میمند، یک روستا از توابع بخش مرکزی شهرستان شهربابک در استان کرمان ایران است. میمند، روستایی صخره‌ای و دستکند با چندهزار سال قدمت است. میمند در منطقه‌ای مستقل و نیمه‌خشک در انتهای درهای واقع در جنوب رشته‌کوه‌های مرکزی ایران قرار دارد. روستای تاریخی میمند با وسعت 420 کیلومتر‌مربع یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین روستاهای دستکند ایران و جهان محسوب میشود که همچنان زندگی در آن جریان دارد و مردمانش بسیاری از سنت‌های پیشنیان خود را حفظ کرده‌اند. این روستا در سال 1394 به‌عنوان نوزدهمین اثر جهانی ایران در میراث جهانی سازمان یونسکو به ثبت رسیده است. میمند در سال 1384 نخستین جایزه جهانی ملینا مرکوری را به دست آورد. این جایزه هر دو سال یکبار از سوی دولت یونان و با همکاری مجامع فرهنگی بین‌لمللی مانند یونسکو و ایکوموس (شورای حفاظت از بناها و محوطه‌های تاریخی) به آثاری اهدا میشود که دارای شرایط و ضوابط فرهنگی، طبیعی و تاریخی منحصربه‌فرد باشند.
در مورد وجه تسمیه روستای میمند تعابیر متعددی وجود دارد. عده‌ای معتقدند، واژه میمند ترکیبی از دو واژه «می» و «مند» است که به شراب و مستی اشاره دارد، آنها بر این باورند که خانه‌های روستا در اثر مستی حاصل از نوشیدن شراب کنده شده‌اند که به همین دلیل نام آن را میمند گذاشته‌اند. عده‌ای دیگر نام میمند را برگرفته از میمنت و مبارکی دانسته‌اند.
روستای میمند در ارتفاع 2,240 متری از سطح دریا و بین دشت و کوهستان قرار دارد. این دشت در گذشته پوشیده از درختان پسته و بادام وحشی بوده است. در اطراف روستا درختان توت و شاه توت به‌وفور یافت میشود. انواع گیاهان دارویی از جمله آویشن سیاه، مریم گلی، بومادران، ختمی، آلاله، زیره، ترنجبین، اسطوخودوس، بارهنگ، رازیانه، پونه، پرسیاوشان، شیرین بیان، خاکشیر، شاتره، خارشتر، مخلسه، اسفند، ریواس و کنگر در این منطقه می‌رویند. دشت میمند همچنین مملو از جانوران بیابانی همچون مار، سوسمار، جوجه تیغی، لاک‌پشت و خرگوش است. به‌علاوه در کوهستان‌های میمند نیز حیوانات وحشی مختلفی همچون آهو، گرگ، روباه، بزکوهی، کبک و پرندگان شکاری زندگی می‌کنند. اهالی این روستا در فصل‌های گرم سال در دشت به دامداری مشغول هستند. در ماه‌های سرد به روستا کوچ می‌کنند و به کشاورزی و باغداری می‌پردازند. وجود رودخانه فصلی و تعدادی قنات به همراه چشمه موجب رونق کشاورزی در این منطقه شده است. ساخت صنایع‌دستی مانند نمدمالی، فرش‌بافی، گلیم‌بافی و سبدبافی در گذشته مرسوم بوده است که امروزه رونق چندانی ندارد. البته قالی‌بافی در این روستا همچنان رایج است و بافته‌های آنها از بهترین قالی‌های استان کرمان به شمار می‌روند.
تاریخ و قدمت روستای میمند به‌طور دقیق مشخص نیست و در مورد آن نظریات متفاوتی بیان شده است. برخی شکل‌گیری این روستا را مرتبط با اعتقادات مهرپرستی ساکنان اولیه می‌دانند و می‌گویند پیروان آیین مهرپرستی به شکست‌ناپذیری و جاودانگی اعتقاد داشتند و با کندن صخره‌ها، خانه‌هایی در دل کوه‌ها ایجاد کردند که تا امروز باقی مانده است. عده‌ای دیگر قدمت این روستا را به دوره مادها نسبت می‌دهند؛ اما بر اساس پژوهش‌های باستان‌شناسی قدمت روستای میمند به دو تا سه هزار سال پیش می‌رسد. کاوش‌های باستان‌شناسی دژ میمند و نتایج آزمایش کربن 14 قطعات سفالی به دست آمده، تاریخ میمند را تا دوره اشکانی پیش می‌برد. علاوه بر این، نقوش صخره‌های اطراف روستای میمند نیز حکایت از حضور انسان در هزاره‌های قبل‌تر در این منطقه دارد.
با دیدن معماری اعجاب‌انگیز میمند دچار بهت و حیرت خواهید شد. مردمان سخت‌کوش این روستا درون کوه و صخره‌ها را کنده و برای خود خانه‌ای بدون استفاده از هیچ‌گونه ملاتی برپا کرده‌اند. معماری این خانه‌ها به شکلی است که مانند یک عایق حرارتی عمل می‌کنند، زیرا بدنه آنها از سنگی یکپارچه تشکیل شده است. نوسان درجه حرارت در داخل خانه‌ها در طی شبانه روز بسیار اندک است، باد و باران به داخل آن نفوذ نمی‌کند و در مقابل آتش‌سوزی نیز مقاوم هستند. در فصل سرما دمای اتاق گرم و در تابستان خنک است و به طور میانگین درجه حرارت این اتاق‌ها حدود پنج درجه متفاوت از دمای بیرون است.
