برند چیست؟
فعالان اقتصادی می توانند برای کالاها و خدمات خود حق انحصاری دریافت نمایند و تنها افراد برای استفاده از آن باید هزینه استفاده را به مالک برند بدهند، درباره اینکه این موضوع چگونه امکان پذیر خواهد بود؟ باید بیان کرد با طی مراحل ثبت برند می توانید به سادگی برند خود را به ثبت رسانده و از مزایای ثبت برند خود بهره گیرید. براساس قانون 2 ماده تجارت حق انحصاری استفاده از برند تنها برای شخص ثبت کننده امکان پذیر خواهد بود.
ماده ۱ قانون ثبت علامت تجاری و اختراعات علامت تجاری را این گونه تعریف می کند: علامت تجاری هر گونه علامتی است شامل نقش، تصویر، رقم، حرف، عبارت، مهر، لفاف و غیره که برای امتیاز و تشخیص محصول صنعتی ، تجارتی در نظر گرفته می شود. ممکن است یک علامت تجارتی برای تشخیص امتیاز محصول جماعتی از زارعین یا ارباب صنعت و یا محصول یک شهر و یا یک ناحیه از مملكت در نظر گرفته شود . از ماده ذکر شده این چنین می توان برداشت کرد که نوع علامت جنبه حصری ندارد، بلکه با توجه به ابتکار افراد برای شناسایی محصولات واحدهای تولیدی، صنعتی یا خدماتی مانند حمل و نقل زمینی، هوایی با دریایی به صورت کلمات یا حروف، ارقام، تصاویر افراد عادی یا دانشمندان و یا به صورت آهنگ باشد. علامت تجاری باید جدید ، ابتکاری و قابل انتقال بوده و گمراه کننده نباشد.
چه کسانی می توانند علامت تجاری ثبت کنند؟
هرشخص حقیقی یا حقوقی می تواند به ثبت علامت تجاری اقدام کند مشروط بر اینکه مدرکی دال بر انجام فعالیت تجاری یا تاجر بودن داشته باشد. یعنی یا پروانه کسب از اتحادیه مربوط داشته باشد، یا پروانه بهره برداری از سازمان صنعت، معدن و تجارت تهران یا هر استان دیگر، یا پروانه ساخت صادره از سازمان غذا و دارو یا دانشگاه علوم پزشکی تهران یا ایران یا گواهی از اتحادیه مربوطه جهت کالا یا خدمات مورد نظر و سایر مجوزها از مراجع ذی ربط حسب کالا یا خدمات مورد نظر متقاضی.
مزایای ثبت برند
اصولا ثبت برند اختیاری است اما با توجه به عواقبی که عدم ثبت آن برای اشخاص صاحب بدنبال دارد ثبت آن واجب عقلی می باشد. اولین و مهمترین مزیت ثبت برند، دادن یک چهره قانونی به آن برند و داشتن ضمانت اجرا برای افرادی که بدون مجوز قانونی اقدام به استفاده از آن میکنند خواهد بود.با توجه به گستردگی فضای بیزینس وتجارت یکی دیگر از ویژگی های ثبت برند منحصر به فرد شدن و تمایز با سایر می باشد زیرا یک برند ثبت شده همانند ندارد. همچنین بانک ها نیز برای برند های ثبت شده وام و تسهیلاتی قائلند.خود برند نیز در صورت شهرت داشتن به طور مستقل مورد خرید و فروش قرار خواهد گرفت.
انواع ثبت برند
به طور کلی ثبت برند های تجاری را به ثبت برند در ایران و ثبت برند بین المللی (مادرید) تقسیم میکنند.
-
ثبت برند در ایران
ثبت برند در ایران شامل ثبت برند فارسی و ثبت برند لاتین می شود.
- برند فارسی برندیست که الزاما در یکی از فرهنگ ها معتبر فارسی (نظیر فرهنگ دهخدا) موجود باشد. در غیر این صورت برندی که معنای لاتین داشته باشد ولی به صورت فارسی به نگارش درآید هم جز برند لاتین محسوب می شود.
- ثبت برند لاتین در ابتدا نیازمند اخذ کارت بازرگانی می باشد.
-
ثبت بین المللی (ثبت مادرید)
با نگرشی بر تاريخچه كنوانسيون پاریس درخصوص حمايت از مالكيت صنعتی در می يابيم كه به منظور حمايت از علائم تجارتی درسطح بين المللی بموجب كنوانسيون مزبور صاحب علامت (شخص حقيقی يا حقوقی) ميبايست بطور جداگانه تعدادی تقاضانامه را در ادارات كشورهای مختلف عضو به زبانهای گوناگون با پرداخت هزينه های متفاوت و صرف زمان طولانی، توديع نمايد. به همين منظور جهت تسهيل روند ثبت بين المللی و تحصيل حقوق ناشی از آن تعدادی از كشورهای عضوكنوانسيون پاريس اتحاديه بين المللی را جهت حمايت از مالكيت صنعتی در راستای كنوانسيون مزبور تشكيل داده و درآن سيستم مادريد را بعنوان دستورالعمل ثبت بين المللی علائم تجارتی تصويب نمودند. اين سيستم شامل دو معاهده: موافقتنامه مادريد مورخ 1891 و پروتكل مرتبط با آن مصوب 1989 و همچنين آئيننامه مشترك میباشد. سيستم مادريد درحال حاضر دارای 85 عضو متشكل از كشورها و دفاتر منطقه ای میباشد.
لازم به توضيح است كه درخواست ثبت بين المللی صرفا" از طريق دفاتر مالكيت صنعتی كشورهای عضو سيستم مادريد امكان پذير بوده و منوط به ثبت در كشور مبداء می باشد.
چه مواردی به عنوان برند و علامت تجاری قابل ثبت نیستند؟
هنگامی که تصمیم به ثبت برند و علامت تجاری دارید باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که برخی از کلمات و عبارات به عنوان برند و علامت تجاری قابل نیستند و برای جلوگیری از هدر رفت هزینه و زمان خود بهتر است این موارد را که در ادامه به آنها اشاره می نماییم در نظر داشته باشید و با لحاظ موارد ذیل برند مورد نظر خود را انتخاب نمایید.
موارد ذیل به عنوان برند و علامت تجاری قابلیت ثبت ندارند:
- علائمی که قدرت و توانایی تمیز دهندگی و متمایز بودن را نداشته باشند.
- علائمی که فاقد هرگونه صفات مشخصه و کاملاً عام باشند (بطور مثال شما نمی توانید عبارت “پارچه” را برای محصولات نساجی و طبقات مرتبط مانند پوشاک به ثبت برسانید)
- علائمی که توصیفی هستند (به طور مثال شما نمی توانید برند “خوشمزه” را برای مواد غذایی بکار ببرید)
- علائمی که شامل یک اسم تعیین کننده نوع و جنس کالاها باشند (به طور مثال شما نمی توانید برند “شیشه” را برای محصولات شیشه ای ثبت نمایید)
- علائمی که عین و یا به طرز گمراه کننده ای شبیه یا ترجمه یک علامت و یا نام تجاری باشند که برای همان کالاها یا خدمات یا کالاها یا خدمات مشابه ای که متعلق به فرد دیگری (اعم از حقیقی و یا حقوقی) که در ایران معروف است بکار روند (اعم از آنکه آن علامت و یا نام تجاری معروف قبلاً به ثبت رسیده باشد و یا هنوز ثبت نشده باشد)
- علائمی که گمراه کننده باشند ( به طور مثال شما نمی توانید برای کالای چوبی عبارت آهنین بکار ببرید)
- علائمی که عین و یا شبیه علائمی هستند که قبلاً در طبقات دیگری به ثبت رسیده اند امّا بسیار معروف و مشهور هستند (به منظور جلوگیری از سوء استفاده و بهره مندی بی جهت از دسترنج دیگران و جلوگیری از یک حمایت اضافی)
- علائمی که مغایر با نظم عمومی و اخلاق حسنه باشند بدون تردید قابل ثبت نخواهند بود.
- علائمی که با علائم تجاری ثبت شده که متعلق به اشخاص ثالث است در تعارض باشد.
- علائمی که درخواست ثبت آن ها همراه با سوء نیّت باشد غیر قابل ثبت هستند و اگر هم ثبت شده باشند در دادگاه قابل ابطال هستند.
- علائمی که جزء علائم ذکر شده در ماده ۶ کنوانسیون پاریس باشند (به طور مثال بر اساس بند الف ماده ۶ کنوانسیون پاریس اگر بدون اجازه مقامات صالح علائم رسمی، بیرق [پرچم] و دیگر نشانه های دولتی کشور های عضو اتحادیه و نشانه و انگ رسمی و دولتی و تقلید آثار و علائم تاریخی و خانوادگی را برای علامت تجاری و یا صنعتی یا عناصر این علامت بکار برند کشورهای اتحادیه توافق دارند که تقاضای ثبت آن را نپذیرند و اگر این تقاضا ثبت شده است ثبت آن را با اقدامات مقتضی باطل و استعمال آن را منع کنند.)
- علائمی که حاوی مشخصات جغرافیایی نادرست که موجب گمراهی عموم در خصوص مبدا کالای تحت علامت باشند، قابل ثبت نخواهد بود (بطور مثال شما نمی توانید برای کالایی که در ایران تولید و یا بسته بندی می شود تقاضای ثبت علامت تجاری «البغداد» را داشته باشید)
- ثبت علامت تجاری مورد نظر با قانون مغایرت داشته باشد.
- علائمی که حق تقدم افراد دیگر (چه حقیقی و چه حقوقی) را در تقاضای ثبت علامت تجاری مورد نظر تضییع نماید.
ثبت برند چقدر زمان می برد؟
اصولا نمی توان بازه زمانی دقیق و مشخصی را برای ثبت برند تعریف کرد. بعد از حاضر کردن تمام مدارک و ورود به سامانه مالکیت معنوی و بارگذاری مدارک خواسته شده تکمیل کردن اظهارنامه مربوطه، درخواست ثبت خواهد شد و با توجه به نوبت مورد بررسی توسط کارشناسان و همچنین رئیس اداره علائم تجاری قرار می گیرد. زمان ثبت برند با توجه به تعداد افرادی که در این بازه زمانی خواهان ثبت برند هستند متفاوتند و اما معمولا ثبت برند و ثبت علامت تجاری چیزی در حدود ۲ الی ۴ ماه کاری زمان می برد.
هدف از ثبت علامت چیست؟
هر برند یا علامت تجاری از طریق حصول اطمینان از حقوق انحصاری برای شناختن کالاها و خدمات و یا اجاره دادن به دیگران مبنی بر استفاده از آن در صورت پرداخت مبلغ ،صاحب اثر را محافظت می کند. مدت زمان این حفاظت متفاوت است ولی آرم تجاری قابلیت تمدید شدن نامحدود توسط پرداخت مبلغ مربوطه را دارد. محافظت آرم تجاری توسط مراجع قانونی که در اکثر نظام ها اجازه متوقف کردن تخلف در این زمینه را دارند تایید میشود. از دیدگاه وسیع تر، علائم تجاری با رسمیت بخشیدن و دادن سود اقتصادی به صاحبان آن ها در سطح جهانی سرمایه گذاری کرده و این ابتکار را ترویج می دهد.
حفاظت علائم تجاری همچنین مانع تلاشهای رقبای غیر منصف، مثل متقلبان ،برای استفاده از علائم مشخص به منظور فروش محصولات و ارائه خدمات نامرغوب یا متفاوت می شوند. ابن نظام، آگاهی و امکان سرمایه گذاری جهت تولید و فروش کالا ها و خدمات را در منصفانه ترین شرایط ممکن به مردم می دهد و از این راه تجارت بین المللی را تسهیل می کند.
دامنه محافظت علامت تجاری چه قدر است؟
در تمامی کشور ها، علائم تجاری ثبت و محافظت می شود. هریک از دفاتر ملی یا ناحیه ای، ثبت علائم را که شامل اطلاعات کامل درخواست برای ثبت و تمدید است نگهداری می کنند. هر چند نتایج ثبتی محدود به کشور مربوطه باشد.
برای جلوگیری از ثبت جداگانه در دفتر هر کشور یا ناحیه، نظام بین المللی ثبت WIPO علائم را اجرا می کنند. این نظام توسط یک عهد نامه اداره می شود.
توافق نامه مادرید: وابسته به ثبت بین المللی علائم که توسط سازمان مالکیت معنوی جهانی تنظیم شده است. سیستم مادرید متشکل ار تلفیق دو معاهده شکل گرفته است.به طور خلاصه در سیستم مادرید برای در خواست بین المللی علائم تجاری، متقاضی فایل مدارک خود را WIPO دفتر بین المللی در ژنو ارسال می کند و در آن در خواست اعلام می کند که برای ثبت نام به دنبال یک از کشورهایی که عضو معاهدات ژنو هستند. در WIPO دفتر ثبت بین المللی علامت را ثبت و سپس آن را به کشور های تعیین شده ارسال می کند. ثبت نام در دفتر ثبت بین الملیلی یک پروسه اداری است که به این معناست که از آن علامت تجاری در خواست هایی را که دریافت می کند .اگر یک کشور ثبت یک علامت تجاری را رد کند. امتناع این کشور به WIPO ابلاغ و تصمیم این کشور در ثبت بین المللی را رد می شود. به عبارت دیگر ثبت نام بین المللی یک سیستم ایمن است و اما ثبت یا عدم ثبت آن در کشور تعیین شده معین می شود.
مراحل ثبت برند در ایران
وقتی می خواهید برند خود را ثبت کنید باید مطمئن شوید که قبلا این برند به ثبت نرسیده باشد. استعلام برند این امکان را به شما می دهد که ببینید برند مورد نظر شما قبلا ثبت شده است یا خیر. در صورتی که این برند قبلا ثبت شده باشد، شما نمی توانید آن را ثبت کنید و درخواست ثبت برند شما رد می شود. سامانه استعلام ثبت برند در مرکز مالکیت معنوی، برندهای ثبت شده را به شما نشان خواهد داد.
مرکز مالکیت معنوی اداره ای ا ست که فعالیت های مربوط به ثبت برند و اختراع و طرح های صنعتی را انجام می دهد. این مرحله، در ثبت شرکت ها نیز وجود دارد. به این معنی که در مراحل ثبت یک شرکت نیز استعلام شرکت و این که قبلا به ثبت نرسیده باشد ضروری است. چرا که در صورت ثبت شدن شرکتی با این نام، شما دیگر نمی توانید آن را به ثبت برسانید.
پس از استعلام ثبت برند تجاری درصورتی که چنین برندی ثبت نشده باشد، می توانید مراحل ثبت برند تجاری خود را آغاز کنید:
- تعیین نوع اظهارنامه در سایت، تکمیل اطلاعات و بارگذاری مدارک موردنیاز
- بررسی و تایید اطلاعات توسط کارشناس
- پرداخت هزینه و دریافت شماره اظهارنامه
- ارجاع به کارشناس و رسیدگی و پرداخت مبلغ نهایی
- انتشار آگهی در روزنامه رسمی و دریافت گواهی ثبت برند
مدارک لازم قبل از انجام مراحل ثبت برند
مدارک لازم جهت ثبت برند بسته به این که شخص حقیقی و یا حقوقی باشد متفاوت است. به ترتیب مدارک مورد نیاز برای هر دوی آن ها را در زیر آورده ایم.
مدارک لازم جهت ثبت برند برای اشخاص حقیقی
- کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی شخص یا اشخاص متقاضی
- کپی برابر اصل مجوز فعالیت مرتبط
- چنانچه قصد ثبت برند لاتین را داشته باشید کپی برابر اصل کارت بازرگانی
- اگر برای ثبت برند وکیل معرفی کرده باشید ارائه اصل وکالت نامه وکیل دادگستری
- ارائه نمونه تصویر از برند تهیه شده 10 در 10
- ارائه گواهی عدم سوء پیشینه
مدارک لازم جهت ثبت برند برای اشخاص حقوقی
- کپی روزنامه رسمی ثبت شرکت
- کپی آخرین روزنامه رسمی ثبت تغییرات شرکت (درصورت وجود)
- کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی افراد دارای حق امضاء در شرکت
- کپی برابر اصل مجوز فعالیت
- اگر برند مورد نظر لاتین باشد کپی کارت بازرگانی شرکت
- ارائه آدرس،کد پستی، ایمیل، شماره تلفن ثابت و همراه صاحبان امضاء
مراحل قانونی اخد کد اقتصادی چیست؟
