نیم فاصله چیست؟
در ماشین نویسی (تایپ) متون فارسی، رعایت فاصله بین حروف، کلمات و علائم نگارشی، بسیار مهم است. برای داشتن یک متن خوانا و با ظاهری مناسب که برای خوانندگان جذاب باشد، رعایت نکات نگارشی و ویرایشی ضروری است. یکی از این نکات، رعایت تایپ نیم فاصله است. در برخی کلمات از قبیل افعال مضارع استمراری، که بین اجزای آن فاصله وجود دارد، استفاده از نیم فاصله ضروری است. نیم فاصله یا فاصله مجازی، یک کاراکتر ویژه است که بدون این که پرینت شود و یا روی نمایشگر دیده شود، بین حروف قبل و بعد خود فاصله می اندازد و از اتصال آن ها به هم جلوگیری می کند. در موارد زیر استفاده از نیم فاصله ضروری است: «می» و «نمی» افعال مضارع: می شود، می رود، می خورد، می زنند، می گویند، نمی توانند و …(ها)ی جمع: لباس ها، نوشته ها، کارت های، آموزش های، خراسانی ها و … پسوند فعل ها: دیده ام، آورده ای، برده ایم، شسته اند، رفته اید و … «ی» اضافه: برنامه ی، حمله ی و … کلمه هایی که از دو یا چند جزء تشکیل شده اند: جنون وار، مرگ آسا، زشت تر، خوشگل ترین، تک بخشی، لاله گون، ریخته گری، بهره مند، رئیس جمهور، قانون مدار، بین المللی، تفاهم نامه و…
مشکلات ناشی از تایپ نکردن کاراکتر نیم فاصله
در صورت تایپ نکردن این کاراکتر و استفاده از کاراکتر فاصله یا Space به جای آن: خلاف دستورالعمل های تهیه مقالات و پایان نامه های دانشگاهی و متون رسمی است. ظاهر متن از نگاه خواننده نامرتب جلوه می کند. ممکن است خواننده دچار اشتباه در خواندن شود. اگر کلمه در انتهای خط قرار بگیرد، احتمال این که نیمی از آن در یک خط و نیمی از آن در خط دیگر قرار بگیرد وجود دارد. برای تایپ کاراکتر نیم فاصله، چند روش وجود دارد، هرچند این روش ها را برای نرم افزار Word بیان می کنیم، ولی روش های مطرح شده در سایر نرم افزارها از قبیل پاورپوینت، اکسل و … نیز درست هستند. بنابراین برای تایپ نیم فاصله در اکسل نیز می توانید از این روش ها استفاده نمایید.
روش های تایپ کاراکتر نیم فاصله
روش اول: با استفاده از کلید میانبر – + Ctrl در محیط نرم افزار Word (یا نرم افزار اکسل Excel و …) می توانید نیم فاصله را درج کنید. دقت کنید که حتماً باید از کاراکتر «-» در قسمت بالای صفحه کلید استفاده کنید و کلید «-» در قسمت ماشین حساب صفحه کلید برای این منظور کارایی ندارد.
روش دوم: روش دیگر استفاده از کلیدهای میانبر Ctrl+Shift+2 است. با نگه داشتن هم زمان این سه کلید قادر خواهید بود بین اجزای یک کلمه در Word یا Excel نیم فاصله بیندازید.
روش سوم: با نصب صفحه کلید استاندارد فارسی، کلید میانبر Shift + Space به عنوان کاراکتر نیم فاصله عمل خواهد کرد. معمولاً صفحه کلید فعال در ویندوز، صفحه کلید مایکروسافت است که از لحاظ چینش دکمه ها با صفحه کلید استاندارد فارسی متفاوت است. مزیت این روش این است که نیم فاصله های ایجاد شده توسط این کی بورد، در تمامی محیط های نرم افزاری قابل استفاده خواهد بود. برای فعال کردن صفحه کلید فارسی فایل نصب صفحه کلید را دانلود کرده و از طریق این گزینه ها صفحه کلید را نصب و فعال نمایید. Control Panel > Region and Language > Keyboard and Language > Change Keyboard
پس از نصب این صفحه کلید به سادگی خواهید توانست نیم فاصله را در ورد word، اکسل Excel و سایر محیط های نرم افزاری تایپ نمایید. اگر خودتان مسئولیت تایپ پایان نامه و یا نامه هایتان را برعهده دارید و یا به حرفه تایپ و ترجمه اشتغال دارید، رعایت این نکات می تواند به زیبایی هر چه بیشتر متن نهایی و تاثیرگذاری بر خواننده متون اثر بگذارد. مسلما اگر شیت های اکسل که به صورت شکیل تهیه کرده اید و نکات نگارشی از جمله نیم فاصله را در آن به درستی رعایت نموده اید، تاثیر به سزایی روی زیبایی نهایی کار خواهد گذاشت.
چرا باید در نوشته هایمان نیم فاصله بگذاریم
- نیم فاصله یکی از قوانین نگارشی و ویرایشی فارسی است که در متون رسمی و دانشگاهی ضروری بوده اما متاسفانه به آن توجهی نمی شود. به کار بردن نیم فاصله متن را مرتب تر و زیباتر نشان می دهد و اشتباهات خواننده را در خواندن، به حداقل می رساند.
- رعایت نیم فاصله یکی از استانداردهای تایپ فارسی است و اگر آن را رعایت نکنیم در واقع نگارش ما دچار اشتباه بوده و نادرست نوشته ایم. مهم ترین دلایل برای استفاده از نیم فاصله عبارتند از:
- ظاهر متن زیبایی و مرتب بودن لازم را از دست داده و به چشم خواننده زشت می آید.
- با توجه به بی نظمی ایجاد شده در متن، ممکن است خواننده در زمان خواندن دچار مشکل شده و متن را اشتباه بخواند.
- اگر در متون رسمی و مقالات دانشگاهی این استاندارد را رعایت نکنیم، از نظر نگارشی و ویرایشی مرتکب اشتباه شده و برایمان نمره منفی در پی دارد.
- اگر کلمه ای که نیاز به نیم فاصله دارد در پایان خط قرار بگیرد، ممکن است نیمی از آن در خط بالا و نیم دیگر در خط پایین قرار گرفته و به کلی معنی و ساختار خودش را از دست بدهد.
- قانون جدانویسی که یکی از قوانین دستور زبان فارسی است را رعایت نکرده و فارسی درستی به کار نمی بریم.
- این کاراکتر هم مثل دیگر کاراکترهای تاثیرگذار و علائم سجاوندی اهمیت بسیار زیادی دارد. چون یکی از نشانه هایی است که کیفیت و عیار کار شما به عنوان یک ویراستار، نویسنده، مترجم، تولیدکننده محتوا، کپی رایتر و ... را برای بازار کار و مشتریان مشخص می کند. بنابراین لازم است این موضوع بیش از پیش جدی گرفته شود.
نیم فاصله در چه زمان هایی کاربرد دارد
- نشانه جمعِ «ها»: زمانی که کلمات را جمع می بندید باید از نیم فاصله کمک بگیرید. علامت جمع «ها» بخشی از یک واژه است و طبیعتا برای اینکه هر کلمه به یک واحد در متن بدل شود، باید عضو جمع کننده آن یعنی «ها» به آن بچسبد. اگر از فاصله استفاده کنید، نرم افزاری مانند وُرد، کلمه تان را دو کلمه جدا از هم حساب خواهد کرد. در حالی که های جمع بخشی از هر کلمه است و نباید از آن دور بیافتد.
- واژه های مرکب: واژه های مرکب هم نیاز به استفاده از نیم فاصله دارند. برای مثال، زمانی که می خواهید کلمه خوش رنگ را بنویسید، نباید میان دو بخش آن، یعنی خوش و رنگ فاصله ای ایجاد شود. نرم افزار، بی دردسر، دانش آموز و تمام واژه های مرکب را باید با رعایت نیم فاصله بنویسید.
- نشانه نکره: «ی» نکره که به شکل «ای» در کلمات ظاهر می شود هم باید با نیم فاصله نوشته شود. برای مثال به این جمله دقت کنید: پرده ای که به دیوار آویخته شده است.
- پسوندهای تر و ترین: این دو پسوند هم باید با نیم فاصله به صفت های مختلف متصل شوند. مثلا: دیدنی ترین، بامعرفت تر. دقت کنید که کلمه بهتر از این قاعده پیروی نمی کند و خودش واژه ای کامل است و «تر» به آن چسبیده است.
- در صرف افعال: در زمانی که می خواهید افعال را صرف کنید هم نیاز به استفاده از نیم فاصله وجود دارد. برای مثال: می روم، می خوردم، آمده ام، دیده ام.
- پیشوندها: پیشوندها و پسوندهایی هم که به کلمات اضافه می شوند به نیم فاصله نیاز دارند. مثلا: بی آبرو.
- صفاتی که با کلمه «شده» همراهند: کلماتی که با «شده» به شکل صفت درمی آیند هم نیاز به نگارش با نیم فاصله دارند. برای مثال: گم شده.
- مصدر: زمانی که مصدر را در نوشته خود به کار می برید، باید حالت نیم فاصله را حفظ کنید: گل گفتن و گل شنیدن.
کاربرد هدر و پاورقی در اکسل
