی روزانه از نرم کننده پوست و شستن پوست سر به صورت روتین، بهترین روش برای نرمی و سست کردن پوسته ها به منظور شانه زدن است.

از شامپوی ضد شوره استفاده کنید.

نشانه های خفیف بیماری کلاه گهواره و انواع دیگر درماتیت سبوره را می توان با استفاده از شامپو ضد شوره بدون نسخه، کنترل کرد. بسیاری از این شامپوها حاوی موادی نظیر تار، سلنیوم سولفید و زینک پیریتیون بوده که برای جدا کردن تکه های پوسته شده و سفت پوست سر به کار می روند.

نکته مهم: شامپوهایی که برای بچه ها ساخته نشده اند، ممکن است باعث تحریک پوست و چشم های کودکان شوند. به همین منظور، نباید اجازه داد که شامپوهای ضد شوره، به مدت بیشتر از ۵ دقیقه روی پوست نوزادان باقی مانده و شستشوی پوست سر باید با دقت و ملاحظه ی بالا انجام شود.

از شامپوهایی استفاده کنید که پزشک تجویز کرده است.

برای موارد مقاوم به درمان بیماری، پزشک متخصص اطفال ممکن است شامپوهای قوی تری را تجویز کند. این شامپوهای دارویی معمولا از ۲ درصد سالیسیلیک اسید و سولفور ساخته شده که هر دو کراتولیتیک هستند.کراتولیتیک ها ترکیباتی هستند که به نرم شدن و ریزش لایه ی خارجی پوست کمک می کنند. برای کودکان مبتلا به درماتیت سبوره در نوزادان ، این ترکیبات می توانند در جداسازی و ریختن پوسته های روی پوست سر، موثر باشند.